Το Τελεσίγραφο - Η Ιστορική συνομιλία μεταξύ Ε. Γκράτσι και Ι. Μεταξά (Εξιστόρηση με μυθοπλαστικά στοιχεία)

 28/10/1940, Ώρα 02:30

Ξημερώματα... Ο Ε. Γκράτσι ήταν επιβιβασμένος στο όχημα της Ιταλικής πρεσβείας και με συνοδούς έναν στρατιωτικό ακόλουθο και έναν διερμηνέα κατευθυνόταν προς την οικία του Ι. μεταξά στην Κηφισιά. Είχε περάσει όμορφα την βραδιά του σε ένα φιλικό σπίτι και την προηγούμενη είχε δοθεί δεξίωση στην Ιταλική πρεσβεία προς τιμήν του Τζιάκομο Πουτσίνι, στην οποία είχε καλέσει όλη την αριστοκρατία της πρωτεύουσας. Τα σκεφτόταν όλα αυτά καθ' οδόν ο Γκράτσι και αναρωτιόταν :

- Πως θα μπορέσω να το κάνω αυτό ; Δύσκολη αυτή η αποστολή που μου ανατέθηκε...

Ώρα 02:50

Το αυτοκίνητο καταφθάνει στην μικρή βίλα του Μεταξά. Οι τρεις άνδρες εξέρχονται του οχήματος μουδιασμένοι από τη διαδρομή και ανασκουμπώνονται. Ο Γκράτσι κοιτάζει με απορία τη βίλα, τον μοναδικό σκοπό που υπήρχε στον προαύλιο χώρο της και ρωτάει τον ακόλουθο με έκπληξη :

- Εδώ μένει ο Μεταξάς ;

- Μάλιστα κ. πρέσβη...

- Είσαι σίγουρος ότι δεν θα χτυπήσουμε λάθος πόρτα ;

- Απολύτως κ. πρέσβη...

Ο Γκράτσι έδιωξε τις αμφιβολίες που πήγαν να ριζώσουν μέσα του και προχώρησε προς την καγκελόπορτα. Ο σκοπός πλησίασε και αφού πρόταξε το όπλο του αναφώνησε :

- Άλτ ! Τις ει ;

Ο στρατιωτικός ακόλουθος απάντησε :

- Ειδοποίησε αμέσως τον πρωθυπουργό. Ο Ε. Γκράτσι επιθυμεί να γίνει δεκτός. Είναι επείγον.  

Ο σκοπός άρχισε να κτυπά το ηλεκτρικό κουδούνι, που επικοινωνούσε με την οικία, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση. Από κάπου μακριά το γάβγισμα ενός σκύλου, έσπαζε την εκκωφαντική σιωπή της νύχτας. Ο Γκρατσι έστρεψε το βλέμμα του προς την μεριά που ερχόταν  ο ήχος και προς στιγμήν ανατρίχιασε. 

- Τι πάω να κάνω, σκέφτηκε. Ακόμα και τα ζώα εναντίον μου είναι...

Ο Ι. Μεταξάς λαγοκοιμόταν εκείνο το βράδυ. Ανά μία ώρα σήκωνε το βλέμμα του και κοιτούσε τους δείκτες του ρολογιού. Την τελευταία φορά έδειχναν 02:00. Όσο και ν' άλλαζε θέση στο κρεβάτι του, τα βλέφαρα του αρνούνταν να δεχτούν τον ύπνο. Ξαφνικά ο ήχος του κουδουνιού υπηρεσίας τον έβγαλε από την προσπάθεια του να κοιμηθεί. Σηκώθηκε, έβαλε τη ρόμπα του και κατευθύνθηκε προς το παράθυρο. Τραβώντας τις κουρτίνες, είδε τρεις σιλουέτες, από τις οποίες αναγνώρισε τον Γκράτσι. Η καρδιά του σφίχτηκε.

- Ώστε ήρθε η στιγμή να εγκαταλείψουμε την ουδετερότητα και να μπούμε στον πόλεμο, σκέφτηκε.

Δεν έχασε ούτε στιγμή. Κατέβηκε προς την καγκελόπορτα και διέταξε τον σκοπό ν' αφήσει τον Γκράτσι να εισέλθει. Ο στρατιωτικός ακόλουθος και ο διερμηνέας, παρέμειναν περιμένοντας απ' έξω. 

- Περάστε κ. πρέσβη, είπε ο Μεταξάς δίνοντας του το χέρι.

Οι δύο άνδρες ανέβηκαν τη σκάλα και κατευθύνθηκαν στο μικρό σαλόνι της βίλας.

- Καθίστε παρακαλώ, είπε ο Μεταξάς

- Grazzie, απάντησε ο Γκράτσι.

- Σας ακούω.

- Η κυβέρνηση μου κ. πρωθυπουργέ, μου επέδωσε ένα τελεσίγραφο το οποίο οφείλω να σας το παραδώσω.

Ο Μεταξάς πήρε το τελεσίγραφο στα χέρια του και άρχισε να το διαβάζει. Όταν ξεκίνησε την ανάγνωση στις πρώτες γραμμές, ένα ελαφρύ τρέμουλο άρχισε να δονεί τα χέρια του. Τα μεγάλα γαλανά του μάτια άρχισαν να θαμπώνουν, πίσω από τους στρογγυλούς φακούς των γυαλιών του. Ένιωσε μια συγκίνηση, αλλά ταυτόχρονα και μια εσωτερική δύναμη. Μόλις τελείωσε, σήκωσε το κεφάλι και είπε κατά πρόσωπο στον Γκράτσι :

- Allors c' est la guerre ! (Επομένως έχουμε πόλεμο)

Ο Γκράτσι ταράχτηκε, αλλά απάντησε με ψεύτικο θάρρος :

- Δεν είναι απαραίτητο κ. πρωθυπουργέ. Η Ιταλική κυβέρνηση ζητάει απλά να δεχτείτε τα αιτήματα της και ν' αφήσετε το στρατό της να διέλθει απ' τα σύνορα σας.

Ο Μεταξάς κοίταξε προς στιγμήν νευρικά τον Γκράτσι και κατόπιν απάντησε ψύχραιμα :

- Πως γίνεται μέσα σε τρεις ώρες να πάρω διαταγή από τον βασιλιά και να δώσω οδηγίες για την ελεύθερη διέλευση των στρατευμάτων σας ; Ακόμα και να είχα τη δυνατότητα να το κάνω, αρνούμαι. 

Ο Γκράτσι ταράχτηκε ακόμα περισσότερο. Τα δικά του χέρια τώρα άρχισαν να τρέμουν. Προσπάθησε να συγκρατηθεί. Η συνείδηση του ψιθύρισε μέσα του : Μην χάνεις τη ελπίδα σου. Τίποτε δεν χάθηκε ακόμη...

Ο Γκράτσι μάζεψε τις τελευταίες του δυνάμεις και απάντησε :

- Το υπηρεσιακό σας τηλέφωνο έχει απευθείας γραμμή με τον βασιλιά. Μπορείτε άμεσα να πάρετε την έγκριση. Όσον αφορά την διαταγή προς τα στρατεύματα, θα ήταν αρκετό να την μάθει ο αρχιστράτηγος και να την διαβιβάσει με ασύρματο προς όλους τους διοικητές. Με αυτό τον τρόπο κανείς δεν θα μας εμποδίσει.

Ο Μεταξάς άκουσε προσεκτικά και αφού ξαναδιάβασε το τελεσίγραφο, απάντησε :

- Μήπως γνωρίζετε ή μπορείτε να δείξετε σ' έναν χάρτη ποια στρατηγικά σημεία θέλετε να καταλάβει ο στρατός σας ;

- Δεν γνωρίζω τίποτα, απάντησε δήθεν αμήχανα ο Γκράτσι.

- Αυτό είναι αδύνατον ! Η κυβέρνηση σας ευθύνεται γι την κήρυξη του πολέμου. Θα έπρεπε να γνωρίζετε ότι η Ελλάδα το μόνο που ήθελε ήταν α παραμείνει ουδέτερη, πλην όμως θα υπερασπιστούμε την πατρίδα μας. 

Ο Γκράτσι κατάλαβε ότι όλα είχαν τελειώσει. Οποιαδήποτε άλλη απόπειρα να μεταπείσει τον Έλληνα πρωθυπουργό θα ήταν άκαρπη. Σηκώθηκε από την πολυθρόνα και είπε :

- Η Ιταλική κυβέρνηση δεν έχει σκοπό να σας θίξει κ. πρωθυπουργέ. Παρόλα αυτά, αν αλλάξετε γνώμη, τηλεφωνήστε μου στην πρεσβεία.

Η όψη του Μεταξά παραμορφώθηκε από το θυμό. δεν απάντησε, παρά διατήρησε την ψυχραιμία του και συνόδευσε τον Γκράτσι στην εξώπορτα. Λίγο πριν τον ξεπροβοδίσει του είπε αινιγματικά :

- Είσαστε πιο δυνατοί, αλλά... και εκεί διέκοψε την πρόταση του.

Ο Γκράτσι κατέβηκε τα σκαλιά και κατευθύνθηκε προς την καγκελόπορτα, όπου τον περίμεναν τα δύο άτομα που τον συνόδευαν. Οι τρεις άνδρες επιβιβάστηκαν στο αυτοκίνητο και έφυγαν. Στην κάθοδο τους προς την Αθήνα, δεν ειπώθηκε καμία κουβέντα μεταξύ τους. Ο Γκράτσι όμως ένιωθε βαθιά λύπη. Λύπη και απέχθεια για το επάγγελμα του. Σ' όλη του την σταδιοδρομία στην υπηρεσία του κράτους, αγαπούσε αυτό που έκανε. Τώρα το μισούσε, όσο τίποτε άλλο. Κι όλα αυτά γιατί ο Μεταξάς την στιγμή που του παρέδωσε το τελεσίγραφο, επέλεξε τους δρόμους της θυσίας και της δόξας και όχι τους δρόμους της ντροπής και της ατίμωσης. Δάκρυα άρχιζαν να πλημμυρίζουν τα μάτια του. Τράβηξε από το σακάκι το μαντίλι του και σκούπισε το πρόσωπο του.

- Τι πάθατε κ. πρέσβη, ρώτησε ο στρατιωτικός ακόλουθος με απορία.

- Κρίμα που δεν μας κυβερνάει ένας Μεταξάς, απάντησε ο Γκράτσι. Πολύ φοβάμαι πως αυτό που πάμε να ξεκινήσουμε δεν θα μας βγει σε καλό. Θα το δεις...

ΤΕΛΟΣ

Πηγές :

Εμμανουέλε Γκράτσι : Η Αρχή του Τέλους

Ιωάννης Μεταξάς : Προσωπικό Ημερολόγιο

Κωνσταντίνος Πλεύρης : Ιωάννης Μεταξάς - Βιογραφία

Βασίλης Τζανακάρης : Η Ελλάδα Φλέγεται