ΤΕΛΙΚΑ ΠΟΙΟΣ ΕΙΠΕ ΤΟ ΟΧΙ ΣΤΙΣ 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ; Ο ΜΕΤΑΞΑΣ Ή Ο ΛΑΟΣ ;

 

Κάθε χρόνο όταν πλησιάζει η επέτειος της 28^ης Οκτωβρίου ακούγονται απόψεις σχετικά με το ποιος είπε το ΟΧΙ κι όταν αρχίζουν οι συζητήσεις είτε καταλήγουν σε αδιέξοδο, είτε σε λεκτική σύγκρουση. Δυστυχώς σε αυτό το θέμα, όπως και σε πολλά άλλα με τα οποία φυσικά δεν ασχολείται ο λαός είτε από επιλογή είτε επειδή αναπαύεται μπροστά σε μία τηλεόραση βλέποντας περιεχόμενο άνευ ουσίας, υπάρχει άγνοια και η άγνοια όπως είπε και ο Σωκράτης είναι το κακό. Ζούμε σε εποχές που η ιστορία παραγκωνίζεται ή και ξαναγράφεται από γιαλαντζί ιστορικούς που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να περιγράψουν τα γεγονότα από τη δική τους σκοπιά. Στο τέλος βέβαια η αλήθεια πάντα κυριαρχεί και εκτιμώ ότι σε αυτή θα καταλήξει ο αναγνώστης στο τέλος αυτού του άρθρου.

Λίγο πριν τα χαράματα της 28^ης Οκτωβρίου ο πρέσβης της Ιταλιας Εμμανουέλε Γκράτσι καταφθάνει στην οικία του Μεταξά στην Κηφισιά. Είχε αποχωρίσει νωρίτερα από μία δεξίωση, δήθεν για λόγους υγείας, με σκοπό να παραδώσει το τελεσίγραφο στον πρωθυπουργό της χώρας που είχε έρθει κρυπτογραφικά στην πρεσβεία λίγες μέρες νωρίτερα. Ο Γκράτσι χτύπησε το κουδούνι, ο σκοπός τον άφησε να περάσει και μετά από λίγη ώρα εισήλθε στην οικία του Μεταξά, ο οποίος τον οδήγησε στο σαλόνι. Κατόπιν ξεκίνησε παρέδωσε το τελεσίγραφο στο Μεταξά ο οποίος μόλις το διάβασε απάντησε: Alors c’ est la guerre ! (Μετάφραση: Επομένως έχουμε πόλεμο !). Με άλλα λόγια δεν το σκέφτηκε καν και ούτε απάντησε «θα κάνω δημοψήφισμα για να πάρω τη γνώμη του λαού». Ο Μεταξάς γνώριζε ότι οι Ιταλοί θα επιτεθούν εναντίον της Ελλάδας και όλα τα προηγούμενα χρόνια είχε δώσει μεγάλα κονδύλια για να σχηματίσει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, προκειμένου να προετοιμάσει τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν. Πέρα από τα οχυρά που είχε κατασκευάσει στο Ρούπελ (Γραμμή Μεταξά) είχε παραγγείλει αεροπλάνα δίωξης, γυλιούς, 65000 βλήματα πυροβολικού, αντιασφυξιογώνες προσωπίδες, αυτοκίνητα, πυροβόλα κλπ. Επίσης αξίζει να σημειώσω ότι δεν αιφνιδιάστηκε καθόλου, αλλά αντίθετα όπως φαίνεται και από τις εγγραφές που έκανε στο ημερολόγιο του, ότι το περίμενε από μέρα σε μέρα :

13 Οκτωβρίου. Ησυχία… 14 Οκτωβρίου. Ησυχία… 16 Οκτωβρίου. Εξακολουθεί η περίεργος ησυχία…17 Οκτωβρίου. Η παράδοξως ησυχία… 19, 20, 21, 22, 23 Οκτωβρίου. Ησυχία… 24 Οκτωβρίου. Ελάβαμε όλα τα μέτρα μας… 25 Οκτωβρίου. Ούτε σήμερα έγινε η επίθεσις… 27 Οκτωβρίου Τι νύχτα ! Κατά τας δύο το πρωϊ ο Νικολούδης τηλεφωνεί καταγγελίαν εναντίον μας ότι Ελληνική συμμορία εισήλθεν εις Αλβανικόν έδαφος, συνεπλάκη κλπ Συνδυάζων πληροφορίας και φήμας και ημερομηνίας (25-28) απέκτησα την πεποίθησιν ότι πρόκειται για σκηνοθεσίας δι’ επικείμενο αύριον ίσως επίθεσιν… Τέλος στις 28 Οκτωβρίου έγραψε : Νύχτα στις τρεις με ξυπνούν, ο Τραυλός. Έρχεται ο Grazzi. Πόλεμος… Με αυτό το λιτό τρόπο περιέγραψε μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας.

Ο Γκράτσι βλέποντας την αντίδραση του Μεταξά προσπάθησε να τον μεταπείσει, αλλά ήταν μάταιο. Τελικά αφού είδε ότι δεν μπορούσε να του αλλάξει γνώμη, αποχώρησε προβληματισμένος. Ο ίδιος έγραψε χαρακτηριστικά στο βιβλίο του «Η αρχή του τέλους – Η επιχείρηση κατά της Ελλάδος»: ‘Νομίζω ότι δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο ο οποίος τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του να μην αισθάνθηκε απέχθεια για το επάγγελμά του. Αν στη μακρά σταδιοδρομία μου στην υπηρεσία του κράτους υπήρξε ποτέ μία στιγμή κατά την οποία μίσησα το δικό μου, μία στιγμή κατά την οποία το καθήκον του αξιώματος μου μού φάνηκε σταυρός όχι μόνο θλιβερός αλλά και ταπεινωτικός, η στιγμή αυτή ήταν όταν άκουσα εκείνα τα αποκαρδιωμένα λόγια που πρόφερε αυτός ο ηλικιωμένος άνδρας εκείνος που είχε καταναλώσει ολόκληρη την ζωή αγωνιζόμενος και υποφέροντας για τη χώρα του και τους βασιλείς του και που κατά την υπέρτατη εκείνη στιγμή προτιμούσε να διαλέξει το δρόμο της θυσίας και όχι το δρόμο της ατίμωσης. Υποκλίθηκα μπροστά του με το βαθύτερο σεβασμό και βγήκα από το σπίτι του’’.

Τα ξημερώματα της 28^ης Οκτωβρίου 1940 όταν ειπώθηκαν αυτά τα λόγια μέσα στο μικρό σαλόνι της βίλας υπήρχαν ο Μεταξάς, ο Γκράτσι, ο Θεός και η Ιστορία. Επομένως καταλαβαίνουμε ότι ο Ι. Μεταξάς ήταν αυτός που πρώτος είπε το ΟΧΙ απέναντι στις βλέψεις της Ιταλίας και μετά ακολούθησε ο λαός. Αν και το σωστό θα ήταν να γράψουμε ότι το ΟΧΙ το πρωτοείπε στις 4 Αυγούστου 1936 που επέβαλε δικτατορία και στις 28 Οκτ 1940 απλώς το επιβεβαίωσε. Όλα τα υπόλοιπα ότι αναγκάστηκε να το πει ή αν έλεγε ΝΑΙ θα του έλεγε ΟΧΙ ο λαός είναι απλά για κατανάλωση και δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα. Ακόμη κι αν υπάρχει κάποιος που το αμφισβητεί, ας διαβάσει τι έγραψε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος (1902-1986) στο βιβλίο του «Τα χρόνια του Μεγάλου Πολέμου 1939-1944» ο οποίος αν και είχε εκτοπιστεί από το καθεστώς της 4^ης Αυγούστου και ήταν εξόριστος στην Κάρυστο, την ημέρα κήρυξης του πολέμου έστειλε τηλεγράφημα στο Μεταξά για να καταταγεί ως εθελοντής – κάτι που έγινε λίγες μέρες αργότερα :

Πρέπει να είμεθα, χωρίς άλλον, ευγνώμονες εις τον Ιωάννην Μεταξά, διότιν είπεν ολομόναχος, στο σκοτάδι της νυκτός, το μέγα «ΟΧΙ».
«Λέγουν όσοι αντιμετωπίζουν με εμπάθεια και αυτά τα ανάγλυφα γεγονότα της Ιστορίας ότι το «ΟΧΙ» δεν το είπεν ο Μεταξάς, ότι το είπεν ο Λαός.
Ναι, το είπεν ο λαός, αλλά αφού το είχεν ειπεί ο Μεταξάς. Εάν έλεγε ο Μεταξάς «ΝΑΙ», πως θα έλεγεν «ΟΧΙ» ο ελληνικός λαός, που θα εξυπνούσε αργότερα;
Θα το έλεγε, βέβαια μέσα του και θα το εξεδήλωνε έμπρακτα, όταν θα οργάνωνε μυστικά την αντίσταση του, αλλά το βορειοηπειρωτικόν έπος δεν θα εγράφετο ποτέ.
Ας είμεθα, λοιπόν, τίμιοι απέναντι της Ιστορίας. Το μεγάλο «ΟΧΙ» είναι πράξις του Ιωάννου Μεταξά.»

Πηγές

Προσωπικό Ημερολόγιο Ι. Μεταξά

Εμμανουέλε Γκράτσι, Η αρχή του τέλους-Η επιχείρησις κατά της Ελλάδος

Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Τα χρόνια του Μεγάλου Πολέμου