ΟΛΛΑΝΔΙΑ: Η σκοτεινή κληρονομιά της Δύσης: Θυμόμαστε τον Theo van Gogh, τον πρωταθλητή της ελευθερίας, που σφαγιάστηκε από το Ισλάμ (ΠΡΟΣΟΧΗ! ΕΥΑΙΣΘΗΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ)

Είκοσι χρόνια μετά τη δολοφονία του Theo van Gogh, η Δύση εξακολουθεί να κρύβεται από την ωμή αλήθεια που αποκάλυψε ο θάνατός του: χωρίς το θάρρος να υπερασπιστούμε την ελευθερία του λόγου, παραδινόμαστε σε έναν κόσμο όπου όποιος τολμά να αψηφήσει το Ισλάμ διακινδυνεύει τη ζωή του.

Καθώς σηματοδοτούμε την 20ή επέτειο της δολοφονίας του Ολλανδού Theo van Gogh, η κληρονομιά του ως ατρόμητου σκηνοθέτη, συγγραφέα και προβοκάτορα παραμένει τόσο προκλητική και διχαστική όσο ποτέ. 

Γνωστός για την ασυμβίβαστη υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου, ο van Gogh αμφισβήτησε τα όρια της θρησκευτικής κριτικής και των πολιτιστικών ταμπού, με ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό που είδε ως κινδύνους της ανεξέλεγκτης ιδεολογίας εντός του Ισλάμ. Παρά τη σημαντική συμβολή του στον ολλανδικό κινηματογράφο και πολιτισμό, ήταν η ανυποχώρητη στάση του για την ελεύθερη έκφραση που τελικά οδήγησε στην τραγική δολοφονία του το 2004.

Ποιος ήταν ο Theo van Gogh και τι αντιπροσώπευε; - Πρώιμη ζωή και ιστορικό

Γεννημένος στη Χάγη το 1957, ο Theo van Gogh ήταν γιος δημόσιου υπαλλήλου και πήρε το όνομά του από τον θείο του, ο οποίος εκτελέστηκε ως μαχητής της αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε επίσης μακρινή συγγένεια με τον διάσημο ζωγράφο Vincent van Gogh, που μοιραζόταν το ίδιο όνομα με τον αδελφό του Vincent.

Μετά το λύκειο, ο Theo άρχισε να σπουδάζει νομικά στο Άμστερνταμ, αν και σύντομα εγκατέλειψε τον ακαδημαϊκό χώρο για να ακολουθήσει καριέρα στον κινηματογράφο. Έχοντας απορριφθεί δύο φορές από τη σχολή κινηματογράφου, ο van Gogh επέλεξε να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο, κυκλοφορώντας την πρώτη του ταινία ως αυτοδίδακτος σκηνοθέτης το 1982. Η καριέρα του απογειώθηκε και κέρδισε δύο Χρυσές Βόδια (βραβεία της Ολλανδικής Ακαδημίας), την υψηλότερη τιμή στον ολλανδικό κινηματογράφο.

DRIE GOUDEN KALVEREN VOOR BNNVARA

Provocateur Extraordinaire

Παρά την επιτυχία του στον κινηματογράφο, ο van Gogh δεν ήταν ευρέως δημοφιλής στο mainstream κοινό. Αντ' αυτού, κέρδισε φήμη μέσω των καυστικών στηλών του που συχνά επέκριναν τους κοινωνικούς κανόνες και τους θρησκευτικούς θεσμούς. Ήταν ριζικά αντικομφορμιστής και επιτέθηκε σε αυτό που έβλεπε ως υποκρισία της πολιτικής ορθότητας, στοχεύοντας συχνά τις «ιερές αγελάδες» του Χριστιανισμού, του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ. Αυτοχαρακτηριζόμενος ως «άπιστος σκύλος», ο van Gogh χλεύαζε τις θρησκείες και τις ιδεολογίες με αφιλτράριστη ειλικρίνεια.

Για τον van Gogh, η ελευθερία του λόγου ήταν ιερή και απαραβίαστη και υποστήριξε ότι τίποτα δεν πρέπει να είναι απρόσβλητο από κριτική ή γελοιοποίηση. Έβλεπε τον εαυτό του ως «κήρυκα της μηδενιστικής κοινότητας» και υποστήριζε ότι όλοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να μιλούν ελεύθερα σε μια πολιτισμένη κοινωνία. «Δεν θέλω να επιβάλω τη γνώμη μου σε κανέναν», είπε, «αλλά δεν θέλω κανείς να επιβάλει τη γνώμη του ούτε σε μένα».

Το τίμημα της ελευθερίας του λόγου: Μία φρικιαστική δολοφονία

Οι ειλικρινείς απόψεις του Theo van Gogh τον τοποθετούσαν συχνά σε επικίνδυνο έδαφος.

Ένας αμείλικτος επικριτής της θρησκευτικής εξουσίας και προβοκάτορας της ελευθερίας του λόγου, αντιμετώπισε πολλές απειλές και νομικές κατηγορίες και χαρακτηρίστηκε αντισημίτης και ισλαμοφοβικός από τους επικριτές του. 

Τελικά, όμως, ήταν οι επικρίσεις του για το Ισλάμ που του κόστισαν τη ζωή. Στις 2 Νοεμβρίου 2004, ο van Gogh δολοφονήθηκε μέρα μεσημέρι σε ένα δρόμο του Άμστερνταμ από τον Mohammed Bouyeri, έναν Ολλανδομαροκινό θρησκευόμενο μουσουλμάνο.

ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ – Οι παρευρισκόμενοι τιμούν τη δολοφονία του Theo van Gogh στην (οδό) Linneausstraat με ενός λεπτού σιγή, 15 χρόνια αργότερα. ANP EVERT ELZINGA

Αυτή η βάναυση επίθεση συνέβη μόλις τρεις μήνες μετά την κυκλοφορία του "Submission", μιας ταινίας μικρού μήκους που δημιούργησε με την πολιτικό Ayaan Hirsi Ali, η οποία τόνισε την καταπίεση των γυναικών σε ορισμένες ισλαμικές κοινότητες.

NLD-20040820-BIDDINGHUIZEN: Coolpolitics: μια συζήτηση με επικεφαλής τον Theo van Gogh (αριστερά) με τους: Ajaan Hirsi Ali (μέσο), Marijke Vos (αριστερά) Angnes Kant, Bert Bakker, Chiel Beelen, Ali B, Ted Langenbach και τον Bazz VanKatoen το Σάββατο κατά τη διάρκεια του Lowlands στο Biddinghuizen. ANP PHOTO/JUAN FRIDAY

Η δολοφονία του van Gogh σημαδεύτηκε από ανείπωτη βία. Καθώς πήγαινε με το ποδήλατο στη δουλειά, ο Bouyeri του έστησε ενέδρα, πυροβολώντας τον πολλές φορές. Ακινητοποιημένος και αιμορραγώντας, ο van Gogh  σήκωσε τα χέρια του και φέρεται να παρακάλεσε: «Δεν μπορούμε απλά να μιλήσουμε γι' αυτό;». 

Ακόμη και στις τελευταίες του στιγμές, προσπάθησε να επικαλεστεί τη λογική, ελπίζοντας ότι τα λόγια του θα μπορούσαν να φτάσουν πέρα από το χάσμα.

Αλλά ο Bouyeri, ασυγκίνητος, συνέχισε την επίθεσή του.

Προχώρησε στο κόψιμο του λαιμού του van Gogh και τον μαχαίρωσε επανειλημμένα, στη συνέχεια κάρφωσε ένα μαχαίρι στο στήθος του van Gogh καρφιτσώνοντας με αυτό ένα μανιφέστο που καταδίκαζε τη «βλασφημία» του van Gogh και κήρυττε πόλεμο σε όσους τολμούσαν να επικρίνουν το Ισλάμ.

Η επιστολή απειλούσε συγκεκριμένα τη Δύση και ξεχώριζε την Ayaan Hirsi Ali, καθιστώντας σαφές ότι οποιαδήποτε αντιληπτή έλλειψη σεβασμού για το Ισλάμ, τον Προφήτη ή το Κοράνι θα αντιμετώπιζε σοβαρές συνέπειες.

Ο Bouyeri επέμεινε ότι το Ισλάμ «με αναγκάζει να κόψω το κεφάλι οποιουδήποτε προσβάλλει τον Αλλάχ και τον προφήτη».

Αυτή η βίαιη απάντηση απηχούσε μια μακροχρόνια αρχή του ισλαμικού νόμου: ότι οι μη μουσουλμάνοι πρέπει να ενεργούν με ταπεινότητα προς το Ισλάμ και τις αρχές του ή να αντιμετωπίζουν θανατηφόρες συνέπειες. 

Οι αντιληπτές παραβιάσεις αυτής της αρχής από τονvan Gogh – η άρνησή του να αντιμετωπίσει το Ισλάμ με σεβασμό – είχαν περάσει μια σιωπηρή γραμμή στα μάτια των ισλαμιστών δημίων, για τους οποίους η κριτική ή η σάτιρα του Ισλάμ δικαιολογούσε την έσχατη τιμωρία. 

Ενώ ο van Gogh είχε επικρίνει τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό με την ίδια θέρμη, αυτές οι κριτικές, όσο καυστικές κι αν ήταν, είχαν προκαλέσει μόνο συζητήσεις και λεκτικές αντιδράσεις, όχι βία ή εκκλήσεις για το θάνατό του.

Η ταινία "Submission" ("Υποταγή") είχε χτυπήσει ένα ιδιαίτερα ωμό νεύρο. Στην ταινία, ο van Gogh  και η Ajaan Hirsi Ali απεικόνισαν φανταστικές αλλά ρεαλιστικές ιστορίες μουσουλμάνων γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση, με στίχους του Κορανίου γραμμένους στο σώμα τους για να συμβολίσουν τον πόνο που προκαλείται στο όνομα του θρησκευτικού δόγματος.

Η ταινία είχε σκοπό να ρίξει φως στην κακομεταχείριση και κακοποίηση των γυναικών, αλλά προκάλεσε οργή μεταξύ των μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο. Σε αντίθεση με άλλες θρησκείες που επέκρινε ο van Gogh, η απάντηση του Ισλάμ στην ταινία "Υποταγή" δεν ήταν μια συζήτηση ή δημόσια καταγγελία, αλλά βίαια, βάναυσα αντίποινα.

(ΒΙΝΤΕΟ: Defending Freedom: Ayaan Hirsi Ali Reflects on Theo van Gogh's Tragic Fate and Society's Response)

Η δολοφονία του van Gogh προκάλεσε σοκ σε όλη την Ολλανδία, εκθέτοντας μια τεράστια διαίρεση μεταξύ των ιδανικών της ελευθερίας του λόγου και της ασυμβίβαστης ευλάβειας που απαιτεί το Ισλάμ. 

Ο θάνατός του έγινε σύμβολο των κινδύνων που αντιμετωπίζουν όσοι αμφισβητούν την ισλαμική εξουσία, πυροδοτώντας εθνικές και διεθνείς συζητήσεις σχετικά με τα όρια της ανοχής, τις προκλήσεις της πολυπολιτισμικότητας και το δικαίωμα να αμφισβητούν ανοιχτά οποιοδήποτε σύστημα πεποιθήσεων. Φοβούμενη για τη ζωή της, η Ayaan Hirsi Ali κρύφτηκε και τελικά κατέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφήνοντας πίσω την πολιτική της καριέρα και το σπίτι της.

Το 2007, για να τιμήσει τη μνήμη του van Gogh, ένα μνημείο που ονομάζεται "Η Κραυγή" (ολλανδικά: De Schreeuw) ανεγέρθηκε στο Άμστερνταμ κοντά στον τόπο της δολοφονίας του. Δημιουργημένο από τον καλλιτέχνη Jeroen Henneman, το μνημείο αποτελεί στοιχειωμένο φόρο τιμής στο θάρρος του van Gogh και το υπέρτατο τίμημα που πλήρωσε για τη δέσμευσή του στην ελεύθερη έκφραση. Αποκαλύφθηκε από την οικογένειά του.

"Η Κραυγή" χρησιμεύει ως υπενθύμιση της βαθιάς έντασης μεταξύ του δικαιώματος να μιλάς ελεύθερα και των δυνάμεων που επιδιώκουν να φιμώσουν τη διαφωνία.

Το μοιραίο κόστος της κριτικής του Ισλάμ στη Δύση: Θυμόμαστε τον Pim Fortuyn 22 χρόνια μετά την πολιτική δολοφονία του

Μόλις δύο χρόνια πριν από τη δολοφονία του van Gogh, ένας άλλος σφοδρός επικριτής του Ισλάμ και υπέρμαχος των ολλανδικών πολιτιστικών αξιών είχε τραγικό τέλος. 

Ο Pim Fortuyn, ένας Ολλανδός πολιτικός και ακαδημαϊκός, είχε αναδειχθεί με τις αιχμηρές κριτικές του για την πολυπολιτισμικότητα και τον αντίκτυπο του Ισλάμ στα δυτικά δημοκρατικά ιδεώδη. 

Γνωστός για τις εκκλήσεις του να σταματήσει η μουσουλμανική μετανάστευση στην Ολλανδία, ο Fortuyn υποστήριξε ότι οι πολιτιστικές αξίες του Ισλάμ αποτελούν μοναδική απειλή για τις δυτικές ελευθερίες, ιδιαίτερα όσον αφορά την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+. 

Aξίζει να σημειωθεί ότι ο Fortuyn ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλος πολιτικός και εν ενεργεία καθολικός.

Σε συνέντευξή του το 2002, ο Fortuyn ήταν ειλικρινής σχετικά με τους φόβους του για την ολλανδική κοινωνία, δηλώνοντας: «Δεν μισώ το Ισλάμ. Θεωρώ ότι είναι μια οπισθοδρομική κουλτούρα. Έχω ταξιδέψει πολύ στον κόσμο, και όπου κυριαρχεί το Ισλάμ, είναι φρικτό». 

Ο Fortuyn εξέφρασε αμετανόητα τις απόψεις του, ζητώντας τον τερματισμό της ισλαμικής μετανάστευσης και προειδοποιώντας ότι χωρίς παρέμβαση, ο ολλανδικός πολιτισμός κινδυνεύει να υπονομευθεί.

Δυστυχώς, η ανοιχτή κριτική του Fortuyn τον έκανε στόχο. Τον Μάϊο του 2002, λίγο πριν είναι έτοιμος να κάνει μεγάλα πολιτικά κέρδη, ο Fortuyn δολοφονήθηκε από τον Volkert van der Graaf, έναν Ολλανδό αριστερό ακτιβιστή που ισχυρίστηκε ότι ενήργησε για να προστατεύσει τους Ολλανδούς μουσουλμάνους από το να γίνουν αποδιοπομπαίοι τράγοι. Αυτή η δολοφονία συγκλόνισε το έθνος και κατέδειξε τους πολύ πραγματικούς κινδύνους που αντιμετώπιζαν όσοι αμφισβητούσαν το Ισλάμ.

Ο van Gogh και ο Fortuyn συνδέονταν με τη δέσμευσή τους στην ελευθερία του λόγου και την κοινή τους πεποίθηση ότι η ολλανδική κοινωνία πρέπει να διατηρήσει τις φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες της ακόμη και ενόψει της ιδεολογικής αντιπολίτευσης. 

Σε μια δυνατή συνέντευξη του 2002 μεταξύ του van Gogh και του Fortuyn, οι δυο τους συζήτησαν τις συνέπειες του να μιλάς εναντίον του Ισλάμ. Με τη χαρακτηριστική τόλμη του, ο van Gogh αμφισβήτησε αν η «επιδοτούμενη αστυνομία σκέψης» θα επέτρεπε ποτέ έναν τέτοιο ειλικρινή λόγο. 

Ταυτόχρονα, ο Fortuyn επιβεβαίωσε την πίστη του στη σημασία του ανοιχτού διαλόγου, δηλώνοντας ότι η ελευθερία του λόγου πρέπει πάντα να προστατεύεται από δυνάμεις που επιδιώκουν να φιμώσουν τη διαφωνία.

(ΒΙΝΤΕΟ: Theo Van Gogh interviews Pim Fortuyn)

Οι αντίστοιχες δολοφονίες τους έχουν γίνει έκτοτε στοιχειωμένα σύμβολα των συνεπειών της αμφισβήτησης των εξτρεμιστικών ιδεολογιών. Ακριβώς όπως οι προειδοποιήσεις του Fortuyn αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από το ολλανδικό κατεστημένο, ο θάνατος του van Gogh δύο χρόνια αργότερα υπογράμμισε το υψηλό τίμημα της ελεύθερης έκφρασης. 

Αυτά τα τραγικά γεγονότα συνέχισαν να τροφοδοτούν συζητήσεις σχετικά με τις εντάσεις μεταξύ της πολιτιστικής ανοχής και της αναγκαιότητας διατήρησης των θεμελιωδών ελευθεριών των δυτικών κοινωνιών.

Πολιτική ιδεολογία και κριτική του Ισλάμ

Ο van Gogh ήταν ειλικρινής για τις απόψεις του σχετικά με το Ισλάμ και την ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στην ολλανδική κοινωνία. Στη συνέντευξη του 2002, δήλωσε: «Υπήρξε μια εποχή που το Ισλάμ ήταν πολύ μπροστά από τον Χριστιανισμό... Αλλά έχω την αίσθηση ότι η σκέψη στο Ισλάμ σταμάτησε γύρω στον δέκατο έκτο αιώνα». Υποστήριξε ότι ενώ η Δύση βίωσε τον Διαφωτισμό, παρόμοιες εξελίξεις σταμάτησαν στον ισλαμικό κόσμο.

Και συνέχισε: «Το αποτέλεσμα είναι ότι τώρα έχετε να κάνετε με την ίδια πεποίθηση της σκοτεινής μαγείας που έχει κρατήσει τα πράγματα υπό έλεγχο στη Δύση για χρόνια: τον Χριστιανισμό. Μόνο που αισθάνομαι ότι ο Χριστιανισμός αποτελεί μικρότερη απειλή για μένα από το Ισλάμ». 

Για τον van Gogh, το Ισλάμ αντιπροσώπευε μια κουλτούρα που αποτελούσε μοναδική πρόκληση για τις δυτικές αξίες και ένιωθε ότι η προσέγγιση της ολλανδικής κυβέρνησης στην ενσωμάτωση είχε αποτύχει να γεφυρώσει το πολιτιστικό χάσμα.

Ο van Gogh υποστήριξε ότι οι κυβερνητικές πολιτικές είχαν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου μια μειονότητα παρέμεινε πολιτισμικά μη αφομοιωμένη και εχθρική προς αξίες όπως η ισότητα των φύλων και η ελευθερία της έκφρασης. 

Ένoιωθε ότι η προσέγγιση του ολλανδικού κράτους στην ενσωμάτωση είχε απλώς δημιουργήσει ένα σχίσμα και επέκρινε αυτό που θεωρούσε ως «πολιτική ορθότητα» της εποχής του, λέγοντας ότι η ανοιχτή κριτική του Ισλάμ αποθαρρύνθηκε από μια «επιδοτούμενη αστυνομία σκέψης» στην Ολλανδία.

Κριτική της πολιτικής ορθότητας και των δύο μέτρων και δύο σταθμών

Ο van Gogh ήταν ιδιαίτερα επικριτικός για αυτό που έβλεπε ως δύο μέτρα και δύο σταθμά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν οι θρησκείες στην ολλανδική κοινωνία.

Παρατήρησε ότι οι άνθρωποι ήταν πολύ πιο προσεκτικοί όταν επρόκειτο να επικρίνουν το Ισλάμ σε σύγκριση με άλλες θρησκείες και ένoιωθε συγκρατημένος από αυτή τη δυναμική. 

«Ως αυτόχθων Ολλανδός», είπε, «προφανώς πρέπει να έχω διαφορετικά πρότυπα για τις εκφράσεις του Ισλάμ από ό,τι για τον Χριστιανισμό. Αν μπορείς να γελοιοποιήσεις τον Χριστιανισμό – ή οποιαδήποτε άλλη θρησκεία – γιατί να μην σου επιτραπεί να το κάνεις αυτό με το Ισλάμ;»

Ανέφερε ένα παράδειγμα της Fatima Elatik, μέλους του Εργατικού Κόμματος, που είπε: «Απλά πρέπει να συνηθίσετε το γεγονός ότι είμαστε εδώ». Ενώ ο van Gogh αναγνώρισε την άποψή της, ένοιωθε ότι αν επρόκειτο να κάνει μια παρόμοια ωμή δήλωση, θα αντιμετώπιζε κριτική γι' αυτό. Αυτό, υποστήριξε, αποτελεί παράδειγμα των ορίων που έθετε στην ελευθερία του λόγου το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον της εποχής.

Περιορισμός της ελευθερίας του λόγου

Ο van Gogh είδε την αυξανόμενη απροθυμία του έθνους του να επιτρέψει τις διαφωνούσες απόψεις ως άμεση απειλή για την ελευθερία του λόγου. Αναφερόμενος στη δολοφονία του Ολλανδού πολιτικού Pim Fortuyn το 2002, παρατήρησε: «Υπήρχε ένας ηγέτης της αντιπολίτευσης στην Ολλανδία και πυροβολήθηκε, με την προφανή συγκατάθεση του λαού που του επιτέθηκε».

Για τον van Gogh, η αληθινή ελευθερία του λόγου σήμαινε ότι «κάθε πίστη και υπέρτατο ον μπορεί να γελοιοποιηθεί». Το είδε αυτό ως θεμελιώδη αξία της «πολιτισμένης Δύσης». Πίστευε ότι όλοι οι μετανάστες στην Ολλανδία θα έπρεπε να υποβληθούν σε μια «πορεία ένταξης» για να κατανοήσουν τις αρχές της κοινωνίας στην οποία εισέρχονταν.

Παρέμεινε αμετανόητος σχετικά με τις απόψεις του για το Ισλάμ, δηλώνοντας: «Νομίζω ότι το Ισλάμ είναι μια οπισθοδρομική κουλτούρα και νομίζω ότι μου επιτρέπεται να το πω αυτό. Νομίζω ότι ο Χριστιανισμός είναι επίσης μια οπισθοδρομική κουλτούρα κατ' αρχήν, ξέρετε. Δεν κάνω καμμία διάκριση εκεί». Ο van Gogh ήταν επικριτικός απέναντι σε όλες τις θρησκείες, θεωρώντας τες ως εμπόδια στην ελεύθερη σκέψη και έκφραση.

Μια απαισιόδοξη προοπτική

Προς το τέλος της ζωής του, ο van Gogh εξέφρασε μια ζοφερή άποψη για το μέλλον, πιστεύοντας ότι η ανοχή για τις διαφωνούσες φωνές στην Ολλανδία θα συνέχιζε να μειώνεται υπό την επιρροή του Ισλάμ. «Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι κρατούν ήδη το στόμα τους κλειστό επειδή φοβούνται, ειδικά μετά τη δολοφονία του Fortuyn», δήλωσε στη συνέντευξη Nazmiye Oral.

Η κληρονομιά του Theo van Gogh χαρακτηρίζεται από την έντονη υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου και την κριτική του στους κοινωνικούς κανόνες και τα θρησκευτικά δόγματα. 

Η ζωή, το έργο και ο τραγικός θάνατός του χρησιμεύουν ως πρώιμο παράδειγμα των αναπόφευκτων συνεπειών μιας «πολυπολιτισμικής κοινωνίας» που καλωσορίζει το Ισλάμ, ειδικά γύρω από το ζήτημα της ελεύθερης έκφρασης. 

Σήμερα, το μνημείο "Η Κραυγή" στο Άμστερνταμ στέκεται ως μια διαρκής υπενθύμιση της ασυμβίβαστης φωνής του van Gogh - και του τιμήματος που πλήρωσε για τη χρήση της.

Είκοσι χρόνια μετά το θάνατο του Theo van Gogh, η Δύση αντιμετωπίζει μια σκληρή πραγματικότητα: όσοι τολμούν να επικρίνουν το Ισλάμ αντιμετωπίζουν απειλές, απομόνωση, ακόμη και θάνατο, συχνά εγκαταλελειμμένους από τους ίδιους τους θεσμούς που προορίζονται να υποστηρίξουν την ελευθερία του λόγου. 

Τα ιδανικά της ανεκτικότητας και της διαφορετικότητας χρησιμοποιούνται ως όπλο για να φιμώσουν τη διαφωνία και να προστατεύσουν ιδεολογίες θεμελιωδώς αντίθετες με τις δυτικές αξίες της ελευθερίας και της ισότητας. 

Καθώς οι επικριτές στοχοποιούνται και καταστέλλονται, πρέπει να αναρωτηθούμε: πόσα είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε στο όνομα της ανοχής – και με ποιο κόστος για τις κοινωνίες μας;

Η ελευθερία του λόγου υπάρχει για να προστατεύει δύο βασικά δικαιώματα: την ικανότητα αμφισβήτησης της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας.

Όταν το χάνουμε αυτό, κάθε άλλη ελευθερία – είτε πρόκειται για το δικαίωμα να αμφισβητούμε πολιτικές, να συζητάμε ιδέες ή ακόμα και να σχολιάζουμε τα συνηθισμένα – σύντομα ακολουθεί. 

Χωρίς το δικαίωμα αντιπαράθεσης με την εξουσία, όλες οι άλλες ελευθερίες βρίσκονται σε κίνδυνο.

Τιμώντας την κληρονομιά του van Gogh, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη δυσάρεστη αλήθεια ότι ορισμένες ιδεολογίες μπορεί να είναι ασυμβίβαστες με τις ελευθερίες που αγαπάμε. 

Η σιωπή μπροστά σε αυτήν την απειλή δεν είναι ειρήνη - είναι παράδοση και συνθηκολόγηση. 

Ο αγώνας για την ελεύθερη έκφραση δεν είναι μόνο η κληρονομιά του – είναι ευθύνη μας να συνεχίσουμε αν θέλουμε να διατηρήσουμε τις ελευθερίες που μας καθορίζουν.

Αναπαύσου εν ειρήνη, Theo van Gogh: 

23 Ιουλίου 1957 – 2 Νοεμβρίου 2004

ΠΗΓΗ: West’s Dark Legacy: Remembering Theo van Gogh, Freedom’s Champion, Slaughtered by Islam - RAIR

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ