Ιωάννης Στ' Καντακουζηνός (1347 μ.Χ. - 1354 μ.Χ.) - Ο απρόθυμος αυτοκράτορας που ατύχησε

Το 1341 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος πεθαίνει, ύστερα από σύντομη ασθένεια και ο θρόνος χηρεύει. Ο Ανδρόνικος υπήρξε καλός αυτοκράτορας, αλλά η επιμήθεια του και η ολιγωρία του στο θέμα της διαδοχής του, οδήγησε το κράτος σε σοβαρή αστάθεια και την αυτοκρατορία σε οριακό σημείο. Ο καρδιακός φίλος και σύμμαχος του Ιωάννης Στ' ήταν ο μόνος τίμιος και στιβαρός άνθρωπος που μπορούσε να επιβάλει την τάξη. Αρχικά προσπάθησε να εξασφαλίσει τα δικαιώματα του υιού του Ανδρόνικου, Ιωάννη Ε' και να τον στηρίξει.  Δυστυχώς, η φιλόδοξη μητέρα του Ιωάννη Ε' Άννα της Σαβοϊάς, ο υπερόπτης πατριάρχης Ιωάννης Καλέκας και ο στρατηγός Αλέξιος Απόκαυκος, έκαναν τα πάντα για να στρέψουν τον ένα Ιωάννη εναντίον του άλλου. Έτσι το ίδιο έτος αρχίζει ο δεύτερος και καταστρεπτικότερος εμφύλιος των Παλαιολόγων, ο οποίος γονάτισε την αυτοκρατορία και την εισήγαγε στο δρόμο χωρίς επιστροφή. Κατά τη διάρκεια του πολέμου οι αντίπαλες παρατάξεις δεν δίστασαν να συμμαχήσουν ακόμη και με γειτονικούς εχθρούς, όπως ο Στέφανος Δουσάν της Σερβίας, ο οποίος άλλαξε πολλές φορές παράταξη ανάλογα με το συμφέρον του. Το χειρότερο όλων ήταν ότι σε αυτή τη διαμάχη ανακατεύτηκαν και οι Τούρκοι, που καλέστηκαν από τον Ιωάννη Στ' για να τον ενισχύσουν στρατιωτικά. Οι Τούρκοι του πρόσφεραν στρατό, και σε αντάλλαγμα ο Ιωάννης έδωσε το χέρι της κόρης του Θεοδώρας στον Ορχάν ! Είναι τραγελαφικό και συνάμα κωμικοτραγικό το πως καλέστηκε ο χειρότερος εχθρός του Βυζαντίου για να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή σε μία καθαρά προσωπική και εσωτερική υπόθεση... 

Εκτός αυτών οι δύο παρατάξεις σπατάλησαν όλα τα οικονομικά αποθεματικά του κράτους για να συνεχίσουν τον πόλεμο, σε σημείο που η Άννα της Σαβοϊας έβαλε ενέχυρο σε Βενετική τράπεζα τα αυτοκρατορικά κοσμήματα, για να εισπράξει το εξευτελιστικό ποσό των 30.000 δουκάτων ! Τα κοσμήματα βρίσκονται ακόμη και σήμερα στη Βενετία. Ανεπίσημα η διαμάχη έληξε το 1347 μ.Χ. με πρώτο αυτοκράτορα τον Ιωάννη Ε' και συναυτοκράτορα τον Ιωάννη Στ' και οριστικά τελείωσε το 1354 μ.Χ., χρονιά που παραιτήθηκε ο Ιωάννης Στ'. 

Το 1347 μ.Χ. ξέσπασε η θρησκευτική διαμάχη των ησυχαστών που συντάραξε κλήρο και λαό. Μέσα σε όλη αυτή την αναταραχή το κίνημα αυτό αποτέλεσε σοβαρό πρόβλημα και προστέθηκε στην ήδη βεβαρημένη "βυζαντινή καμπούρα". Αντίπαλοι αυτοί τη φορά βρέθηκαν ο Γρηγόριος Παλαμάς από τους ησυχαστές και ο Νικηφόρος Γρηγοράς από τους μη ησυχαστές. Μετά από σύγκρουση δύο ετών και αφού η ειρήνη της αυτοκρατορίας διασπάστηκε σε πολλά κομμάτια, ο ίδιος ο Ιωάννης Στ' δικαίωσε το ησυχαστικό κίνημα και ύστερα από λίγα χρόνια ο Γρηγόριος Παλαμάς αγιοποιήθηκε. 

Την ίδια χρονιά η Κωνσταντινούπολη προσβλήθηκε από επιδημία πανούκλας, που θέρισε τον πληθυσμό της σε βαθμό που η πόλη ερημώθηκε. Σαν να μην έφτανε αυτό οι Γενουάτες συγκρούστηκαν με τους Βενετούς, με πεδίο μάχης την ίδια την Πόλη. Ο Ιωάννης Στ' συγκρούστηκε με τους Γενουάτες το 1349 μ.Χ., αλλά γνώρισε οδυνηρή ήττα. Τρία χρόνια αργότερα ξανασυγκρούστηκε μαζί τους, αλλά ξαναγεύτηκε την ίδια ήττα. 

Το 1354 μ.Χ. η Καλλίπολη εποικήθηκε από τους Τούρκους του Σουλεϊμάν, οποίοι προσκαλέστηκαν (!) από τον ίδιο τον Ιωάννη, που αναγνώρισαν την στρατηγική της θέση και την ευφορία της. Ήταν η πρώτη φορά που πάτησαν το πόδι τους σε ευρωπαϊκό έδαφος, μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Κωνσταντινούπολη. Η ενέργεια του αυτή προανήγγειλε την πτώση της στους Τούρκους. 

Ο Ιωάννης Στ' αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή το 1354 μ.Χ., εκάρη μοναχός, κατέφυγε στο Μυστρά όπου μόνασε και απεβίωσε σε βαθιά γεράματα το 1383 μ.Χ. Στο διάστημα αυτό έγραψε και την τρίτομη ιστορία του, που αποτελεί σημαντική πηγή για την εποχή που έζησε.

Ο Ιωάννης Στ' υπήρξε αυτοκράτορας με πολλά προσόντα, τα οποία δεν κατείχε κανένας από τα δημόσια πρόσωπα της εποχής του. Ήταν σημαντική μορφή που συμμετείχε για 25 χρόνια στη διακυβέρνηση του κράτους, αλλά βασιλιάς μόνο για 7. Ποτέ δεν αμφισβήτησε την πρωτοκαθεδρία του Ιωάννη Ε' στο θρόνο, αν και βρέθηκε σχεδόν επί μονίμου βάσεως σε πολύνεκρες συγκρούσεις για δήθεν μη αφοσίωσης του προς το πρόσωπο του, κάτι που δεν ισχύει και το έφεραν ως πρόφαση οι αντίπαλοι του για να τον βγάλουν από τη μέση. Στα αρνητικά του καταλογίζεται η συνεργασία του με τους Τούρκους, η οποία αποδείχθηκε ολέθρια για την αυτοκρατορία. Παρόλα αυτά η ειλικρίνεια, η εντιμότητα και ο τρόπος που χειρίστηκε τα δυσεπίλυτα προβλήματα του Βυζαντίου τον κατατάσσουν στους τελευταίους καλούς αυτοκράτορες του Βυζαντίου. 

Πηγές : Βικιπαιδεία, Η Μηχανή του Χρόνου - Η παρακμή του Βυζαντίου