ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ - ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018

Β' Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ

Ο θείος αυτός πατέρας, καταγόταν από την Ασία και ανετράφη από παιδί στην βασιλική αυλή της Κωνσταντινούπολης. Τελείωσε τις σπουδές του στη φιλοσοφία, ρητορική και φυσική. Στη λογική, κατά την αποφοιτήριο διάλεξή του ενώπιον του αυτοκράτορα και των αξιωματούχων, ο πρύτανης του πανεπιστημίου ανεφώνησε με θαυμασμό ότι αν ήταν παρών και ο ίδιος Aριστοτέλης θα τον επαινούσε.


Μετά τις σπουδές του όμως, απέρριψε τη προσφορά υψηλών αξιωμάτων του αυτοκράτορα, εγκατέλειψε τα βασίλεια και από είκοσι χρονών ασκήτευσε στο Άγιον Όρος. Πρώτα στην Λαύρα του Βατοπεδίου κατόπιν στη Λαύρα του Αθανασίου καθώς και στην ερημική τοποθεσία Γλωσσία, σημερινή Προβάτα. Αναχώρησε από το Όρος για τα Ιεροσόλυμα, αλλά στην Θεσσαλονίκη είδε σε όραμα τον Άγιο Δημήτριο που του απαίτησε να μείνει και να μονάσει εκεί κοντά. Μόνασε τότε στη Βέροια και τριάντα χρονών έγινε ιερέας. Εκεί πλήθη μοναχών και λαϊκών προσέτρεχαν να τον συμβουλευθούν. Μετά πέντε χρόνια και λόγω εισβολής των Σέρβων επέστρεψε στον Άθωνα σε κοντινό κελί της Μεγίστης Λαύρας, όπου έφθασε σε μεγάλα ύψη φωτισμού και εκεί σε όραμα έλαβε εντολή να ασχοληθεί με δογματικά θέματα.

Κατόπιν λόγω της φήμης του αναγκάσθηκε να γίνει ηγούμενος για ένα χρόνο στη μονή Εσφιγμένου. Αργότερα έγινε και αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης για δώδεκα χρόνια, αλλά μόνο στα μισά παρέμεινε λόγω περιπετειών, από τη δράση του, μέχρι και φυλακής.

Παραστάθηκε στις συγκροτηθείσες συνόδους του 1341 και 1347 και πολέμησε τις κακοδοξίες των δυτικόφρονων Βαρλαάμ και Ακινδύνου.
Έγραψε πολλά θεολογικά συγγράμματα ιδιαίτερα δογματικά για να καταπολεμήσει τους αιρετικούς, όπως περί του Αγίου Πνεύματος, καθώς και επιστολές στους αντιησυχαστές, επίσης διάφορα ομολογιακά κείμενα. Είναι ο θεολόγος της χάριτος, του ακτίστου φωτός.

Μετά στασιμότητα πολλών αιώνων ο Γρηγόριος πέτυχε να ανανεώσει την θεολογική ορολογία και να δώσει νέες κατευθύνσεις στη θεολογική σκέψη. Ξεκίνησε από προσωπικές εμπειρίες και απέδειξε ότι το έργο της θεολογίας είναι ασύγκριτα ανώτερο από της φιλοσοφίας και επιστήμης. Αξιολογεί την έξω σοφία ως περιορισμένη, αναφέροντας δύο γνώσεις, την θεία και την ανθρώπινη και δύο Θεϊκά δώρα, τα φυσικά για όλους και τα υπερφυσικά ή πνευματικά που δίδονται όποτε θέλει ο Θεός και μόνο στους καθαρούς και αγίους, στους τελείους. Η θεολογία ολοκληρώνεται δια της θεοπτίας.
 

Οι αντίπαλοι του Παλαμά πίστευαν στο χωρίο του Ιωάννου ότι «τον Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε» και κατηγορούσαν τους μοναχούς που είχαν θεοπτία, ως ομφαλοσκόπους. Ο Γρηγόριος αντέτεινε ότι ο Κύριος είπε: «οι καθαροί στην καρδία τον Θεόν όψονται» (Ματθ. 5,8). Θεμελιώδης προσφορά του Γρηγορίου στην θεολογία είναι η διάκριση στην ουσία και ενέργεια του Θεού. Η ύπαρξη του Θεού συνίσταται σε δύο. Στην ουσία Του, η οποία είναι άκτιστη, ακατάληπτη και αυθύπαρκτη και ονομάζεται κυριολεκτικά θεότης (εδώ αναφέρεται το ουδείς εώρακε) και στις ενέργειές Του, οι λεγόμενες ιδιότητες ή προσόντα που είναι μεν άκτιστες, αλλά καταληπτές. Άλλο λοιπόν η θεότης και άλλο η βασιλεία, η αγιότης κ.λ.π.
 

Ο άνθρωπος είναι μίγμα δύο διαφόρων κόσμων και συγκεφαλαιώνει όλη την κτίση. Ακολουθώντας την Πατερική γραμμή σε σύγκριση με τη πλατωνική και βαρλααμική ανθρωπολογία, θεωρεί ότι το σώμα του ανθρώπου δεν είναι πονηρό, αλλά αποτελεί κατοικία του νου, αφού μάλιστα καθίσταται και του Θεού κατοικία, έτσι μαζί με τη ψυχή καθιστά τον άνθρωπο ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο. Η αναγέννηση του ανθρώπου γίνεται με το βάπτισμα και η ανακαίνιση με την θεία Ευχαριστία. Είναι τα δύο θεμελιώδη μυστήρια, της θείας οικονομίας.
 

Το ουσιωδέστερο στοιχείο της διδασκαλίας του αγίου Γρηγορίου Παλαμά συνίσταται στην ανύψωση του ανθρώπου υπεράνω αυτού του κόσμου. Η εμπειρία της θεώσεως είναι δυνατή από εδώ με την παράδοξο σύνδεση του ιστορικού με του υπεριστορικού. Το φως που είδαν οι μαθητές του Χριστού στο Θαβώρ, το φως που βλέπουν οι καθαροί ησυχαστές σήμερα και η υπόστασις των αγαθών του μέλλοντος αιώνος αποτελούν τις τρείς φάσεις ενός και του αυτού πνευματικού γεγονότος, σε μια υπερχρόνια πραγματικότητα.
 

Προβάλλει λοιπόν η Εκκλησία την μνήμη του στη δεύτερη Κυριακή, ως συνέχεια, τρόπον τινά και επέκταση της πρώτης Κυριακής, της Ορθοδοξίας. Η μνήμη του αγίου Γρηγορίου Παλαμά είναι ένα είδος δευτέρας «Κυριακής της Ορθοδοξίας»
Κοιμήθηκε σε ηλικία 63 χρονών στις 14 Νοεμβρίου από ασθένεια και αγιοποιήθηκε σύντομα. Το ιερό του λείψανο σώζεται σήμερα στη μητρόπολη της Θεσσαλονίκης.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’.
Ὀρθοδοξίας ὁ Φωστήρ, Ἐκκλησίας τὸ στήριγμα καὶ διδάσκαλε, τῶν Μοναστῶν ἡ καλλονή, τῶν Θεολόγων ὑπέρμαχος ἀπροσμάχητος, Γρηγόριε Θευματουργέ, Θεσσαλονίκης τὸ καύχημα, κῆρυξ τῆς χάριτος, ἱκέτευε διὰ παντός, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχω.

Τὸ τῆς σοφίας ἱερὸν καὶ θεῖον ὄργανον

Θεολογίας τὴν λαμπρὰν συμφώνως σάλπιγγα

Ἀνυμνοῦμέν σε Γρηγόριε θεορρῆμον·

Ἀλλ’ ὡς νοῦς Νοΐ τῷ πρώτῳ παριστάμενος

Πρὸς αὐτὸν τὸν νοῦν ἡμῶν Πάτερ ὁδήγησον,
Ἵνα κράζωμεν, χαῖρε κῆρυξ τῆς χάριτος.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις Ἐκκλησίας θεῖος φωστήρ, καὶ Θεσσαλονίκης ποιμενάρχης ὁ εὐκλεής· χαίροις τοῦ ἀκτίστου, φωτὸς πάνσοφον στόμα, Γρηγόριε παμμάκαρ, πιστῶν ἑδραίωμα.

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης 

  

 Ὑπηρέτης θὴρ τῷ Γερασίμῳ γέρας,
Θῆρας παθῶν κτείναντι πρὶν λῆξαι βίου.
Τῇ δὲ τετάρτῃ Γεράσιμος βιότοιο ἀπέπτη.

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης γεννήθηκε στὴ Λυκία τὸν 5ο αἰῶνα μ.Χ., ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ ταπεινοὺς γονεῖς καὶ ἐκ βρέφους ἀφιερώθηκε στὸν Θεό. Σὲ νεαρὴ ἡλικία ἀσπάσθηκε τὴν αἵρεση τῶν Μονοφυσιτῶν παρασυρόμενος ἀπὸ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ αἱρετικοῦ ψευδοπατριάρχου Θεοδοσίου, φανατικοῦ μονοφυσίτου Αἰγυπτίου μοναχοῦ, ὁ ὁποῖος κατὰ τὴν ἀπουσία τοῦ Πατριάρχου Ἰουβεναλίου (422 – 453 μ.Χ.), βοηθούμενος καὶ ὑπὸ τῆς βασιλίσσης Εὐδοκίας, κατόρθωσε νὰ καταλάβει τὸν πατριαρχικὸ θρόνο τῶν Ἱεροσολύμων καὶ νὰ προβεῖ σὲ ἀνεκδιήγητες σκληρότητες ἐπὶ εἴκοσι μῆνες (451 – 453 μ.Χ.).

Ἀκόμη καὶ αὐτὸς ὁ πανίερος ναὸς τῆς Ἀναστάσεως ἔγινε θέατρο ἀπερίγραπτων σκηνῶν καὶ ἐπὶ πλέον ἡ ταραχὴ ἐξαπλώθηκε ἀνὰ τὴν Παλαιστίνη.

Οἱ Μονοφυσίτες δὲν παραδέχονται ὅτι στὸ Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἔχουν ἑνωθεῖ ἡ Θεία καὶ ἡ ἀνθρώπινη φύση «ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέτως», ἀλλὰ ἰσχυρίζονται, ὅτι ἡ Θεία φύση τοῦ Χριστοῦ ἀπορρόφησε τὴν ἀνθρώπινη φύση Του καὶ ἑπομένως ὁ Χριστὸς ἔχει μόνο μία φύση.

Γρήγορα ὅμως ὁ Ὅσιος Γεράσιμος κατάλαβε τὸ λάθος του, ἐπειδὴ ἦταν ἄνθρωπος μὲ καλὴ προαίρεση καὶ ταπεινὸ φρόνημα. Εἶχε τὴν καλὴ συνήθεια νὰ ἐπισκέπτεται καὶ νὰ συμβουλεύεται γιὰ πνευματικὰ θέματα ἁγιασμένους ἀνθρώπους. Ἀπὸ ἕναν λόγιο ἀσκητή, ποὺ ὀνομαζόταν Εὐθύμιος καὶ ἀσκήτευε στὴν ἔρημο τοῦ Ρουβᾶ, διδάχθηκε τὴν ἀλήθεια γιὰ τὶς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ, κατάλαβε τὸ λάθος του καὶ ἐπέστρεψε καὶ πάλι στὴν Ἐκκλησία.

Στὴ συνέχεια ἐκάρη, τὸ ἔτος 451 μ.Χ., μοναχὸς στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνη, ὅπου ἀσκήθηκε μὲ ἡσυχία. Ἀργότερα, ὅταν συγκεντρώθηκαν γύρω του πολλοὶ μοναχοί, οἱ ὁποῖοι ζητοῦσαν τὴ φωτισμένη καθοδήγησή του, ἵδρυσε κοινοβιακὴ μονὴ κοντὰ στὴν πόλη Βαϊθαγλά.

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ἦταν αὐστηρός, ἀλλὰ μόνο στὸν ἑαυτό του. Στοὺς ἄλλους ἦταν εὐπροσήγορος καὶ ἐπιεικής. Ἔτρωγε λίγο, ὅσο χρειαζόταν γιὰ νά συντηρεῖται στὴ ζωὴ καὶ κοιμόταν, ἐπίσης, πολὺ λίγο.

Μάλιστα δίδασκε ὅτι ὅποιος θέλει νὰ ζήσει περισσότερο πρέπει νὰ κοιμᾶται λιγότερο, διότι ὁ πολὺς ὕπνος κάνει τὸ σῶμα τρυφηλὸ καὶ ἄρα ἀνίσχυρο στοὺς κόπους καὶ εὐάλωτο στὶς ἀθένειες.

Ἡ διδασκαλία τοῦ Ὁσίου Γερασίμου γιὰ τὸν ὕπνο εἶναι οὐσιαστικὰ λόγος γιὰ τὴν ἄσκηση. Μὲ τὸν περιορισμὸ τοῦ ὕπνου καὶ μὲ τὴν ἐγκράτεια, συνηθίζει ἡ σάρκα (τὸ σαρκικὸ φρόνημα) νὰ ὑποτάσσεται στὸ πνεῦμα. Μὲ τὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἀδιάλειπτη προσευχή, ἰδίως μὲ τὴ μονολόγιστη εὐχή, τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον με», ὁ νοῦς συγκεντρώνεται στὸ χῶρο τῆς καρδιᾶς, ποὺ εἶναι ἡ φυσική του θέση καὶ ἀποκτᾶ ἀδιάλειπτη μνήμη τοῦ Θεοῦ.

Τόσο πολὺ ἀπέκτησε τὴν οἰκείωση πρὸς τὸν Θεὸ ὁ Ὅσιος Γεράσιμος καὶ προστάτεψε τὸ «κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» τῶν Ἁγίων, ὥστε δάμασε καὶ τὰ ἄγρια θηρία καὶ ἔκανε πολλὰ θαύματα. Ἀπέκτησε μάλιστα ὑπηρέτη καὶ ἕναν ὄνο, γιὰ νὰ μεταφέρει νερό, καθὼς τὸ νερὸ ἀπεῖχε μακριὰ ἀπὸ αὐτόν. Κάποτε, ἕνα λιοντάρι, ἔχοντας πληγωμένο ἀπὸ ἕνα ξύλο στὸ μάτι του, κατέβηκε ἀπὸ τὸ βουνὸ καὶ κατέφυγε στὸν Ὅσιο.

Ἐκεῖνος, ἀφοῦ τὸ ἔκανε καλά, τοῦ ὅρισε νὰ ὁδηγεῖ πλέον τὸν ἴδιο τὸν ὄνο κατὰ τὴν βοσκή του καὶ τὴ μεταφορὰ τοῦ νεροῦ. Κάποια φορά, καὶ ἐνῷ τὸ λιοντάρι κοιμόταν, ἔμποροι ποὺ περνοῦσαν πῆραν τὸν ὄνο. Καὶ ἐπειδὴ ὁ Ὅσιος ὑποπτεύθηκε ὅτι τὸ λιοντάρι ἔφαγε τὸν ὄνο, τὸ καταδίκασε ἐκεῖνο τώρα νὰ μεταφέρει τὸ νερό. Ὥσπου μία μέρα, ὅταν ξαναπέρασαν οἱ ἔμποροι ἀπὸ τὸ ἴδιο σημεῖο, τὸ λιοντάρι ἀναγνώρισε τὸν κλεμμένο ὄνο καὶ τὸν ἐπέστρεψε σῶο στὸν Ὅσιο. Ἐκεῖνος τότε τὸ ἀπάλλαξε ἀπὸ τὸ ἔργο αὐτὸ καὶ τὸ ἄφησε νὰ γυρίσει στὸ βουνό. Καὶ ὅταν ὁ Ὅσιος κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη, τὸ λιοντάρι ᾖρθε καὶ πέθανε πάνω στὸν τάφο του.

Ὅταν στὶς 19 Ἰανουαρίου τοῦ ἔτους 473 μ.Χ. κοιμήθηκε ὁ Ὅσιος Εὐθύμιος ὁ Μέγας, ὁ Ὅσιος Γεράσιμος εἶδε σὲ ὅραμα, κατὰ τὴν στιγμὴ ποὺ προσευχόταν στὴ Λαύρα, τὸ τέλος τοῦ Ὁσίου. Αὐτὸ ἀναφέρεται στὴ διήγηση τοῦ Ἁγίου Κυριακοῦ τοῦ Ἀναχωρητοῦ, ὁ ὁποῖος συνόδευσε τὸν Ὅσιο Γεράσιμο στὴν κηδεία τοῦ μεγάλου Ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας.
Δύο χρόνια μετὰ τὸ τέλος τοῦ Ὁσίου Εὐθυμίου, τὸ ἔτος 475 μ.Χ., ἐπὶ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Ἀναστασίου Α’ (458 – 478 μ.Χ.), ὁ Ὅσιος Γεράσιμος κομήθηκε μὲ εἰρήνη. Τὴν διαδοχὴ τῆς Λαύρας ἀνέθεσε στοὺς συνασκητὲς αὐτοῦ Στέφανο καὶ Βασίλειο.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τῆς ἐρήμου οἰκήτωρ, Ἀσκητῶν ἀκροθίνιον, καὶ ἀγγελικῆς πολιτείας ἀναδέδειξαι ἔσοπτρον, τοῦ Πνεύματος τῇ αἴγλῃ λαμπρυνθείς, Γεράσιμε Ὁσίων καλλονὴ· διὰ τοῦτο θεραπεύεις διαπαντός, τοὺς πίστει ἐκβοῶντάς σοι· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.



Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Χριστῷ ἐκ νεότητος, ἀκολουθήσας πιστῶς, ζωὴν τὴν ἰσάγγελον, ἐπολιτεύσω σαφῶς, Γεράσιμε Ὅσιε· σὺ γὰρ ἐν Ἰορδάνου, διαλάμψας τῇ χώρᾳ, θῆρα καθυποτάσσεις, τῇ στερρᾷ σου ἀσκήσει· Χριστὸς γὰρ ὃν ἐδόξασας, λαμπρῶς σε ἐθαυμάστωσε.

Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς ἀστὴρ οὐράνιος ἐξανάτειλας, ἱερῶς ἐφαίδρυνας, τῶν ἀρετῶν σου τῷ φωτί, τοῦ Ἰορδάνου τὴν ἔρημον, Ὅσιε Πάτερ, θεόφρον Γεράσιμε.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῶν Ἀγγέλων ὁ μιμητής, καὶ τῶν Μοναζόντων, γνώμων θεῖος καὶ ὁδηγός· χαίροις ἀπαθείας, τὸ φωτοφόρον σέλας, Γεράσιμε παμμάκαρ, Ὁσίων καύχημα. 

Άγιοι Παύλος και Ιουλιανή και οι μαζί μ' αυτούς μαρτυρήσαντες Στρατόνικος, Κοδράτος και Ακάκιος οι δήμιοι

Εις τον Παύλον και την Ιουλιανήν
Ὁ κείμενος μὲν Παῦλος, ἡ δὲ κειμένη
Ἰουλιανή, σύγγονοι τετμημένοι.

Εις τον Κοδράτον, Ακάκιον και Στρατόνικον
Τρεῖς ἐκχέαντες αἷμα πολλῶν ὡς ὕδωρ,
Σοφῶν αἷμα, Χριστὲ σοὶ χέουσιν ἐκ ξίφους.

Ο Άγιος Παύλος και η Αγία Ιουλιανή ήταν αδέλφια μεταξύ τους, και έζησαν στα χρόνια του αυτοκράτορα Αυρηλιανού (270 - 275 μ.Χ.). Οι γονείς των τους ανέθρεψαν με όλη τη ζωή της χριστιανικής πίστης, ικανούς δηλαδή όχι μόνο για να πιστεύουν και να στολίζονται από τη χρηστότητα της ζωής, αλλά και για να φέρουν επ' ώμου το σταυρό τους, και να είναι έτοιμοι και πρόθυμοι για όλες τις θυσίες της κατά Χριστόν αυταπάρνησης.

Και όταν ο πατέρας και η μητέρα τους έφυγαν απ' αυτή τη ζωή, ο Παύλος και η Ιουλιανή έμειναν στο θεοχάρακτο δρόμο τους. Ο Παύλος διέπρεπε μεταξύ των νέων, στους όποιους πολλές φορές γινόταν δάσκαλος με τις φωτεινές γνώσεις του και με την καθαρή ζωή του. Το ίδιο βέβαια και η Ιουλιανή μεταξύ των νεαρών κοριτσιών. Έτσι, αδελφός και αδελφή έγιναν από τα λαμπρότερα σεμνώματα της χριστιανικής Εκκλησίας στην Πτολεμαΐδα. Αυτό όμως, προκάλεσε το μίσος των ειδωλολατρών και κατήγγειλαν τα δύο αδέλφια στον αυτοκράτορα Αυρηλιανό, όταν κάποτε αυτός πέρασε από την πόλη τους.

Ο Αυρηλιανός, μη μπορώντας και αυτός να κλονίσει την πίστη τους, διέταξε να βασανιστούν σκληρά. Και ενώ οι δήμιοι, Στρατόνικος, Κοδράτος και Ακάκιος, τους βασάνιζαν, θαύμασαν την ψυχική τους ανδρεία, ομολόγησαν τον Χριστό και αποκεφαλίστηκαν επί τόπου. Τέλος, οι νέοι δήμιοι, αφού έκαψαν τις σάρκες τους με αναμμένες λαμπάδες και είδαν ότι και πάλι τα δύο αδέλφια έμεναν αμετακίνητα στην πίστη τους, τους αποκεφάλισαν.

Η μνήμη των Αγίων επαναλαμβάνεται και στις 17 Αυγούστου. 

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ἐπίσκοπος Κωνσταντίας τῆς Κύπρου 

Εις τον Γρηγόριον
Ἐλαφος ὥσπερ ἐκ βρόχου ῥυσθεὶς βίου,
Ἄνεισι Γρηγόριος, ἔνθα ζῶν ὕδωρ.

Ἡ μνήμη αὐτοῦ ἀναφέρεται στὸν Πατμιακὸ Κώδικα μετὰ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, Ἐπισκόπου Κωνσταντίας τῆς Κύπρου: «Τῶν Ὁσίων Πατέρων ἡμῶν Γρηγορίου Κωνσταντίας τῆς Κύπρου [καί] Ἀδριανοῦ». 

Ἴσως ὁ Ἅγιος Ἀδριανὸς νὰ ἦταν καὶ αὐτὸς Ἐπίσκοπος στὴν Κύπρο.

Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος Ἐπίσκοπος Ἄσσου 

    

 Eκ του τάφου σου Γρηγόριε εκρέει,
Ύδωρ γλύκιστον δόξαν εις Θεού μάκαρ.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στὸ χωριὸ Ἀκόρνη τῆς Λέσβου ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ πιστοὺς γονεῖς, τὸν Γεώργιο καὶ τὴν Μαρία, οἱ ὁποῖοι γιὰ χρόνια παρακαλοῦσαν θερμὰ τὸν Θεὸ νὰ τοὺς χαρίσει ἕνα παιδί. Ὁ Θεὸς εἰσάκουσε τὶς προσευχές τους καὶ τοὺς χάρισε υἱό, ποὺ τὸν ὀνόμασαν Γεώργιο, τὸν ὁποῖο μεγάλωσαν μὲ τὰ νάματα τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καὶ ἀλήθειας. Ὅταν ὁ Γεώργιος ἐπισκέφθηκε τὴν Βασιλεύουσα γιὰ νὰ συμπληρώσει τὶς σπουδές του, γνώρισε τὸν Ἱερομόναχο Ἀγάθωνα, τὸν ὁποῖο ἀκολούθησε σὲ κάποιο μοναστήρι τῆς Ἀνατολῆς, ὅπου ἦταν ἡγούμενος καὶ παρέμεινε ἐκεῖ γιὰ τρία χρόνια.

Ἀργότερα, ἐπισκέφθηκε γιὰ προσκύνημα τὰ Ἱεροσόλυμα, ὅπου σὲ κάποιο ἡσυχαστήριο τοῦ Ἰορδάνη ποταμοῦ ἐκάρη μοναχὸς καὶ χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος μὲ τὸ ὄνομα Γρηγόριος.

Κατόπιν συστάσεως τοῦ Ἀγάθωνος, ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Ἄσσου τῆς Μυσίας. Ἡ Γρηγόριος ἀνέλαβε τὰ καθήκοντα τοῦ Ἐπισκόπου μὲ πολὺ ζῆλο καὶ ἐπιτέλεσε σπουδαῖο ἔργο, ὡς πολίτης ἄνω Σιών.

Κατέληξε στὸ ὄρος Πρίαντος (Πριγιάμι) τῆς Λέσβου, ὅπου ἵδρυσε μονὴ στὴν ὁποία καὶ κοιμήθηκε ὁσιακά. Ὁ Ἅγιος πέθανε σὲ μεγάλη ἡλικία τὸ ἔτος 1150 ἢ τὸ 1185. Τὸ ἔτος 1935 ἔγιναν ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου Μυτιλήνης Ἰακώβου (Κλεομβρότου) ἀνασκαφὲς στὸν χῶρο τῆς ἀρχαίας μονῆς καὶ ἀποκαλύφθηκε ὁ δικιόνιος βυζαντινὸς ναὸς μὲ τὸν εὐρύχωρο νάρθηκα, ἡ τράπεζα τῆς μονῆς καὶ οἱ θεμέλιοι ἄλλων κτισμάτων.

Ἡ ἀνεύρεση τῶν λειψάνων καὶ τοῦ τάφου τοῦ Ἁγίου ἔδωσαν νέα ὤθηση στὴν τιμὴ τοῦ Ἁγίου. Στὶς 16 Νοεμβρίου τοῦ 1935 τὰ ἱερὰ λείψανα ἀνεκομίσθησαν καὶ ἀπετέθησαν στὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Σκοπέλου τῆς νήσου Λέσβου.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴν ἱερὰ μνήμη του στὶς 10 Ἰουλίου, στὴν παλαιὰ μονὴ καὶ τὸ γεγονὸς τῆς μετακομιδῆς τῶν ἱερῶν λειψάνων αὐτοῦ τὴν πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὶς 10 Νοεμβρίου. 

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ἐκ Ρωσίας

Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος τῆς Βολογκντὰ γεννήθηκε στὴν Ρωσία τὸν 12ο αἰῶνα μ.Χ. Στὴν ἀρχὴ ἀσκήτεψε στὴ μονὴ τοῦ Γκλουσὲν καὶ ἀργότερα στὴ μονὴ τοῦ Γκλινέκ, κοντὰ στὸ Κίεβο. Στὶς 19 Αὐγούστου 1147 ἦλθε στὴν περιοχὴ τῆς Βολογκντά, ὅπου συνέχισε τὸ θεοφιλὴ καὶ ἀσκητικό του βίο.
Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη τὸ ἔτος 1178.

Ὁ Ἅγιος Βασίλειος βασιλεὺς Ροστὼβ τῆς Ρωσίας 

Ὁ Ἅγιος Βασίλειος γεννήθηκε στὶς 7 Δεκεμβρίου 1209 καὶ ἦταν υἱὸς τοῦ μεγάλου πρίγκιπα τοῦ Ροστὼβ Κωνσταντίνου Βσεβολόντοβιτς καὶ τῆς πριγκίπισσας Ἀγάθης – Ἄννας Μστισλάβοβνα. Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ πατέρα του, ἡ μητέρα του εἰσῆλθε σὲ μονὴ καὶ ἔγινε μοναχή. Στὴ μονὴ αὐτὴ κοιμήθηκε στὶς 24 Ἰανουαρίου 1221.

Ὅταν τὸ ἔτος 1216 ὁ πατέρας του, Κωνσταντίνος Βσεβολόντοβιτς, ἔγινε μεγάλος πρίγκιπας τοῦ Βλαδιμίρ, ἀνέθεσε τὰ καθήκοντα διακυβερνήσεως τοῦ Ροστὼβ στὸ μικρὸ πρίγκιπα Βασίλειο, ὁ ὁποῖος ἀνέλαβε τὰ καθήκοντά του μὲ αἰσθήματα δικαιοσύνης καὶ ἀγάπης ἔναντι τοῦ λαοῦ τοῦ Ροστώβ.

Ὅταν, στὶς 2 Φεβρουαρίου 1218, πέθανε ὁ πατέρας τοῦ Ἁγίου, ὁδηγὸς καὶ σύμβουλος τοῦ νεαροῦ πρίγκιπα ἀνέλαβε ὁ θεῖος του Ἅγιος Γεώργιος, πρίγκιπας τοῦ Βλαντιμὶρ († 4 Φεβρουαρίου).

Κατὰ τὸ ἔτος 1219 ἔλαβε μέρος στὴ μάχη ποὺ ἔδωσαν οἱ κάτοικοι τοῦ Βλαντιμὶρ καὶ τῆς Σουζδαλίας κατὰ τῶν Βουλγάρων καὶ στὶς 16 Ἰουνίου 1223 στὴ μάχη κατὰ τῶν Μογγόλων στὸν ποταμὸ Κάλκα, ὅπου οἱ Ρώσοι νικήθηκαν. Ὁ Βασίλειος καὶ οἱ στρατιῶτες του ἐπέστρεψαν στὸ Ροστώβ.

Λίγα χρόνια ἀργότερα ὁ Ἅγιος νυμφεύεται τὴ Μαρία, θυγατέρα τοῦ Ἁγίου Μιχαὴλ τοῦ Τσέρνιγκωφ († 20 Σεπτεμβρίου) καὶ ἀποκτᾶ τὸν πρῶτο του υἱό, τὸν Μπόρις. Ὅμως τὰ σύννεφα ἄρχισαν νὰ σκεπάζουν τὸν οὐρανὸ τῆς Ρωσίας. Ἡ ἀπειλὴ τῶν Τατάρων ἦταν ὁρατή. Τὸ ἔτος 1236 οἱ Τάταροι εἶχαν καταλάβει ἕνα μεγάλο μέρος τῆς Ρωσικῆς γῆς. Ὁ Χάνης τῶν Τατάρων πρότεινε στὸν Ἅγιο Γεώργιο τὸν πρίγκιπα, εἰρήνη. Ἐκεῖνος ὅμως ἀπάντησε: «Μία ἔνδοξη μάχη εἶναι προτιμότερη ἀπὸ μία ἀτιμωτικὴ εἰρήνη». Στὶς 3 Φεβρουαρίου 1238 οἱ Τάταροι κύκλωσαν τὴν πόλη τοῦ Βλαντιμίρ. Οἱ κάτοικοι κατέφυγαν στὴν προστασία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ὁ Ἐπίσκοπος Μητροφάνης ἐνδυνάμωνε τοὺς ἀγωνιστές. Ἡ πόλη τελικὰ ἔπεσε στὰ χέρια τῶν ἐχθρῶν στὶς 7 Φεβρουαρίου. Ὁ Ἐπίσκοπος Μητροφάνης πέθανε μαζὶ μὲ χιλιάδες γυναῖκες καὶ παιδιά.

Στὶς 4 Μαρτίου 1238 οἱ Ρώσοι, μὲ ἐπικεφαλῆς τοὺς Ἁγίους Βασίλειο καὶ Γεώργιο, ἔδωσαν τὴν τελικὴ μάχη. Οἱ Τάταροι συνέλαβαν τὸν Ἅγιο Βασίλειο, ὁ ὁποῖος τοὺς εἶπε, ὅπως οἱ Μάρτυρες τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας: «Δὲν μπορεῖτε νὰ μοῦ πάρετε τὴν πίστη στὸν Χριστό». Μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὁμολογία πίστεως, οἱ βάρβαροι τὸν κρέμασαν στὸ δάσος Σέρνσκ.
Ὁ Ἐπίσκοπος Κύριλλος συνέλεξε μὲ εὐλάβεια τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν Ἁγίων καὶ τὰ ἐνταφίασε στὸν καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Ροστώβ.

Οἱ Ἅγιοι Βασίλειος καὶ Ἰωάσαφ οἱ Ὁσιομάρτυρες 

  

Οἱ Ἅγιοι Ὁσιομάρτυρες Βασίλειος καὶ Ἰωάσαφ ἔζησαν κατὰ τὸν 13ο αἰῶνα μ.Χ. στὴν περιοχὴ τοῦ Πσκὼφ τῆς Ρωσίας.

Ὁ Ἅγιος Βασίλειος ἦταν ἡγούμενος τῆς μονῆς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος τοῦ Μιρὼζ καὶ εἶχε ὡς πνευματικοὺς καθοδηγητὲς τὸν Ἅγιο Νήφωνα, Ἐπίσκοπο τοῦ Νόβγκοροντ († 8 Ἀπριλίου) καὶ τὸν Ὅσιο Ἀβραὰμ τοῦ Μιρὼζ († 24 Σεπτεμβρίου).

Ὁ Ἅγιος Ἰωάσαφ ἦταν ἡγούμενος στὴ μονὴ τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου τοῦ ὄρους Σνάτνα.
Οἱ Ἅγιοι μαρτύρησαν κατὰ τὸ ἔτος 1299, ὅταν οἱ Γερμανοὶ ἐπιτέθηκαν ἐναντίων τοῦ Πσκὼφ καὶ τῶν μοναστηριῶν τῆς περιοχῆς. 

Ὁ Ἅγιος Δανιὴλ ὁ Πρίγκιπας

  

Ὁ Ἅγιος Δανιὴλ γεννήθηκε στὴν πόλη τοῦ Βλαντιμὶρ τῆς Ρωσίας τὸ ἔτος 1261. Ἦταν ὁ τέταρτος υἱὸς τοῦ Ἁγίου Ἀλεξάνδρου Νέφσκυ († 30 Αὐγούστου καὶ 23 Νοεμβρίου) καὶ τῆς Βάσσης. Δύο χρόνια μετὰ τὴν γέννησή του ὁ πατέρας του πέθανε. Ὅταν ἀργότερα κοιμήθηκε ἡ μητέρα του Βάσσα, ἀνταφιάσθηκε στὸ ναὸ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ τῆς μονῆς τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου Βλαντιμὶρ καὶ οἱ πιστοὶ τὴν ἀποκαλοῦσαν «δίκαιη».

Ὁ Ἅγιος ἔφθασε στὴ Μόσχα τὸ ἔτος 1272 καὶ ἀμέσως οἰκοδόμησε ναὸ καὶ μονὴ πρὸς τιμὴν τοῦ προστάτου του Ἁγίου Δανιὴλ τοῦ Στυλίτου († 11 Δεκεμβρίου).
Μετὰ ἀπὸ μάχες κατὰ τῶν Τατάρων καὶ ἐσωτερικὲς συγκρούσεις ὁ Ἅγιος Δανιήλ, ἄρρωστος πλέον, ἐκάρη μοναχὸς καὶ ἔλαβε τὸ ἀγγελικὸ σχῆμα στὴ μονὴ τοῦ Δανιήλ. Κοιμήθηκε τὸ ἔτος 1303. 

Μετακομιδὴ Τιμίων Λειψάνων Ἁγίου Βιασεσλάβου Πρίγκιπα τῆς Ρωσίας 

  

Ὁ Ἅγιος Βιασεσλάβος τιμᾶται στὶς 28 Σεπτεμβρίου.
Τὰ ἱερὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Βιασεσλάβου, πρίγκιπα τῆς Τσεχίας, μετακομίσθηκαν ἀπὸ τὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Βίτου († 15 Ἰουνίου) στὸν τόπο τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ.

Άγιος Πέτρος Μητροπολίτης Τομπόλσκ

Δεν έχουμε λεπτομέρειες για τον βίο του Ρώσου Αγίου.

Σύναξη των εν τη Λακωνία διαλαμψάντων Αγίων

    

Την ημέρα των εγκαινίων του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Σπάρτης, που έγιναν την 19ην Ιουνίου 1983 μ.Χ., ο Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιος, καθιέρωσε τον κοινό εορτασμό των εν τῃ Λακωνία διαλαμψάντων Αγίων, ορίσας εορτάσιμον ημέρα, την Β’ Κυριακή των Νηστειών.

Την Ιερά Εικόνα των Λακώνων Αγίων, φιλοξενεί το βόρειο κλίτος του Ναού, το οποίο είναι αφιερωμένο στους Λάκωνες Αγίους.

Στην χορεία των Λακώνων Αγίων, ανήκουν οι:

- Όσιος Νίκων ὁ «Μετανοείτε»
- Άγιος Θεόκλητος Λακεδαιμονίας
- Άγιος Λεόντιος ο εκ Μονεμβασίας
- Άγιος Μάξιμος ο Γραικός
- Άγιος Γεώργιος ο εν Μαλεώ ασκήσας
- Άγιος Γρηγόριος ο εκ Μυστρά
- Αγία Υπομονή
- Άγιος Θωμάς ο εν Μαλεώ ασκήσας
- Άγιος Ηλίας ο Νέος
- Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης

Στην χορεία των Λακώνων Αγίων, προστέθηκαν αργότερα και οι εξής:

- Όσιος Σεραπίων ο Σινδόνιος
- Άγιος Πέτρος, επίσκοπος Μονεμβασίας (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Άγιος Θεοφάνης, επίσκοπος Μονεμβασίας (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Οσία Μάρθα Μονεμβασίας
- Άγιος Παύλος, επίσκοπος Μονεμβασίας (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Άγιος Θεόδωρος Κυθήρων
- Άγιος Ρωμανός επί την σκλέπαν (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Άγιος Ισίδωρος Βουχειράς, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Άγιος Φώτιος Μονεμβασίας, επίσκοπος Κιέβου
- Άγιος Ρωμανός ο νεομάρτυς εκ Δημηνίτσης
- Άγιος Γαλακτίων εξ Αναβρυτής (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Άγιος Νεόφυτος ο νεομάρτυς, Μητροπολίτης Λακεδαιμονίας (Β' Κυρ. Νηστειών)
- Άγιος Μήτρος ή Δημήτριος ο Πελοποννήσιος
- Άγιος Ιωάννης ο νεομάρτυς εκ Τουρκολέκα


Ἀπολυτίκιον
Ἤχος πλ. α΄. Τὀν Συνάναρχον Λόγον.
Μαργαρίτας τους θείους ἀνευφημήσωμεν, χαριτόπλοκον στέφος τους ἀπαρτίζοντας, ἁγιότητος τῇ αἴγλῃ λαμπρυνόμενον, ᾧ στεφθεῖσα ἡ κλεινή, Λακωνία νῦν βοᾷ τό κάλλος μου και ἡ δόξα∙ ὑμεῖς ἐστε οἱ τῷ φέγγει, τῷ τοῦ Χριστοῦ με καταυγάσαντες.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἤχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῶν Λακώνων Ἁγίων ἀνυμνοῦμεν την φάλαγγα, δι’ὧν δωρεῶν ἀνεκφράστων, ἐνεπλήσθημεν ἅπαντες, τον Νίκωνα, Ἠλίαν, Γεώργιον, Θωμᾶν, Θεόκλητον, Γρηγόριον, Μάξιμον, Λεόντιον σοφούς, Ἰωάννην νεομάρτυρα τον κλεινόν, συμφώνως ἀνακράζοντες. Δόξα τῶ ἐνισχύσαντι ἡμᾶς, δόξα τῶ στεφανώσαντι, δόξα τῶ ἐνεργοῦντι δι’ ὑμῶν, πᾶσιν ἰάματα.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τον Συνάναρχον Λόγον
Πεπλησμένοι τοῦ θείου φωτός μακάριοι, τῆς Λακωνίας προστάται καί ὑποφῆται σοφοί, τῇ δυνάμει τοῦ Χριστοῦ λαμπρῶς ἐδείχθητε, Ἀρχιερέων ἡ ὁμάς, καί ὁσίων ἡ πληθύς, καί μάρτυρες ἀθλοφόροι, τά πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων, ἀδιαλείπτως προστατεύοντες.

[Πηγές]http://www.saint.gr/03/04/index.aspx

http://www.synaxarion.gr/gr/m/3/d/4/sxsaintlist.aspx

«Τριβέλι Πᾶνος»