Ἀφιερωμένο στούς παραχαράκτες τῆς πατερικῆς διδασκαλίας καί παραδόσεως καί στούς καλοπροαιρέτους πιστούς, πού πάσχουν γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ…

Εις το όνομα της Αγίας Τριάδος

  Την περίοδο που ακολούθησε την ληστρική ψευδοσύνοδο του Κολυμπαρίου, πολλοί οικουμενιστές, κρυφοοικουμενιστές και αντιοικουμενιστές ιερείς, ηγούμενοι και επίσκοποι, λόγω της αυξανόμενης αντίδρασης που παρατηρήθηκε κυρίως στις τάξεις των λαϊκών αλλά και μεταξύ ορθοδοξοφρονούντων μοναχών και κληρικών έσπευσαν να τρομοκρατήσουν και να αποπροσανατολίσουν τον λαό του Θεού ισχυριζόμενοι ότι η κατοχυρωμένη ιεροκανονικά αλλά και επιβεβλημένη μέσω της διαχρονικής πρακτικής των Θεοφόρων Πατέρων διακοπή μνημοσύνου και αποτείχιση εν καιρώ αιρέσεως είναι καταδικαστέες πράξεις και θέτουν αυτούς που προβαίνουν σε εφαρμογή τους εκτός των ορίων της Εκκλησίας του Χριστού.

  Όσο είναι αυτό δυνατό, θα προσπαθήσουμε να αντικρούσουμε την διαστροφή αυτής της αντίληψης περί διακοπής κοινωνίας με τους αιρετικούς, που έχει εμφιλοχωρήσει και επικρατήσει για δεκαετίες στο σώμα της Εκκλησίας και διαδίδεται από φιλότιμους και ορθοδοξούντες κατά τα άλλα επισκόπους, ιερείς και ηγουμένους. Επειδή η πίστη μας είναι «ακτιβιστική», ήτοι προϋποθέτει να πράττουμε και να δρούμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, απαιτείται από εμάς, ως μέλη του σώματος του Χριστού, να ορθοπραττούμε. Ωστόσο, απ’ ότι δείχνει η σημερινή εκκλησιαστική κατάσταση, λόγω άμβλυνσης, αν όχι κατάργησης του σταυρικού Ευαγγελίου και φρονήματος, χωλαίνουμε οικτρά στην ορθοπραξία, γιατί μας κοστίζει και μας ξεβολεύει.

  Για την θεμελίωση και στοιχειοθέτηση της παραπάνω θέσης περί αποτείχισης, φυσικά, θα επικαλεστώ τα λόγια των Πατέρων παραθέτοντας παράλληλα αποσπάσματα και περικοπές από το εξαιρετικό πόνημα του θεολόγου Ιωάννη Ε. Ρίζου το οποίο τιτλοφορείται «Οι ληστές της θείας διδασκαλίας» (Μέρος Β’).

Τι είναι «αποτείχιση» και «εκκλησιαστική κοινωνία»

  Για τον λαϊκό, η εκκλησιαστική κοινωνία ταυτίζεται με την αποδοχή του εκάστοτε Ιερέα, Επισκόπου και Πατριάρχη ως Ποιμένων του. Στα πρόσωπα αυτών ο λαϊκός αποδέχεται και αναγνωρίζει τους νόμιμους διαδόχους των Αποστόλων που του μεταβιβάζουν ανόθευτη την Πίστη, όπως την παρέλαβαν από τους Άγιους Πατέρες. Η εκκλησιαστική κοινωνία για τον λαϊκό εκφράζεται μέσω της υπακοής και της συμμετοχής του στην μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας όπου προΐστανται οι ποιμένες με τα παραπάνω χαρακτηριστικά. 

  H εκκλησιαστική κοινωνία δεν συνιστά μια τυπική έκφραση διοικητικοϋπαλληλικής σχέσης, αλλά ενέχει σωτηριολογικό περιεχόμενο. Δηλώνει ταυτότητα πίστεως και συγκοινωνίας με την Αποστολική διαδοχή και εμπεριέχει και διαχέει τον αγιασμό του Αγίου Πνεύματος, της Πεντηκοστής. Κατά τον Μ. Βασίλειο, η κοινωνία (δηλ. η μνημόνευση του επισκόπου στις ακολουθίες της Εκκλησίας) είναι θέμα ουσίας και ουχί τύπου, θέμα πίστεως και ουχί υποβολής σεβασμάτων (Ρίζος, 2016, σελ. 23).

  Από τα παραπάνω συνάγεται ότι θεμέλιο της εκκλησιαστικής κοινωνίας είναι η ορθή πίστη και «η κοινωνία μόνο με τους Ορθοδόξους σημαίνει τοποθέτηση στην μερίδα των δικαίων κατά την ημέρα της κρίσεως. Η ομολογία της πίστεως δεν είναι άλλη εις την Σελεύκειαν, άλλη εις την Κωνσταντινούπολιν, άλλη εις τα Ζήλα, άλλη εις την Λάμψακον και άλλη εις την Ρώμην, άλλα είναι μία και η αυτή»[1]. Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης βεβαιώνει ότι δια της εκκλησιαστικής κοινωνίας ενσωματούμεθα με την ορατή κεφαλή (τον επίσκοπο) και ταυτιζόμαστε με την πίστη του. Αυτό πραγματοποιείται και εκφράζεται δια της μνημόνευσης του επισκόπου.[2]

  Tυπικά, η Αποτείχιση θεσπίστηκε στην Πρωτοδευτέρα Σύνοδο (ΑΒ) επί Μ. Φωτίου, το 880, με τον ΙΕ’ (15ο) Ι. Κανόνα της, ο οποίος έχει ως εξής:

Τὰ ὁρισθέντα ἐπὶ πρεσβυτέρων καὶ ἐπισκόπων καὶ μητροπολιτῶν, πολλῷ μᾶλλον καὶ ἐπὶ πατριαρχῶν ἁρμόζει. Ὥστε, εἴ τις πρεσβύτερος ἤ ἐπίσκοπος ἢ μητροπολίτης τολμήσειεν ἀποστῆναι τῆς πρὸς τὸν οἰκεῖον πατριάρχην κοινωνίας καὶ μὴ ἀναφέρει τὸ ὄνομα αὐτοῦ, κατὰ τὸ ὡρισμένον καὶ τεταγμένον, ἐν τῇ θείᾳ μυσταγωγίᾳ, ἀλλὰ πρὸ ἐμφανείας συνοδικῆς καὶ τελείας αὐτοῦ κατακρίσεως σχίσμα ποιήσει, τοῦτον ὥρισεν ἡ ἁγία σύνοδος, πάσης ἱερατείας παντελῶς ἀλλότριον εἶναι, εἰ μόνον ἐλεγχθείη τοῦτο παρανομήσας. Καὶ ταῦτα μὲν ὥρισται καὶ ἐσφράγισται περὶ τῶν προφάσει τινῶν ἐγκλημάτων τῶν οἰκείων ἀφισταμένων προέδρων καὶ σχίσμα ποιούντων καὶ τὴν ἕνωσιν τῆς Ἐκκλησίας διασπώντων. Οἱ γὰρ δι᾿ αἱρεσίν τινα, παρὰ τῶν ἁγίων Συνόδων ἢ Πατέρων κατεγνωσμένην, τῆς πρὸς τὸν πρόεδρον κοινωνίας ἑαυτοὺς διαστέλλοντες, ἐκείνου τὴν αἵρεσιν δηλονότι δημοσίᾳ κηρύττοντος καὶ γυμνῇ τῇ κεφαλῇ ἐπ᾿ ἐκκλησίας διδάσκοντος, οἱ τοιοῦτοι οὐ μόνον τῇ κανονικῇ ἐπιτιμήσει οὐχ ὑποκείσονται, πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως ἑαυτοὺς τῆς πρὸς τὸν καλούμενον ἐπίσκοπον κοινωνίας ἀποτειχίζοντες, ἀλλὰ καὶ τῆς πρεπούσης τιμῆς τοῖς ὀρθοδόξοις ἀξιωθήσονται. Οἱ γὰρ ἐπισκόπων, ἀλλὰ ψευδεπισκόπων καὶ ψευδοδιδασκάλων κατέγνωσαν, καὶ οὐ σχίσματι τὴν ἕνωσιν τῆς ἐκκλησίας κατέτεμον, ἀλλὰ σχισμάτων καὶ μερισμῶν τὴν ἐκκλησίαν ἐσπούδασαν ῥύσασθαι.

Σε ελεύθερη μετάφραση:

Όταν κάποιος επίσκοπος κηρύττει δημόσια αίρεση, καταδικασμένη από Συνόδους ή Πατέρες, και κάποιος παύει την κοινωνία από τον επίσκοπο αυτόν, προτού ακόμα αποφασίσει κάποια Σύνοδος, αυτός όχι δεν πρέπει να τιμωρείται αλλ’ απεναντίας να επαινείται γιατί έπαψε την κοινωνία από ψευδεπίσκοπο και ψευδοδιδάσκαλο, και δεν τεμάχισε την Εκκλησία, αλλ’ απεναντίας την έσωσε από σχίσματα.

Ποιος θέσπισε την Αποτείχιση

  Πρώτος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός δίδαξε ότι τα δικά Του πρόβατα όταν ακούν την φωνή ξένου διδασκάλου φεύγουν. «Αλλωτρίω δε [σ.σ.ποιμένα] ου μη ακολουθήσωσιν, αλλά φεύξονται από αυτού, ότι ουκ οίδασι των αλλοτρίων την φωνήν».[3] Στη συνέχεια την ίδια διδαχή κήρυξαν και οι Απόστολοι μέσω των διαταγών «…Διό φευκτέον ἀπό τῶν φθορέων ποιμένων».[4] Ο απόστολος Παύλος δίνει την εντολή « Παραγγέλλομεν δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, στέλλεσθαι ὑμᾶς (φεύγετε) ἀπὸ παντὸς ἀδελφοῦ ἀτάκτως περιπατοῦντος καὶ μὴ κατὰ τὴν παράδοσιν ἣν παρέλαβον παρ᾿ ἡμῶν»[5] και «εἴ τις ἑτεροδιδασκαλεῖ καὶ μὴ προσέρχεται ὑγιαίνουσι λόγοις τοῖς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῇ κατ᾿ εὐσέβειαν διδασκαλίᾳ…..ἀφίστασο ἀπὸ τῶν τοιούτων (φύγε από αυτούς)».[6] Και έτι μία φορά επισημαίνει εντονότατα ότι όχι ιερέας, όχι επίσκοπος, όχι Πατριάρχης, αλλά ακόμα και άγγελος αν σας διδάσκει διαφορετικά να είναι αναθεματισμένος και προφανώς δεν νοείται καμιά εκκλησιαστική κοινωνία με κάποιον αναθεματισμένο (Ρίζος, 2016, σελ. 27).

Πατέρες της Εκκλησίας που αποτειχίστηκαν

i. Άγιος Μελέτιος επί αρειανισμού επί αντιοχειανού σχίσματος

ii. Μέγας Βασίλειος (361)

iii. Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (379) επί αρειανισμού

iv. Άγιος Κύριλλος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας (428), επί Νεστορίου

v. Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής (615) επί μονοθελητισμού

vi. Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός, Πατριάρχης άγιος Γερμανός επί εικονομαχίας (717)

vii. Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης επί μοιχειανικής αιρέσεως και επί εικονομαχίας

viii. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος όταν εισήχθη το φιλιόκβε από τον πάπα Ρώμης (1009)

ix. Άγιος Μάρκος Ευγενικός κατά του παπισμού (1438)

x. Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς επί βαρλααμισμού

Κριτήρια που πληρούνταν προκειμένου να αποτειχιστούν οι παραπάνω Πατέρες:

1. H Αποτείχιση θεωρούνταν επιβεβλημένη απέναντι σε επισκόπους, που αρνούνταν αποφάσεις Οικουμενικής Συνόδου (παράδειγμα i, iii.)

2. Δεν ήταν αναγκαία η ύπαρξη επισκόπου ως ηγέτη της αποτείχισης (παρ. i)

3. Πραγματοποιήθηκε νόμιμη αποτείχιση εξ αιτίας αντικατάστασης Ορθοδόξου Επισκόπου από κακόδοξο (παρ. i.).

4. Η υπογραφή αιρετικού κειμένου από Ορθόδοξο επίσκοπο αποτελεί αιτία αποτείχισης (παρ.ii.,iii.,ix).

5. Αποτείχιση με αιτία κακόδοξο κήρυγμα Πατριάρχη. Οι αποτειχιζόμενοι δεν έχουν συνοδική υποστήριξη (παρ.iv.).

6. Αποτείχιση εξ αιτίας μνημόνευσης αιρετικού στην Θ. Λειτουργία (παρ.iv., ix.)

7. Αποτείχιση επειδή Πατριαρχείο δεν υιοθετεί αποφάσεις Τοπικών Συνόδων (παρ. v., vi.).

8. Αποτείχιση έναντι μη καταδικασμένου Πατριάρχου και άνευ συνοδικής στήριξης (παρ.x.)

Ρίζος (2016, σελ. 49-50)

Λόγοι που προκαλούσαν την αποτείχιση κατά τους Πατέρες

Α) ΣΥΜΠΡΟΣΕΥΧΕΣ

Β) ΑΠΟΦΥΓΗ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑ ΝΕΥΜΑΤΟΣ

Είναι προαιρετική (δυνητική) η αποτείχιση;

Βλέπε το κατατοπιστικότατο άρθρο του κ. Τσακίρογλου: 

https://paterikiparadosi.blogspot.gr/2017/03/15.html#more

Γενικά συμπεράσματα 

  Όπως συνάγεται από τα παραπάνω, η διακοπή κοινωνίας με τους αιρετικούς, αιρετίζοντες ή με τους δια της σιωπής συμπράττοντες και συνοδοιπορούντες με την αίρεση είναι επιβεβλημένη και από την Αγία Γραφή και από τους Ιερούς Κανόνες, αλλά και από την διαχρονική πρακτική των Θεοφόρων Αγίων Πατέρων. Αυτή είναι η Εκκλησία του Χριστού, αυτή είναι η Ορθόδοξη πίστη και με αυτήν θα πρέπει να κοινωνούμε. Μπορεί η διοικητική πτυχή της Εκκλησίας να έχει εξωμοτήσει αλλά η πραγματική Εκκλησία του Χριστού, εν καιρώ αιρέσεως, έγκειται και αναπαύεται εκεί όπου υπάρχει ακραιφνής και ανόθευτη η ορθόδοξη πίστη των Αποστόλων, Αγίων και Πατέρων της Εκκλησίας.

  Πώς διατηρήθηκε η γνησιότητα της πίστης έως σήμερα; Αν όλοι οι ορθόδοξοι ιερείς μνημόνευαν τους φέροντες την εκάστοτε αίρεση που ενέσκηπτε στους κόλπους της Εκκλησίας και δεν διαφοροποιούνταν έμπρακτα (δια της αποτείχισης) από τους αιρετικούς, πρώτον δεν θα ταρακουνούσαν τους τελευταίους ώστε να προβληματιστούν και να έλθουν εις εαυτόν αφού τους παραδέχονταν εν τοις πράγμασι (δια της κοινωνίας), έστω αν προφορικά έλεγαν το αντίθετο και ορθοδοξούσαν, και δεύτερον δεν θα υπήρχε η Ορθοδοξία που γνωρίζουμε σήμερα. Όπως αντιλαμβανόμαστε είναι εγκληματικό πνευματικά να κηρύττεις ορθόδοξα αλλά να διατηρείς κοινωνία παράλληλα με τους αιρετικούς και κατά κύριο λόγο είναι εγκληματικό για τους αιρετικούς/αιρετίζοντες γιατί αυτοί εκλαμβάνουν την κοινωνία σου ως αποδοχή και εφησυχάζονται στις πλάνες τους.

  Επίσης, οι επίσκοποι ή ιερείς που ακόμα φρονούν ορθόδοξα, αλλά δεν αποτειχίζονται συμπράττουν και ομονοούν δια της σιωπηρής συναίνεσής τους στις διώξεις των προσφάτως αποτειχισμένων ιερέων που εξαπολύει η εκκοσμικευμένη αιρετική δεσποτοκρατία.

  Ακόμα, η αποτείχιση δεν συνιστά απλά ένα μέσο διαμαρτυρίας, αλλά μας προστατεύει ουσιαστικά από τον μολυσμό του φρονήματός μας που επέρχεται από την κοινωνία με τους αιρετικούς ή αυτούς που συνεχίζουν να τους μνημονεύουν.

  Είναι προτεσταντισμός το να συνυπάρχουν και να κοινωνούν οι αιρετίζοντες με τους ορθόδοξα φρονούντες, γιατί σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε διαφορετική πίστη, αλλά παρ’ όλα αυτά να κοινωνούμε και να αλληλοπαραδεχόμαστε ενώπιον του Θεού ο ένας τον άλλο. Αυτό πιστεύουν οι προτεστάντες, ότι δηλαδή όλοι οι χριστιανοί ασχέτως δόγματος συμμετέχουμε και είμαστε μέλη της Εκκλησίας του Χριστού (θεωρία των κλάδων/βαπτισματική θεολογία/ ισότητα των δογμάτων)! Αυτό είναι αν μη τι άλλο θεομπαιξία και βλασφημία!

  Τέλος, όσοι Άγιοι ή Πατέρες δεν αποτειχίστηκαν, στην εκκλησιαστική ιστορία, όσο επικρατούσε η αίρεση, έχουν την απολογία ότι δεν ήταν κατεγνωσμένες ακόμα οι αναδυόμενες αιρέσεις και δεν είχαν καταδικαστεί από Συνόδους. Εμείς όμως σήμερα είμαστε αναπολόγητοι, γιατί η παναίρεση του οικουμενισμού αμνηστεύει όλες τις κατεγνωσμένες, καταδικασμένες και αναθεματισμένες εκ των Οικουμενικών Συνόδων αιρέσεις. Δεν μπορούμε να επικαλεστούμε αγνωσία αλλά μόνο αδιαφορία και προδοσία… 

[1] Μ.Βασιλείου, Επιστολή 203, Προς τους Παρατιώτας

[2] Γ.Φατούρος, Theodori Studitae Epistulae 304, 446, 14 & 512,761,19

[3] Ιωαν.Ι,5

[4] Ἀποστ. Διατ.Β,19 –ΒΕΠΕΣ 2,25,20

[5] Β’Θες.γ’6

[6] Τιμ. Α, 3-5

Χρύσα Πολίτη