Ο Θεόδωρος Πάγκαλος και η δικτατορία της φούστας !

( Το παρόν άρθρο αφιερώνεται στη Μαρία Μαυριά - Αλαφατζάνη, στην οποία διηγήθηκα την εν λόγω ιστορία και έμεινε έκπληκτη, καθότι αγνοούσε την ύπαρξη ενός τέτοιου νόμου )

Η δεκαετία του 1920 ήταν δύσκολη και ταραχώδης για την Ελλάδα. Η Μικρασιατική καταστροφή αποδείχθηκε καταλύτης για τις μετέπειτα πορεία της χώρας και οι παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική ζωή ήταν πάμπολλες. Μία από αυτές έλαβε χώρα το 1925, όταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος, στρατηγός και παππούς του πρώην συνονόματου υπουργού, κατέλαβε την εξουσία προς ιδίον όφελος και για να ικανοποιήσει τον εγωισμό του. 

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παγκάλου χτίστηκαν πολλά κτίρια όπως η Ακαδημία, το μέγαρο του ΜΤΣ, το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, αλλά και ταυτόχρονα διώχθηκαν πολλά πολιτικά πρόσωπα όπως ο Ιωάννης Μεταξάς, ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο Γεώργιος Παπανδρέου κ.α. Ψηφίστηκαν δε ένα σωρό νόμοι, οι οποίοι μπορούν να χαρακτηριστούν από βλακώδεις έως και γελοίοι. Ένας από αυτούς ψηφίστηκε στις αρχές Μαρτίου του 1926 εξαιτίας μιας επίσκεψης της γυναίκας του δικτάτορα στο υπουργείου του, όπου και παρατήρησε την μίνι φούστας μιας εργαζόμενης. H λεγάμενη εξοργίστηκε και τα έψαλε στο σύζυγο της, καθότι θεώρησε ότι κινδύνευε να αποπλανηθεί με το θέαμα της κοντής φούστας !  

Αποτέλεσμα αυτής της παρατήρησης ήταν να νομοθετηθεί διάταξη που αφορούσε το μήκος της φούστας των γυναικών και όριζε ότι δεν έπρεπε να απέχει περισσότερο από 30 πόντους από το έδαφος. Ο Τύπος με δημοσιεύματα προειδοποιούσε ότι οι παραβάτες απειλούνταν με πρόστιμο ακόμη και με κράτηση. Ο Πάγκαλος για να ελέγξει την εφαρμογή του νόμου, έβγαλε τους χωροφύλακες και τους αστυνομικούς στους δρόμους, οι οποίοι κυνηγούσαν τις γυναίκες με... τις μεζούρες στα χέρια !

Η αντίδραση της κοινωνίας ήταν άμεση. Ο λαός κάγχασε, γέλασε και το έριξε στην κωμωδία. Ο συνθέτης Γιώργος Μητσάκης έγραψε τραγούδι που ξεκινούσε με το στίχο : "Στην εποχή του Πάγκαλου, οι φούστες ήταν μακριές", υπαινισσόμενος ότι οι καιροί είχαν αλλάξει. Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι εξαιτίας της ανταλλαγής των πληθυσμών με την συνθήκη της Λωζάνης, είχαν έρθει πολλές Σμυρνιές στην Ελλάδα, που στο πέρασμα τους έκαναν σημεία και τέρατα με την εμφάνιση τους. Παρόλα αυτά ο Πάγκαλος δεν πτοήθηκε και σύντομα δεν άργησε να γίνει η πρώτη σύλληψη.

Στις 23 Μαρτίου 1926 οι αστυνομικοί συνέλαβαν την πρώτη παραβάτιδα. Ήταν η 22χρονη Κατίνα Βογιατζή που κυκλοφορούσε στην Αθήνα με φούστα που απείχε 38 εκατοστά από το έδαφος. Με άλλα λόγια είχε παραβιάσει το νόμο για οκτώ ολόκληρους πόντους. Η Κατίνα Βογιατζή οδηγήθηκε σε δίκη και η διαδικασία ήταν ξεκαρδιστική...

Όταν η κατηγορουμένη κλήθηκε στο εδώλιο, οι αστυνομικοί πήγαν να μετρήσουν το μήκος της φούστας. Εκείνη επίτηδες την ανεβοκατέβαζε με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι αστυνομικοί να καταγράψουν επακριβώς το μήκος στο οποίο διεξήχθη η παράβαση. Όση ώρα λάμβανε αυτό χώρα ο συνήγορος της διαμαρτυρόταν έντονα, διότι κάθε φορά που την πλησίαζαν της έπιαναν τα πόδια. Ήταν επόμενο όλη αυτή η φαρσοκωμωδία να διαταράξει τη λειτουργία του δικαστηρίου με αποτέλεσμα να χαθεί κάθε ίχνος σοβαρότητας.

Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα ενός σπαρταριστού διαλόγου : 

Δικαστής: Μην την τραβάτε τη φούστα, κύριε συνήγορε. Το αδίκημα εβεβαιώθη. Το αμφισβητείτε, δεσποινίς;

Κατηγορουμένη: (γελώντας) Όχι.
Δικαστής: Διατί εφορούσατε κοντήν φούσταν;

Κατηγορουμένη: Δεν το ήξερα. Είχα μάθει ότι η διάταξις είχε καταργηθεί. Δεν διαβάζω, βλέπετε, εφημερίδες.

Εντούτοις, το δικαστήριο κήρυξε ένοχη την κατηγορουμένη, την καταδίκασε σε 24ωρη κράτηση και σε καταβολή των εξόδων της δίκης. Η Κατίνα Βογιατζή βρέθηκε να το διασκεδάζει και κατά την έξοδο της φωτογραφήθηκε χαμογελαστή από τη μία μεριά τους αστυνομικούς και από την άλλη τους... ενδιαφερόμενους.

Ο νόμος της φούστας κατέδειξε πόσο επίπλαστη και γραφική ήταν η δικτατορία του Πάγκαλου. Οι φεμινίστριες της εποχής εξαγριώθηκαν και αντέδρασαν δυναμικά, γιατί θεώρησαν ότι το μέτρο περιόριζε τις ελευθερίες τους. Οι άνδρες, όσο συντηρητικοί και να ήταν, δεν ενοχλούνταν και τόσο από το μήκος της φούστας των γυναικών τους, όσο από τους ελέγχους των αστυνομικών που με την παραμικρή ευκαιρία άπλωναν τα... "κουλά" τους πάνω στα πόδια των συζύγων τους. Τέλος, κάποιοι από αυτούς διαμαρτυρήθηκαν γιατί καλούνταν να πληρώσουν το κόμιστρο της... επιμήκυνσης της φούστας, προκειμένου να ξεφύγουν από τον διασυρμό των δικαστηρίων. Συνέπεια όλων αυτών και για να μην εξευτελιστούν ακόμη περισσότερο ο Πάγκαλος και οι πέριξ αυτού, ήταν η απόσυρση του νόμου στις 31 Μαρτίου 1926. 

Πηγές : Βικιπαιδεία, η Μηχανή του Χρόνου, Newsbeast.gr