Ενώ ο Ρώσσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αντέδρασε ευγενικά στην εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, το ρωσσικό κατεστημένο είναι σκεπτικό.
Ο πολιτικός επιστήμονας Anatol Lieven εφιστά την προσοχή σε αυτό. Περιγράφει τα αίτια και τις προοπτικές για έναν πιθανό τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Γιατί το ρωσσικό κατεστημένο δεν εμπιστεύεται τον Ντόναλντ Τραμπ εξηγεί ο Βρετανός πολιτικός επιστήμονας και ειδικός στην Ανατολική Ευρώπη Anatol Lieven σε πρόσφατο άρθρο. Στη Δύση, ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση Τραμπ, και όχι αυτή του Μπαράκ Ομπάμα ή του Τζόζεφ Μπάιντεν, άρχισε να προμηθεύει όπλα στην Ουκρανία το 2017.
Ο Lieven, ο οποίος εργάζεται στο US Quincy Institute for Responsible Statecraft στην Ουάσιγκτον, γράφει στο ηλεκτρονικό περιοδικό UnHerd:
«Ο Τραμπ επέτρεψε επίσης στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες να επεκτείνουν την παρουσία τους στην Ουκρανία, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποτροπή της νίκης της Ρωσσίας τους πρώτους μήνες του 2022».
Ο επανεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε ευγενικά για τον Ρώσσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν στην πρώτη θητεία του, αλλά «έκανε ελάχιστα για να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Ρωσσία».
Μετά την εκλογική νίκη του Τραμπ αυτή την εβδομάδα, το ρωσσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι δεν είχε «ψευδαισθήσεις» γι' αυτόν. Υποθέτει ότι «η αμερικανική κυρίαρχη πολιτική ελίτ εμμένει στις αντιρωσσικές αρχές και στην πολιτική του "περιορισμού της Μόσχας", ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία».
Ο Πούτιν, από την άλλη πλευρά, είχε αντιδράσει «μάλλον καλοπροαίρετα» στην «επιθυμία του Τραμπ να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Ρωσσία και να συμβάλει στον τερματισμό της κρίσης στην Ουκρανία». Ο Lieven το αποδίδει αυτό στο γεγονός ότι ο Ρώσσος πρόεδρος πρέπει να διατηρεί καλές σχέσεις με τον Αμερικανό ομόλογό του.
Στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, το Κρεμλίνο εξακολουθεί να έχει μεγάλο φόβο, γράφει. Μέλη του ρωσικού κατεστημένου με το οποίο μίλησε αυτό το καλοκαίρι θα περίμεναν μια επανάληψη της διαβόητης πρωτοβουλίας του Τραμπ το 2020 να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Kim Jong Un.
Εκείνη την εποχή, ο Τραμπ είχε ξεκινήσει αυτή την «άσκηση προσωπικής διπλωματίας χωρίς προετοιμασία ή κατανόηση για την άλλη πλευρά - ή προφανώς για τους δικούς του στόχους». Μετά την αποτυχία των συνομιλιών, ο Τραμπ επιδείνωσε οργισμένα τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Βόρεια Κορέα ακόμη περισσότερο.
Από την άποψη του πολιτικού επιστήμονα, η Μόσχα φοβάται ότι ο Τραμπ θεωρεί πραγματικά την ειρηνευτική προσφορά του γενναιόδωρη και εφικτή, αλλά ότι «δεν πληροί καν τις ελάχιστες ρωσσικές προϋποθέσεις». Και ότι ο Τραμπ, αν ο Πούτιν αρνηθεί, θα μπορούσε να στραφεί βίαια εναντίον της Ρωσσίας.
«Υπάρχει επίσης φόβος στο Κρεμλίνο ότι οι αντίπαλοι μιας συμφωνίας στο Στέητ Ντηπάρτμεντ θα μπορούσαν σκόπιμα να παγιδεύσουν τον Τραμπ με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτύχει και ότι η άμεση ομάδα του εκλεγμένου προέδρου δεν θα το δει να έρχεται».
Αυτό δεν περιλαμβάνει καν το ουκρανικό κατεστημένο, το οποίο είναι πιθανό να αντιταχθεί σθεναρά σε έναν ειρηνευτικό συμβιβασμό. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι σύμβουλοι του Τραμπ είναι βαθιά διχασμένοι στο ζήτημα της Ουκρανίας, όπως γράφει ο Lieven.
Αναφέρεται στη δήλωση ενός πρώην βοηθού του Τραμπ ότι «οποιοσδήποτε – ανεξάρτητα από το πόσο υψηλόβαθμος είναι στο περιβάλλον του Τραμπ – που ισχυρίζεται ότι έχει διαφορετική άποψη ή ότι γνωρίζει καλύτερα τα σχέδιά του για την Ουκρανία, απλά δεν ξέρει για τι πράγμα μιλάει». Επίσης, δεν καταλαβαίνουν ότι ο επανεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις σε θέματα εθνικής ασφάλειας, «συχνά αυθόρμητα, ειδικά σε ένα τόσο κεντρικό ζήτημα όπως αυτό».
Ο Lieven διευκρινίζει ότι για να έχουμε πιθανότητες επιτυχίας, των επίσημων διαπραγματεύσεων πρέπει επομένως να προηγούνται προπαρασκευαστικές συνομιλίες, κατά προτίμηση μυστικές. Κάθε πλευρά μπορεί στη συνέχεια να ανακαλύψει ποιες προϋποθέσεις της άλλης είναι θεμελιώδεις και αδιαπραγμάτευτες και ποιες είναι όπου είναι δυνατός ο συμβιβασμός.
Δεν είναι ακόμη γνωστό ποιον επέλεξε ο Τραμπ ως υπουργό Εξωτερικών και Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας και ποια στάση θα λάβουν απέναντι στη Ρωσσία και την Ουκρανία.
Ωστόσο, η «καθαρή στρατιωτική πραγματικότητα» έπεισε τα περισσότερα μέλη της ομάδας του ότι η ανακατάληψη όλων των χαμένων εδαφών από την Ουκρανία ήταν αδύνατη.
Ο Bryan Lanza, ένας από τους συμβούλους της εκστρατείας του Τραμπ το 2024, δήλωσε στο BBC αυτή την εβδομάδα:
«Όταν ο πρόεδρος Ζελένσκι έρχεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και λέει 'Λοιπόν, μπορούμε να έχουμε ειρήνη μόνο αν έχουμε την Κριμαία', μας δείχνει ότι δεν είναι σοβαρός [...] Η Κριμαία έχει χαθεί».
Ο Lanza πρόσθεσε ότι το σχέδιο των ΗΠΑ «Όχι ένα όραμα για τη νίκη, αλλά ένα όραμα για την ειρήνη».
Ωστόσο, το κατεστημένο της Μόσχας - και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία του ρωσικού κοινού - αντιτίθεται στην απόσυρση από την Κριμαία, καθώς και από οποιοδήποτε έδαφος κατέχει η Ρωσσία στις πέντε ουκρανικές επαρχίες.
Ο Πούτιν απαίτησε από την Ουκρανία να αποσυρθεί από τα εδάφη που εξακολουθεί να κατέχει σε αυτές τις επαρχίες, «αλλά αυτό είναι εξίσου αδύνατο με την απαίτηση του Κιέβου να αποσυρθεί η Ρωσσία από όλα τα εδάφη που κατέχει στην Ουκρανία».
Επομένως, αυτά δεν πρέπει να νοούνται ως απόλυτες προϋποθέσεις, αλλά ως σημεία εκκίνησης για διαπραγματεύσεις, λέει ο Lieven. Πιστεύει ότι είναι πιθανό ότι μια κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πραγματικής γραμμής μάχης - αλλά χωρίς επίσημη αναγνώριση των ρωσικών προσαρτήσεων - θα αποτελέσει κεντρικό μέρος οποιασδήποτε πρότασης του Τραμπ.
Ο Πούτιν επιμένει και θεωρεί αδιαπραγμάτευτο να υπογράψει η Ουκρανία συνθήκη ουδετερότητας και να αποκλειστεί κατηγορηματικά η ένταξη στο ΝΑΤΟ. Από την άποψη του πολιτικού επιστήμονα, ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να «εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συμβιβασμού».
«Η Ρωσσία θα μπορούσε να αποδεχθεί ένα μακρύ μορατόριουμ στην αίτηση της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ – για παράδειγμα, 20 χρόνια, όπως φέρεται να πρότειναν ορισμένα μέλη της ομάδας Τραμπ – αλλά αυτό το ζήτημα μπορεί να επιλυθεί μόνο σε συνομιλίες».
Ωστόσο, αυτό έχει ήδη απορριφθεί από τους ρώσσους εκπροσώπους. Σύμφωνα με τον Lieven, το ερώτημα παραμένει τι θα συμβεί στις 73 ημέρες μέχρι να αναλάβει καθήκοντα ο Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου 2025. Ο Μπάιντεν επιταχύνει ήδη την παροχή εκτεταμένης βοήθειας στην Ουκρανία για να ενισχύσει τις ΗΠΑ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δήλωσε ο Lieven.
Το Υπουργείο Πολέμου των ΗΠΑ, το Πεντάγωνο, επιτρέπει επίσης επίσημα στους στρατιωτικούς εργολάβους των ΗΠΑ να επισκευάζουν και να συντηρούν αμερικανικά όπλα στην Ουκρανία για πρώτη φορά. Υπάρχει επίσης φόβος «ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα προχωρήσει πολύ περισσότερο και θα ξεκινήσει μια δραστική κλιμάκωση για να αποτρέψει τις συνομιλίες ως προληπτικό μέτρο».
Ο Lieven πιστεύει επίσης ότι είναι πιθανό τα ρωσσικά στρατεύματα να προσπαθήσουν να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο έδαφος πριν αναλάβει καθήκοντα ο Τραμπ. Τουλάχιστον, θα έδιωχναν τα ουκρανικά στρατεύματα από τη ρωσσική επαρχία Κουρσκ. Αξιολογεί:
«Τις επόμενες εβδομάδες, θα μπορούσε επομένως να υπάρξει μια μεγάλη ρωσσική επίθεση, το αποτέλεσμα της οποίας θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις επακόλουθες ειρηνευτικές συνομιλίες».
«Ο Τραμπ επέτρεψε επίσης στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες να επεκτείνουν την παρουσία τους στην Ουκρανία, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποτροπή της νίκης της Ρωσσίας τους πρώτους μήνες του 2022».
Ο επανεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε ευγενικά για τον Ρώσσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν στην πρώτη θητεία του, αλλά «έκανε ελάχιστα για να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Ρωσσία».
Μετά την εκλογική νίκη του Τραμπ αυτή την εβδομάδα, το ρωσσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι δεν είχε «ψευδαισθήσεις» γι' αυτόν. Υποθέτει ότι «η αμερικανική κυρίαρχη πολιτική ελίτ εμμένει στις αντιρωσσικές αρχές και στην πολιτική του "περιορισμού της Μόσχας", ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία».
Ο Πούτιν, από την άλλη πλευρά, είχε αντιδράσει «μάλλον καλοπροαίρετα» στην «επιθυμία του Τραμπ να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Ρωσσία και να συμβάλει στον τερματισμό της κρίσης στην Ουκρανία». Ο Lieven το αποδίδει αυτό στο γεγονός ότι ο Ρώσσος πρόεδρος πρέπει να διατηρεί καλές σχέσεις με τον Αμερικανό ομόλογό του.
Στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, το Κρεμλίνο εξακολουθεί να έχει μεγάλο φόβο, γράφει. Μέλη του ρωσικού κατεστημένου με το οποίο μίλησε αυτό το καλοκαίρι θα περίμεναν μια επανάληψη της διαβόητης πρωτοβουλίας του Τραμπ το 2020 να διαπραγματευτεί μια συμφωνία με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Kim Jong Un.
Εκείνη την εποχή, ο Τραμπ είχε ξεκινήσει αυτή την «άσκηση προσωπικής διπλωματίας χωρίς προετοιμασία ή κατανόηση για την άλλη πλευρά - ή προφανώς για τους δικούς του στόχους». Μετά την αποτυχία των συνομιλιών, ο Τραμπ επιδείνωσε οργισμένα τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Βόρεια Κορέα ακόμη περισσότερο.
Από την άποψη του πολιτικού επιστήμονα, η Μόσχα φοβάται ότι ο Τραμπ θεωρεί πραγματικά την ειρηνευτική προσφορά του γενναιόδωρη και εφικτή, αλλά ότι «δεν πληροί καν τις ελάχιστες ρωσσικές προϋποθέσεις». Και ότι ο Τραμπ, αν ο Πούτιν αρνηθεί, θα μπορούσε να στραφεί βίαια εναντίον της Ρωσσίας.
«Υπάρχει επίσης φόβος στο Κρεμλίνο ότι οι αντίπαλοι μιας συμφωνίας στο Στέητ Ντηπάρτμεντ θα μπορούσαν σκόπιμα να παγιδεύσουν τον Τραμπ με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτύχει και ότι η άμεση ομάδα του εκλεγμένου προέδρου δεν θα το δει να έρχεται».
Αυτό δεν περιλαμβάνει καν το ουκρανικό κατεστημένο, το οποίο είναι πιθανό να αντιταχθεί σθεναρά σε έναν ειρηνευτικό συμβιβασμό. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι σύμβουλοι του Τραμπ είναι βαθιά διχασμένοι στο ζήτημα της Ουκρανίας, όπως γράφει ο Lieven.
Αναφέρεται στη δήλωση ενός πρώην βοηθού του Τραμπ ότι «οποιοσδήποτε – ανεξάρτητα από το πόσο υψηλόβαθμος είναι στο περιβάλλον του Τραμπ – που ισχυρίζεται ότι έχει διαφορετική άποψη ή ότι γνωρίζει καλύτερα τα σχέδιά του για την Ουκρανία, απλά δεν ξέρει για τι πράγμα μιλάει». Επίσης, δεν καταλαβαίνουν ότι ο επανεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις σε θέματα εθνικής ασφάλειας, «συχνά αυθόρμητα, ειδικά σε ένα τόσο κεντρικό ζήτημα όπως αυτό».
Ο Lieven διευκρινίζει ότι για να έχουμε πιθανότητες επιτυχίας, των επίσημων διαπραγματεύσεων πρέπει επομένως να προηγούνται προπαρασκευαστικές συνομιλίες, κατά προτίμηση μυστικές. Κάθε πλευρά μπορεί στη συνέχεια να ανακαλύψει ποιες προϋποθέσεις της άλλης είναι θεμελιώδεις και αδιαπραγμάτευτες και ποιες είναι όπου είναι δυνατός ο συμβιβασμός.
Δεν είναι ακόμη γνωστό ποιον επέλεξε ο Τραμπ ως υπουργό Εξωτερικών και Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας και ποια στάση θα λάβουν απέναντι στη Ρωσσία και την Ουκρανία.
Ωστόσο, η «καθαρή στρατιωτική πραγματικότητα» έπεισε τα περισσότερα μέλη της ομάδας του ότι η ανακατάληψη όλων των χαμένων εδαφών από την Ουκρανία ήταν αδύνατη.
Ο Bryan Lanza, ένας από τους συμβούλους της εκστρατείας του Τραμπ το 2024, δήλωσε στο BBC αυτή την εβδομάδα:
«Όταν ο πρόεδρος Ζελένσκι έρχεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και λέει 'Λοιπόν, μπορούμε να έχουμε ειρήνη μόνο αν έχουμε την Κριμαία', μας δείχνει ότι δεν είναι σοβαρός [...] Η Κριμαία έχει χαθεί».
Ο Lanza πρόσθεσε ότι το σχέδιο των ΗΠΑ «Όχι ένα όραμα για τη νίκη, αλλά ένα όραμα για την ειρήνη».
Ωστόσο, το κατεστημένο της Μόσχας - και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία του ρωσικού κοινού - αντιτίθεται στην απόσυρση από την Κριμαία, καθώς και από οποιοδήποτε έδαφος κατέχει η Ρωσσία στις πέντε ουκρανικές επαρχίες.
Ο Πούτιν απαίτησε από την Ουκρανία να αποσυρθεί από τα εδάφη που εξακολουθεί να κατέχει σε αυτές τις επαρχίες, «αλλά αυτό είναι εξίσου αδύνατο με την απαίτηση του Κιέβου να αποσυρθεί η Ρωσσία από όλα τα εδάφη που κατέχει στην Ουκρανία».
Επομένως, αυτά δεν πρέπει να νοούνται ως απόλυτες προϋποθέσεις, αλλά ως σημεία εκκίνησης για διαπραγματεύσεις, λέει ο Lieven. Πιστεύει ότι είναι πιθανό ότι μια κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της πραγματικής γραμμής μάχης - αλλά χωρίς επίσημη αναγνώριση των ρωσικών προσαρτήσεων - θα αποτελέσει κεντρικό μέρος οποιασδήποτε πρότασης του Τραμπ.
Ο Πούτιν επιμένει και θεωρεί αδιαπραγμάτευτο να υπογράψει η Ουκρανία συνθήκη ουδετερότητας και να αποκλειστεί κατηγορηματικά η ένταξη στο ΝΑΤΟ. Από την άποψη του πολιτικού επιστήμονα, ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να «εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συμβιβασμού».
«Η Ρωσσία θα μπορούσε να αποδεχθεί ένα μακρύ μορατόριουμ στην αίτηση της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ – για παράδειγμα, 20 χρόνια, όπως φέρεται να πρότειναν ορισμένα μέλη της ομάδας Τραμπ – αλλά αυτό το ζήτημα μπορεί να επιλυθεί μόνο σε συνομιλίες».
Ωστόσο, αυτό έχει ήδη απορριφθεί από τους ρώσσους εκπροσώπους. Σύμφωνα με τον Lieven, το ερώτημα παραμένει τι θα συμβεί στις 73 ημέρες μέχρι να αναλάβει καθήκοντα ο Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου 2025. Ο Μπάιντεν επιταχύνει ήδη την παροχή εκτεταμένης βοήθειας στην Ουκρανία για να ενισχύσει τις ΗΠΑ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δήλωσε ο Lieven.
Το Υπουργείο Πολέμου των ΗΠΑ, το Πεντάγωνο, επιτρέπει επίσης επίσημα στους στρατιωτικούς εργολάβους των ΗΠΑ να επισκευάζουν και να συντηρούν αμερικανικά όπλα στην Ουκρανία για πρώτη φορά. Υπάρχει επίσης φόβος «ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα προχωρήσει πολύ περισσότερο και θα ξεκινήσει μια δραστική κλιμάκωση για να αποτρέψει τις συνομιλίες ως προληπτικό μέτρο».
Ο Lieven πιστεύει επίσης ότι είναι πιθανό τα ρωσσικά στρατεύματα να προσπαθήσουν να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο έδαφος πριν αναλάβει καθήκοντα ο Τραμπ. Τουλάχιστον, θα έδιωχναν τα ουκρανικά στρατεύματα από τη ρωσσική επαρχία Κουρσκ. Αξιολογεί:
«Τις επόμενες εβδομάδες, θα μπορούσε επομένως να υπάρξει μια μεγάλη ρωσσική επίθεση, το αποτέλεσμα της οποίας θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις επακόλουθες ειρηνευτικές συνομιλίες».
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ἐνημερώνουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες μας, ὅτι σχόλια, τὰ ὁποῖα ἐμπεριέχουν προσβλητικοὺς χαρακτηρισμούς, διαφημίζουν κόμματα ἢ εἶναι γραμμένα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες (γκρήκλις), θὰ διαγράφωνται ἄνευ προειδοποιήσεως!