ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥΣ - ΘΕΛΟΥΝ ΑΠΛΑ ΝΑ ΖΗΣΟΥΝ

Μπροστά από το γραφείο στρατολόγησης της 4ης ταξιαρχίας στο Κίεβο στις 4 Ιουλίου 2024.

Φωτογραφία: Sergei Supinsky/AFP via Getty Images

Ουκρανία: Άνδρες προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βίαιη αναγκαστική στρατολόγηση

Βίντεο με Ουκρανούς αξιωματικούς στρατολόγησης έγιναν 'viral' στο Διαδίκτυο, στα οποία ξυλοκοπούν άνδρες στο δρόμο και τους σέρνουν βίαια μέσα σε οχήματα.

Της Mária S. Szentmagyari

27 Οκτωβρίου 2024

Η Ουκρανία χρειάζεται επειγόντως περισσότερους στρατιώτες στο μέτωπο. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που το Κίεβο δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να λύσει. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει τις αρχές να καταφεύγουν όλο και περισσότερο σε βίαιες λύσεις.

Τουλάχιστον αυτό προτείνουν ορισμένα βίντεο που δημοσιεύτηκαν στο Telegram. Σκηνές έχουν γυριστεί στους δρόμους αρκετών ουκρανικών δήμων που δείχνουν μασκοφόρους, ένοπλους στρατολόγους που φαίνεται να κυνηγούν άνδρες σε στρατεύσιμη ηλικία.

Επί του παρόντος, οι Ουκρανοί άνδρες ηλικίας μεταξύ 25 και 60 ετών υπόκεινται σε υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, το Κίεβο, το Χμελνίτσκιι, το Χάρκοβο, η Οδησσός, το Λβιβ (Λβιβ) και το Ουνγκβάρ (Uzhhorod) επηρεάστηκαν από αναγκαστική στρατολόγηση. Αυτές οι ενέργειες λέγεται επίσης ότι είχαν ως αποτέλεσμα θανάτους.

Πολλοί άνδρες στην Ουκρανία σκέφτονται τώρα να φύγουν ή να ξεφύγουν από την υπηρεσία με οποιοδήποτε άλλο κόστος.

Η αυξανόμενη βία προκαλεί κριτική

Στην επαρχιακή πρωτεύουσα της Transcarpathia, Uzhhorod, η οποία κατοικείται επίσης από πολλούς Ούγγρους, άνδρες έχουν απομακρυνθεί απευθείας από το κέντρο της πόλης τις τελευταίες εβδομάδες. Σύμφωνα με αναφορές στον ουγγρικό Τύπο, ορισμένοι εξαναγκάστηκαν ακόμη και να επιβιβαστούν σε λεωφορεία με ηλεκτροσόκ.

Στο Λβιβ, οι αρχές επισκέφθηκαν στριπτιτζάδικα. Στο Χάρκοβο, πήγαν σε νυχτερινά κέντρα. Στο Κίεβο, οι άνθρωποι που ήθελαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους μετά από μια συναυλία του δημοφιλούς συγκροτήματος Okean Elzy απομακρύνθηκαν με βία. Το περιστατικό αναφέρθηκε επίσης από το Radio Free Europe (RFE).

Σύμφωνα με την έκθεση, τα πλάνα συγκρούσεων μεταξύ στρατολόγων και πολιτών έχουν εξαπλωθεί ευρέως και έχουν προκαλέσει έντονη κριτική για τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την αύξηση του αριθμού των στρατιωτών στο μέτωπο.

Πρόσφατα, οι στρατολόγοι φέρεται να χτύπησαν έναν νεαρό άνδρα στην Οδησσό τόσο άσχημα που πέθανε. Το βίντεο υποδηλώνει ότι μπορεί να ήταν επιληπτικός. Περαστικοί που έσπευσαν να τον βοηθήσουν προσπάθησαν να φτιάξουν τη γλώσσα του. Σύμφωνα με αναφορές, ο άνδρας πέθανε αργότερα στο νοσοκομείο.

Αυτό το φαινόμενο φαίνεται να υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό. Σύμφωνα με έκθεση του «Radio Free Europe» από τον Μάρτιο του 2023, ωστόσο, πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις, σύμφωνα με τις αρχές. Ένας δικηγόρος της ουκρανικής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Helsinki Committee ανέφερε τότε ότι υπάρχει «μια ολόκληρη σειρά» δικαστικών υποθέσεων εναντίον κέντρων στρατολόγησης.

Δεν υπάρχει χρόνος για ερωτήσεις

Ένας κάτοικος του Χάρκοβο, ο οποίος τώρα ζει στο Lviv, κατάφερε να τραβήξει ένα βίντεο μετά την απαγωγή του (και την απελευθέρωσή του). Στο βίντεο, αναφέρει πώς κρατήθηκε και ξυλοκοπήθηκε από στρατιωτικούς κομισάριους, παρ' όλο που ήταν φοιτητής και ως εκ τούτου είχε δικαίωμα αναβολής.

Στις 8 Οκτωβρίου, τον σταμάτησαν στο δρόμο το TCC (Εδαφικό Κέντρο Στρατολόγησης και Κοινωνικής Υποστήριξης) και αστυνομικοί. Κανείς δεν συστήθηκε ούτε έδειξε ταυτότητα. «Παρουσίασα όλα τα έγγραφά μου, συμπεριλαμβανομένης της φοιτητικής μου ταυτότητας. Με την αιτιολογία ότι έπρεπε πρώτα να πάω στις αρχές, με έβαλαν σε ένα λεωφορείο και με πήγαν στο ORVK Galicia-Frankivsk», είπε ο νεαρός. Μπήκε στο λεωφορείο, πιστεύοντας ότι θα μπορούσε τότε να πει ότι ήταν φοιτητής και θα τον άφηναν να φύγει. Αλλά δεν είχε χρόνο να πει τίποτα.

Οι υπεύθυνοι στρατολόγησης προσπάθησαν να πάρουν το κινητό τηλέφωνο του νεαρού. Όταν αρνήθηκε, τον χτύπησαν στο κεφάλι. «Τότε τους είπα ότι ήμουν φοιτητής. Η ρητορική άλλαξε αμέσως», είπε. Αν και η βία δεν χρησιμοποιήθηκε πλέον από τότε, προσπάθησαν να τον πείσουν να παραμείνει σιωπηλός για το περιστατικό.

Από τα 13 άτομα που συνελήφθησαν μαζί του, μόνο ο φοιτητής αφέθηκε ελεύθερος. «Οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σε στρατιωτική εκπαίδευση το πρωί», είπε. Η TCC δεν έχει σχολιάσει το περιστατικό.

Ουκρανός πολιτικός στην εξορία προειδοποιεί τους άνδρες για βία από τις αρχές

Ο Ουκρανός πολιτικός Artem Dmitruk, ο οποίος αρχικά ανήκε στο κόμμα του Volodymyr Zelensky, σχολίασε το ζήτημα της αναγκαστικής στρατολόγησης. Σε μια ανάρτηση στις 13 Οκτωβρίου, έγραψε: «Το προεδρικό γραφείο έχει δώσει μια σαφή εντολή: να ενεργήσει αποφασιστικά για να επιτύχει το σωστό αποτέλεσμα. Όλοι πρέπει να πιαστούν». 

Σύμφωνα με τον Dmitruk, πιστοποιητικά, πιστοποιητικά, αναβολές, έγγραφα αναπηρίας και τα παρόμοια "δεν θα λειτουργούν πλέον". Όλοι μεταφέρονται στο στρατιωτικό αρχηγείο. Και εκεί αποφασίζεται ποια πρέπει να είναι η «μοίρα σας».

Ο Dmitruk προειδοποίησε επίσης ότι όποιος γράφει ή μιλάει για το τι συμβαίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα παρακολουθείται.

Ο πολιτικός συμβουλεύει όλους τους άνδρες που έχουν την ευκαιρία να μείνουν στο σπίτι. «Μην πηγαίνετε σε γυμναστήρια και δημόσιους χώρους. Επιπλέον, σκέφτονται ήδη να μπουν στα σπίτια σας για να σας αρπάξουν», έγραψε.

Τα σχόλιά του γράφτηκαν εκτός Ουκρανίας, καθώς έφευγε από τη χώρα. Στην Ουκρανία, κατηγορείται, μεταξύ άλλων, για επίθεση σε στρατιώτη και μέλος των δυνάμεων της τάξης. Ο Dmitruk αρνείται τις κατηγορίες και συνέδεσε τις ενέργειές του με την «πολιτική του στάση, τις πολιτικές απόψεις και την υπεράσπιση της ορθόδοξης πίστης», ανέφερε ο ουγγρικός Τύπος.

Το «καθήκον» κάθε Ουκρανού

Ενώ οι ηχογραφήσεις της αναγκαστικής στρατολόγησης κοινοποιήθηκαν επίσης από μέλη του στρατού στο Telegram, οι απόψεις που εκφράζονται εκεί είναι διαφορετικές. Στο βίντεο, ένας νεαρός άνδρας απάγεται στο Κίεβο μετά από μια συναυλία. Ο άνδρας διαμαρτύρεται και ουρλιάζει, ενώ οι περαστικοί γύρω του φαίνεται να είναι σοκαρισμένοι.

Ο αναπληρωτής διοικητής της Τρίτης Ταξιαρχίας Εφόδου των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, Maxim Zhorin, λέει: «Μια δίκαιη κινητοποίηση μοιάζει ακριβώς με αυτό - όταν οι άνθρωποι απομακρύνονται όχι μόνο από χωριά και μικρές πόλεις, αλλά και από μεγάλες πόλεις, όπου οι άνθρωποι πηγαίνουν σε συναυλίες ειρηνικά. Δεν είναι δυνατόν ένα μέρος της χώρας να καταστρέφεται για τρίτη χρονιά, ενώ το άλλο να ζει τη ζωή του και να ενοχλείται από τις στρατολογήσεις».

Το RFE πήρε συνέντευξη από αρκετούς πολίτες σχετικά με την αναγκαστική στρατολόγηση. Ένας κάτοικος του Chernihiv, για παράδειγμα, συμφώνησε. «Υπηρετώ [στον στρατό] από το 2015. Πήρα μέρος σε δύο πολέμους. Νομίζω λοιπόν ότι είναι καθήκον κάθε Ουκρανού».

Για άλλους, πρόκειται περισσότερο για τις μεθόδους. «Από τη μία πλευρά, φαίνεται ότι πρέπει να ενισχύσουμε τον στρατό μας. […] Από την άλλη, δεν μου αρέσει ο τρόπος που το κάνουν», είπε μια γυναίκα.

Ωστόσο, η ετοιμότητα μάχης φέρεται επίσης να περιορίζεται σημαντικά από το γεγονός ότι δεν υπάρχει ορατή διέξοδος από τις τάξεις του στρατού όταν κάποιος είναι εκεί. Ανεξάρτητα από το πόσο εξαντλημένοι είναι σωματικά ή ψυχικά, οι στρατιώτες δεν επιτρέπεται να εγκαταλείψουν το στρατό, εκτός εάν μια στρατιωτική ιατρική επιτροπή αποφασίσει ότι δεν είναι πλέον κατάλληλοι για υπηρεσία.

Οι διοικητές τους μπορούν να τους δώσουν άδεια για μέγιστο διάστημα 30 ημερών ετησίως για οικογενειακούς ή ιατρικούς λόγους. Στην πράξη, όπως λέγεται μεταξύ του στρατιωτικού προσωπικού, υπάρχουν μόνο δύο τρόποι για να φύγει κανείς από το στρατό: θάνατος ή τραυματισμός, σύμφωνα με την έκθεση του RFE.

Έλλειψη νομικής προστασίας, έλλειψη ικανότητας για στρατιωτική θητεία

Ο Rostyslav Kravets, δικηγόρος και επικεφαλής του Ιδρύματος Ανεξάρτητων Δικηγόρων της Ουκρανίας, έδωσε στο RFE τη γνώμη του σχετικά με τη χρήση βίας κατά τη στρατολόγηση. 

Ο Kravets πιστεύει ότι οι στρατολόγοι δεν έχουν κανένα δικαίωμα να κρατούν άνδρες ή να τους μεταφέρουν βίαια σε κέντρα στρατολόγησης.

"Αλλά οι υπεύθυνοι στρατολόγησης το κάνουν αυτό όλη την ώρα για να δείξουν ότι είναι αποτελεσματικοί, ενώ ταυτόχρονα πλουτίζουν μέσω της διαφθοράς", δήλωσε ο Kravets.

Ο νόμος περί επιστράτευσης της Ουκρανίας, που εγκρίθηκε την περασμένη άνοιξη, έχει επεκτείνει τις εξουσίες των κέντρων στρατολόγησης. Αλλά δεν εξασφάλισε ότι οι νεοσύλλεκτοι έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στη διαδικασία. Έτσι, τίθεται σε κίνδυνο η νομική προστασία των εν λόγω ανδρών. 

Αρχικά, η κλήτευση μπορούσε να επιδοθεί ή να κοινοποιηθεί σε διεύθυνση κατοικίας. Τώρα μπορούν να εκδοθούν χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς και να διανεμηθούν από πολλούς αξιωματούχους, σύμφωνα με το RFE.

Η καταλληλότητα για στρατιωτική θητεία των στρατιωτών που επιστρατεύονται με τη βία θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει πρόβλημα, όπως περιγράφει ένα άρθρο στους Financial Times. Ουκρανοί στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες εκεί εξήγησαν ότι το 50 έως 70% των νεοσύλλεκτων στρατιωτών πεθαίνουν ή τραυματίζονται μέσα σε λίγες ημέρες από την πρώτη τους ανάπτυξη.

Ένας Ουκρανός διοικητής ανέφερε ότι αυτός και τα στρατεύματά του υπερασπίστηκαν ένα χωριό κοντά στο Pokrovsk για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, ήταν εξαιρετικά κουρασμένοι και αποσύρθηκαν για ανάρρωση. Με δύο εξαιρέσεις, όλοι οι νεοαναπτυγμένοι στρατιώτες ήταν άνω των 40 ετών και δεν είχαν στρατιωτική εμπειρία. Όλοι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν μέσα σε μια εβδομάδα και ο ρωσικός στρατός κατέλαβε τότε το χωριό.

Η εκπαίδευση των νέων στρατιωτών διαρκεί συνήθως 60 ημέρες. Ένας εκπαιδευτής του ουκρανικού στρατού δήλωσε στην ουγγρική πύλη ειδήσεων "Valasz" ότι ένας σκοπευτής χρειάζεται πραγματικά έξι μήνες εκπαίδευσης και ότι οι νεοεπιστρατευμένοι στρατιώτες συχνά δεν κατέχουν καν τα βασικά της χρήσης όπλων μετά τις πρώτες τέσσερεις εβδομάδες.

Ζελένσκι: Ο στρατός βρίσκεται σε «πολύ, πολύ δύσκολη» κατάσταση

Ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει επανειλημμένα επισημάνει την «πολύ, πολύ δύσκολη» κατάσταση του στρατού. Η ουκρανική κυβέρνηση προσπάθησε επίσης να λύσει το πρόβλημα επιστρατεύοντας κρατούμενους. Ως αποτέλεσμα, περίπου 5.000 κρατούμενοι έχουν καταταγεί στο στρατό φέτος για να αποφύγουν τις ποινές τους. Επιπλέον, ο Ζελένσκι μείωσε την ηλικία υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας από 27 σε 25 χρόνια τον Απρίλιο.

Ακόμη και σε υψηλόβαθμα αξιώματα, ωστόσο, δεν φαίνεται να υπάρχει υπερβολική προθυμία για μάχη.

Ωστόσο, υπάρχει το πρόβλημα της έκδοσης ψευδών πιστοποιητικών. Αυτή την εβδομάδα, ο Γενικός Εισαγγελέας της Ουκρανίας Andriy Kostin παραιτήθηκε μετά από έρευνες που αποκάλυψαν ότι δεκάδες κυβερνητικοί αξιωματούχοι είχαν απαλλαγεί από τη στρατιωτική θητεία για τη διεκδίκηση επιδομάτων αναπηρίας.

Η ουκρανική ηγεσία προσπαθεί να βελτιώσει τα προβλήματα της στρατολόγησης. Πέρυσι, σύμφωνα με την εισαγγελία, κινήθηκαν συνολικά 112 ποινικές υποθέσεις εναντίον εκπροσώπων γραφείων στρατολόγησης για παράνομες πράξεις, εκ των οποίων 33 χαρακτηρίστηκαν ως διοικητικά αδικήματα και 15 διώχθηκαν. 

Ο Ζελένσκι διέταξε επίσης την απόλυση όλων των περιφερειακών αξιωματικών στρατολόγησης, καθώς υπήρξαν επανειλημμένες περιπτώσεις διαφθοράς κατά τη διάρκεια της πρόσληψης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι προτιμούν να πληρώνουν μάλλον υψηλά ποσά για να μην χρειάζεται να πάνε μπροστά.

Άλλοι φεύγουν, κάτι που μπορεί να καταλήξει σε τραγωδία. Από την κήρυξη εμπόλεμης κατάστασης, οι άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 60 ετών επιτρέπεται να εγκαταλείψουν τη χώρα μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Πολλοί προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα ούτως ή άλλως.

Μία από τις πιο δημοφιλείς οδούς διαφυγής είναι τα βουνά Maramuresh προς τη Ρουμανία, τα οποία υψώνονται έως και 2.000 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, και αυτό πάνω από τον ταχέως ρέοντα ποταμό Tisza.

Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, 24 πτώματα Ουκρανών συνοριοφυλάκων είχαν βρεθεί στα βουνά ή στις όχθες του ποταμού μόνο στη ρουμανική πλευρά, και σύμφωνα με τον ουκρανικό Τύπο, 29 πρόσφυγες είχαν πνιγεί μόνο στον Tisza.

Ωστόσο, πολλοί συλλαμβάνονται από τη συνοριακή αστυνομία.

ΠΗΓΗ: Ukraine: Männer fliehen vor gewalttätigen Zwangsrekrutierungen

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ