Βασίλειος Τσαβαλιάρης, ο πρώτος πεσών του 1940.

 «… Νυχτούλα ήτανε, χαραή όταν χτυπήθηκε από βλήμα όλμου, στις πέντε η ώρα το πρωί, στο 21ο φυλάκιο στο ύψωμα Γκόλιο της Πυρσόγιαννης Ιωαννίνων», θυμούνται οι συμπολεμιστές του.

Ο Στρατιώτης Βασίλειος Τσαβαλιάρης του Ιωάννου και της Αγόρως, γεννήθηκε το 1912 στην Πιαλεία Τρικάλων, ένα χωριό στα ριζά του Κόζιακα. Στις 28 Οκτωβρίου 1940 υπηρετούσε ως σκοπευτής πολυβόλου στο 51ο Σύνταγμα Πεζικού και η θέση του ήταν στο 21ο φυλάκιο της Ελληνοαλβανικής μεθορίου στο ύψωμα Γκόλιο της Πυρσόγιαννης Ιωαννίνων. Η ώρα 5.00 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, οι Ιταλοί ξεκίνησαν τη ρίψη όλμων. Θραύσμα όλμου τραυμάτισε τότε θανάσιμα τον Βασίλειο Τσαβαλιάρη και η Ελλάδα θρηνούσε τον πρώτο νεκρό της στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο.

«Όσοι τον πρόλαβαν στη ζωή», αναφέρει ο κ. Παπαβασιλείου, ο οποίος κατάγεται από το ίδιο χωριό, «τον θυμούνται πολύ εργατικό, υπόδειγμα υπομονής, ήθους και καλοσύνης». «Ανατράφηκε», συνεχίζει, «εδώ στην Πιαλεία, με λιγοστά υλικά αγαθά, αλλά με ξεκάθαρες και πατροπαράδοτες αξίες, που είναι η πεμπτουσία του Έλληνα, την αγάπη για τη δικαιοσύνη, την εκτίμηση προς την οικογένεια, τον σεβασμό προς την πατρίδα, την πίστη στην Ορθοδοξία».

Ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης (όρθιος πίσω δεξιά) με την οικογένειά του

Υπηρέτησε την κανονική στρατιωτική του θητεία στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού από τον Σεπτέμβριο του 1933 έως το Νοέμβριο του 1934, με ιδιαίτερο ζήλο, και μετά την απόλυσή του επέστρεψε στο χωριό του για να δημιουργήσει την δική του οικογένεια. Στις 22 Ιουλίου του 1940 η πατρίδα εκάλεσε και πάλι το παιδί της να την υπερασπιστεί και ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης, πατέρας τριών παιδιών πλέον, κατετάγη στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού και από εκεί στο 51ο Σύνταγμα Πεζικού για να πάρει στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1940 θέση στο Επταχώρι στην πρώτη γραμμή.

Το απόσπασμα της Πίνδου με διοικητή τον Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη, αποτελούμενο από Τρικαλινούς και Καρδιτσιώτες, είχε πάρει αμυντική διάταξη στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Ο στρατιώτης Βασίλης Τσαβαλιάρης, μαζί με λίγους ακόμα πατριώτες μας ανέλαβαν να υπερασπιστούν το 21ο φυλάκιο των Ελληνοαλβανικών Συνόρων στο ύψωμα Γκόλιο της Πυρσόγιαννης Ιωαννίνων, στο Γράμμο.

Η μελέτη όλων των στοιχείων και ιδιαίτερα των σχεδιαγραμμάτων, δείχνει ότι το 21ο φυλάκιο του 51ου ΣΠ ήταν επί της γραμμής των ελληνοαλβανικών συνόρων και δέχθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου 1940 επίθεση της κύριας δύναμης των Ιταλών. Σύμφωνα με μαρτυρίες συμπολεμιστών του από το Φανάρι Καρδίτσας και το Γοργογύρι Τρικάλων, ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης έπεσε την 5η πρωινή της 28ης Οκτωβρίου, μόλις εξήλθε από το φυλάκιο.

Ο επίσης συμπολεμιστής του, Χρήστος Γιαννιός του Αποστόλου, γεννηθείς το 1910, που υπηρετούσε και εκείνος στην ίδια μονάδα (51ο Σ.Π.) ως λοχίας, θυμάται: «Εγώ ήμουν λίγο πιο πίσω, ο Βασίλης ήταν μπροστά στο φυλάκιο. Διοικητή είχαμε το Συνταγματάρχη Δαβάκη. Νύχτα, ακούσαμε να πέφτουν βροχή τα βλήματα στο φυλάκιο. Ο Βασίλης Τσαβαλιάρης χτυπήθηκε νυχτούλα, χαραή, μόλις πήγαινε να φέξει στις πέντε το πρωί, στο 21ο φυλάκιο από έκρηξη βλήματος -μάλλον όλμος ήταν- πάνω από το μάτι. Προσπάθησαν να τον φέρουν οι στρατιώτες του φυλακίου παραπίσω. Ήρθε ένας και μου είπε: Πάει ο χωριανός σου. Εγώ τον έκλαψα πρώτος. Ήταν παλικάρι. Πήγε ο παπάς και τον διάβασε».

Ο ανδριάντας του Βασιλείου Τσαβαλιάρη στον τόπο καταγωγής του, την Πιαλεία Τρικάλων

«Οι μόνες του λέξεις που είπε ήταν: “Πάνε τα παιδούλια μου” και μετά ξεψύχησε», λέγει ο κ. Νίκος Τσαβαλιάρης, ο μεγαλύτερος από τα τρία παιδιά του ήρωα. «Εγώ ήμουν μόνο 5 ετών και τα αδέλφια μου μικρότερα. Τελευταία φορά που είχε έλθει στο σπίτι ο πατέρας μας, ήταν όταν τον είχαν καλέσει στα νέα όπλα, μετά τα γεγονότα με το “Έλλη”. Ήμουν μικρός αλλά τον θυμάμαι. Ήταν ντυμένος στρατιώτης. Απ’ ό,τι ανέφερε η συχωρεμένη η μάνα μου, της έλεγε “Μην ανησυχείς. Όλα θα πάνε καλά. Όλα θα πάνε καλά”. Έτσι έλεγε, ενώ νομίζω ότι γνώριζε τους κινδύνους. Την βραδυά εκείνη κανόνιζαν την βάρδια στα φυλάκια του τάγματος που ήταν πιο κάτω. Ένας αξιωματικός είχε πει ότι κάτι δεν πάει καλά, ίσως είχαν πληροφορίες, ποιος ξέρει. Τους λένε λοιπόν “ποιοί θέλετε να πάτε απόψε στα σύνορα;”. Και ο πρώτος που σηκώθηκε και είπε “να πάω εγώ” ήταν ο πατέρας μου, σύμφωνα με μαρτυρίες χωριανών και από άλλες περιοχές των Τρικάλων που γύρισαν πίσω. Ογδόντα χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα μου, τα “παιδούλια του” μεγάλωσαν παντρεύτηκαν, έκαναν οικογένειες. Δύσκολα τα χρόνια της ορφάνιας, η ψυχούλα μας το ξέρει πώς μεγαλώσαμε και η καημένη η μάνα μας η  Λενιώ, γιατί την αδελφούλα μας την Αλεξάνδρα μας τη χάσαμε μικρή σε ηλικία τεσσάρων ετών. Είναι δύσκολο να μεγαλώνεις χωρίς πατέρα, ξενιτευτήκαμε για να επιβιώσουμε στα δύσκολα χρόνια. “Κανέναν δεν χάνει ο θεός”, μας έλεγε η δόλια η μάνα μου».

Έλληνες μαχητές στα υψώματα του Αλβανικού μετώπου το 1940

Ο κ Νίκος Τσαβαλιάρης διηγείται ακόμα: «Στο πέρασμα του χρόνου, με θεία βούληση, βρίσκονται συνάνθρωποι, οι οποίοι ανιδιοτελώς, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, αλλά κλίνοντας ευλαβικά το γόνυ σε αυτούς που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδος μας, πραγματοποιούν τους δικούς τους δύσκολους αγώνες για την διάσωση τη ιστορίας. Πρωτεργάτης για την ενθύμηση της θυσίας του πατέρα μου ήταν ο Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου, Δάσκαλος και Σχολικός Σύμβουλος το 1999, ο οποίος με δημοσιεύματά του τόσο στον τοπικό όσο και στον Αθηναϊκό Τύπο, συγκίνησε Αθηναίους ιατρούς από την Β’ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Παίδων “Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού” και συγκεκριμένα τον Καθηγητή – Διευθυντή κ. Θεμιστοκλή Καρπάθιο και τον αείμνηστο ιατρό, γλύπτη και ζωγράφο κ. Βασίλειο Κάρλο. Στην προσφορά αυτή συμμετείχαν και οι πανεπιστημιακοί ιατροί του Νοσοκομείου. Οι γιατροί συγκινημένοι από τα δημοσιεύματα μελέτησαν τα γεγονότα με κάθε λεπτομέρεια και απεφάνθησαν ότι έπρεπε να τιμήσουν τον πρώτο υπερασπιστή του πατρίου εδάφους ανεγείροντας μεγαλοπρεπή ανδριάντα, του οποίου τα αποκαλυπτήρια έγιναν την 15η Οκτωβρίου 2000, προς τιμήν του στην γενέτειρά του Πιαλεία Τρικάλων».

Η πατρίδα του ήρωα, η Πιαλεία Τρικάλων

«Την προσφορά αυτή από την πρώτη στιγμή πλαισίωσαν οι συγχωριανοί του, οι Τοπικές Αρχές, η Νομαρχία, ο Δήμος, ο Στρατός. Στη γενέτειρά του, κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, διοργανώνονται εκδηλώσεις μνήμης με την επωνυμία “Τσαβαλιάρεια”. Κατά τους εορτασμούς τελείται επιμνημόσυνος δέηση, κατάθεση στεφάνων από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές καθώς επίσης και από τις Ενώσεις αποστράτων αξιωματικών στρατού, σωμάτων ασφαλείας, τον Σύνδεσμο Αναπήρων Πολέμου, τον Ερυθρό Σταυρό και άλλα Σωματεία και Συνδέσμους. Κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων πραγματοποιούνται ομιλίες από έγκριτους ιστορικούς μελετητές και οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Πιαλείας απαγγέλουν ποιήματα που εξυμνούν τις θυσίες των Ελλήνων υπερασπιστών της Πατρίδος. Σημειώνοντας όλες αυτές τις ενθυμίσεις, θα ήθελα ν’ αποτίσω φόρο τιμής όχι μόνο στον πατέρα μου Βασίλειο Τσαβαλιάρη, αλλά σε όλους τους υπερασπιστές – ηρωικώς πεσόντες για την ελευθερία της Ελλάδος και να ευχαριστήσω όλους όσους κατά καιρούς συνέβαλαν και συμβάλλουν στις εκδηλώσεις μνήμης».

Το ύψωμα Γκόλιο στο Γράμμο

Οι στρατευμένοι του Νομού Τρικάλων, κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή στο μέτωπο των επιχειρήσεων και πολέμησαν με απαράμιλλο ηρωισμό, όπως και όλοι οι Έλληνες, προσφέροντας αρκετοί και τη ζωή τους για την υπεράσπιση της πατρίδας. Οι Έλληνες φρουροί των συνόρων ήταν γαντζωμένοι στις πολεμικές αμυντικές τους θέσεις, γνώριζαν από μήνες πριν ότι ο πολυάριθμος στρατός της Ιταλίας του Μουσολίνι θα προσπαθούσε να «περάσει» από την Ελλάδα μας. Το βροντερό «ΟΧΙ» των Ελλήνων άλλαξε τα δαιμονικά σχέδια των εχθρών, γι’ αυτό και οι επιθέσεις κατά των Ελλήνων υπερασπιστών ήταν λυσσαλέες. «Στα σύνορα οι ελληνικές δυνάμεις ήσαν ήδη σε κατάστασι ετοιμότητος. Οι αξιωματικοί έκαναν συνεχείς επιθεωρήσεις στα τμήματα και όλοι γνώριζαν ότι από μέρα σε μέρα, οι Ιταλοί μπορούσαν να επιτεθούν, αφού δεν το έκρυβαν. Είχαν καταγράψει συχνές ανιχνεύσεις και προσπάθειες να δουν τις ελληνικές θέσεις», λέγει ο στρατηγός κ. Ιωάννης Κακουδάκης, επικεφαλής της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού. «Οι Ιταλοί είχαν ενσωματώσει την Αλβανία και είχαν ήδη παρατάξει τις δυνάμεις τους σε δύο μέτωπα. Πριν φανεί το πρωτοχάραγμα, στις 5 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940, τα κανόνια του εχθρού άρχισαν να βροντούν και να σκορπούν φωτιά και σίδερο».

Με βήμα πρωινό στη χλόη που μεγαλώνει

Oλοένα εκείνος ανεβαίνει·

Πουλιά τον χαιρετούν, του φαίνονται αδερφάκια του

Άνθρωποι τον φωνάζουν, του φαίνονται συντρόφοι του

«Πουλιά καλά πουλιά μου, εδώ τελειώνει ο θάνατος!»

«Σύντροφοι σύντροφοι καλοί μου, εδώ η ζωή αρχίζει!»

Αγιάζι ουράνιας ομορφιάς γυαλίζει στα μαλλιά του.

Οδυσσέας Ελύτης

«Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας»

Αιωνία η μνήμη! Αθάνατος!

https://www.vimaorthodoxias.gr/peri-zois/poio-kantili-legetai-akoimito-kai-giati-anavoume-to-kantili-spiti-mas/

Πηγές: dimospylis.gr, thessaliatv.gr, asxetos.gr, trikalanews.gr, ekklisiaonline.gr

ΠΗΓΗ: https://kimintenia.com/2020/10/28/0457/