Η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, την Πέμπτη, 23 Νοεμβρίου, αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας Θεολογίας της Ποντιφικής Σχολής Νοτίου Ιταλίας, σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στη Νεάπολη, με την ευκαιρία της ενάρξεως του νέου Ακαδημαϊκού Έτους.
Παρέστησαν ο ΡΚαθολικός Αρχιεπίσκοπος της Νεάπολης, Ιεράρχες, κληρικοί, Πανεπιστημιακοί Καθηγητές, ο Δήμαρχος της πόλεως, και πλήθος άλλων προσωπικοτήτων, καθώς και φοιτητές.
Στην ομιλία του, που πραγματοποίησε στην ιταλική γλώσσα, ο Παναγιώτατος, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στη σημασία του διεκκλησιαστικού και διαχριστιανικού διαλόγου, κάνοντας μία ιστορική αναδρομή στις προσπάθειες επαναπροσέγγισης μετά το σχίσμα του 1054, αλλά και στις τραγικές επιπτώσεις της εφαρμογής της πολιτικής της ουνίας από τη Δύση, η οποία, όπως είπε, σηματοδότησε “μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της εκκλησιαστικής ιστορίας της δεύτερης χιλιετίας, οι συνέπειες της οποίας έχουν επιβαρύνει τις σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών σχεδόν μέχρι τις μέρες μας”.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο Παναγιώτατος στις προσπάθειες επαναπροσέγγισης των Χριστιανών Ανατολής και Δύσης κατά τον 20ο αιώνα, κυρίως μετά τις ιστορικές Πατριαρχικές εγκυκλίους του 1902 και του 1920, που συνέβαλαν καθοριστικά στη δημιουργία της Οικουμενικής Κινήσεως και στη συγκρότηση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.). Επίσης, αναφέρθηκε στον οραματιστή προκάτοχό του Πατριάρχη Αθηναγόρα, ο οποίος με την Εγκύκλιό του, το 1952, κάλεσε όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες να συμμετάσχουν στο Π.Σ.Ε., στην ώθηση που έδωσε, μετά τη σύγκληση της Β’ Βατικανής Συνόδου, να προετοιμαστεί μία μελλοντική Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας μέσω των Πανορθόδοξων Διασκέψεων της Ρόδου (1961-1963-1964), στην ιστορική συνάντηση με τον Πάπα Παύλο ΣΤ’ στα Ιεροσόλυμα, το 1964, και αργότερα στην Ρώμη και την Κωνσταντινούπολη, αλλά και στην αμοιβαία άρση των αναθεμάτων. Γεγονότα, συνέχισε ο Παναγιώτατος, που χαρακτήρισαν την Πατριαρχία του αοίδιμου Προκατόχου του, και άνοιξαν “έναν δρόμο χωρίς επιστροφή στη συνάντηση όλων των Χριστιανικών Εκκλησιών”.
Στη συνέχεια, ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες και τις προσπάθειες που αναλήφθηκαν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την προώθηση του διαλόγου, μετά την ανάρρησή του στον Πατριαρχικό Θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, το 1991, επισημαίνοντας ότι η Πατριαρχία του κινείται σε τέσσερις άξονες, στους οποίους αναφέρθηκε διεξοδικά: 1) Ορατή ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. 2) Διάλογος και συνεργασία με όλες τις Χριστιανικές Εκκλησίες. 3) Διάλογος και συνεργασίες με τις θρησκείες του κόσμου και κυρίως με τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ. 3) Δικαιοσύνη, Ειρήνη, Ενότητα της Ανθρωπότητας και Διασφάλιση του Φυσικού Περιβάλλοντος.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του σημείωσε:
“Με αυτό το πνεύμα, η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, στο πέρασμα των αιώνων, και εμείς προσωπικά συνεχίζουμε σήμερα στο πλαίσιο ενός ειλικρινούς και γεμάτου αγάπη διαλόγου να βαδίζουμε εμβαθύνοντας στη σχέση των Χριστιανών που ακόμη είναι διαιρεμένοι. Πρέπει να διακηρύξουμε σε κάθε πιστό και σε κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως ότι ο διάλογος εμπλουτίζει και δεν αφαιρεί τίποτα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τον φανατισμό και τις συγκρούσεις, γιατί είμαστε πεπεισμένοι ότι «η ειρήνη του θεού υπερέχει πάντα νούν» (Φιλ. 4.7), καθώς και ότι «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν,ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία·πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει.η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει.». (Α’ Κορ. 13, 4-8).”
Την Τετάρτη, πρώτη ημέρα της επισκέψεώς του στη Νεάπολη, ο Παναγιώτατος εκφώνησε ομιλία, στην ιταλική γλώσσα, κατά την Οικουμενική προσευχή που πραγματοποιήθηκε στην ΡΚαθολική Βασιλική της Θεοτόκου, στην οποία επεσήμανε ότι σήμερα η ανθρωπότητα βαδίζει προς την άβυσσο της βαρβαρότητας και του πολέμου, χρησιμοποιώντας κάποιοι το όνομα του Θεού για να δικαιολογήσουν τις δικές τους φρικαλεότητες. Αναφέρθηκε ιδιαιτέρως στον πόλεμο της Ουκρανίας, στην απώλεια ανθρωπίνων ζωών και στο δράμα των προσφύγων που αναζήτησαν καταφύγιο σε άλλες χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και στην Ιταλία. Διερωτήθηκε δε πώς θα μπορέσουν σε λίγες ημέρες “εκείνες οι Εκκλησίες στις οποίες οι αρχηγοί τους δεν έχουν το θάρρος να πουν όχι στον πόλεμο, να ψάλουν τη χαρά της Γεννήσεως”.
.jpg)
Αναφέρθηκε, επίσης, στους πρόσφυγες που βρήκαν καταφύγιο στην Αρμενία, αναγκαζόμενοι να εγκαταλείψουν τα εδάφη τους, τα σπίτια τους, τους ιερούς τους τόπους, και θα ψάλουν εκεί το “Δόξα εν υψίστοις θεώ”, αλλά και σε όλους τους συνανθρώπους μας στον κόσμο που βιώνουν ανάλογη κατάσταση. “Και ο κόσμος δεν μιλάει γι’ αυτό αν δεν υπάρχουν γεωπολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα. Αλλά η κραυγή αυτών των αδελφών είναι και δική μας κραυγή”, σημείωσε ο Παναγιώτατος, και αναφέρθηκε και στα τραγικά γεγονότα που εκτυλίσσονται και πάλι στους Αγίους Τόπους. “Όμως η λύση δεν περνά μέσα από τη βαρβαρότητα κατά αθώων ανθρώπων, ούτε από την καταστροφή της ζωής άλλων αθώων, συμπεριλαμβανομένων πάρα πολλών παιδιών”, πρόσθεσε, και τόνισε ότι η ανθρωπότητα δεν πρέπει να ενδώσει στη βία και στις συγκρούσεις, αλλά να δείχνει υπομονή και μακροθυμία, “γιατί ο διάλογος και η ειρήνη υπερνικά κάθε παρεξήγηση, ενώ ο πόλεμος και η αδικία καταστρέφουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.”
………………………………………………………..
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ
OMELIA DI SUA SANTITA’ BARTOLOMEO ARCIVESCOVO DI COSTANTINOPOLI – NUOVA ROMA E PATRIARCA ECUMENICO DURANTE LA PREGHIERA ECUMENICA NELLA BASILICA ROMANO-CATTOLICA INCORONATA MADRE DEL BUON CONSIGLIO E DELL’UNITA’ DELLA CHIESA A NAPOLI (Napoli, 22 Novembre 2023)
***
Eccellenza Reverendissima Arcivescovo Metropolita di Napoli, Mons. Domenico Battaglia,
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ἰταλίας κ. Πολύκαρπε,
Eminenze, Eccellenze,
Amati Fratelli e Sorelle nel Signore,
Con un’anima grondante di letizia, siamo giunti ancora una volta in questa ospitale città di Napoli, su invito della Pontifica Facoltà Teologica dell’Italia Meridionale, e dell’Eccellentissimo Fratello Arcivescovo di questa Chiesa, per assaporare nuovamente questo clima di spontanea allegrezza che caratterizza i suoi abitanti. Siamo venuti dalla città di Costantino, la antica Costantinopoli, dal Centro dell’Ortodossia, il nostro Patriarcato Ecumenico, con spirito fraterno, sempre pronti ad accogliere la chiamata dei fratelli, perché attraverso la reciproca conoscenza, l’incontro e il rispetto e amore reciproci camminiamo e operiamo per la unità delle Sante Chiese di Dio, seguendo l’insegnamento del nostro Salvatore.
E quale migliore cosa iniziare questa visita con un momento di preghiera, in primo luogo per ringraziare il Signore e Dio nostro, che ha condotto i nostri passi per vivere questo importante momento, ma anche per raccoglierci in questo splendido Τempio così legato al culto del Santo vescovo Gennaro, ma dedicato alla nostra comune Madre, Maria, qui ricordata come Madre del Buon Consiglio. Ed è così significativo sentire ora la presenza della Madre, la Madre di Dio, sempre pronta a soccorrere e a intercedere per i propri figli, con la sua protezione materna. Maria, infatti, ha un ruolo tutto speciale durante questo periodo liturgico, chiamato Avvento in Occidente e Quaresima di Natale in Oriente.
Come Cristiani, viviamo questi giorni con una duplice valenza. Stiamo camminando con sorpresa e meraviglia verso l’ingresso di Dio nel mondo, percepiamo la grandezza di quanto sta per succedere, accompagniamo la Vergine nel compimento del suo “si” all’annuncio dell’Arcangelo, attendiamo la comprensione e il compimento della Divina Incarnazione.
Dall’altra parte guardiamo questo nostro mondo, questo periodo, così funestato da immani tragedie, guerre, conflitti terrificanti e la sorpresa e la meraviglia divengono improvvisamente angoscia e sbigottimento, temiamo lo svilimento e la distruzione della immagine di Dio, del Dio Incarnato, che è in ognuno di noi. Allora il nostro grido si fa più forte al Principe della Pace, con l’arma più grande di tutte le armi: la nostra preghiera e la nostra umiltà, unendoci a Colei che Porta il Principe della Pace.
Pensando al presente periodo liturgico della Chiesa, vogliamo con voi meditare un poco, riprendendo un tropario proprio per la attesa della Nascita della tradizione bizantina, che recita: “La Vergine oggi * viene alla grotta, per partorire * il Verbo pre-eterno, * in modo indicibile. * Danza – terra tutta, * capace di udire, * glorifica * con gli angeli ed i pastori * chi ha voluto mostrarsi * Bambino nuovo, * il Dio pre-eterno”. (Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν προαιώνιον Λόγον, ἐν Σπηλαίῳ ἔρχεται, ἀποτεκεῖν ἀποῤῥήτως. Χόρευε ἡ οἰκουμένη ἀκουτισθεῖσα, δόξασον μετὰ Ἀγγέλων καὶ τῶν Ποιμένων, βουληθέντα ἐποφθῆναι, παιδίον νέον, τὸν πρὸ αἰώνων Θεόν).
Questo inno di gioia ci introduce pienamente nel mistero e nella grandezza di quanto sta per avvenire. Stiamo camminando con la Vergine, perché Ella rappresenta tutta la nostra umanità in cammino verso la grotta, che alcune tradizione chiamano stalla. Luogo di ricovero, o luogo di protezione o ancora il luogo più intimo del cuore di ciascuno o luogo per allontanarsi dalla vita del mondo. I Vangeli ci dicono perché Maria cerchi un luogo – non vi era posto alla locanda. Tuttavia, riteniamo che per noi, cristiani di oggi, questo luogo – qualsiasi valenza vogliamo dargli – può rappresentare una bella occasione per accostarci all’Attesa. La Chiesa antica raccomandava una preparazione con digiuno e preghiera, perché è impensabile altrimenti accogliere il “Re dell’Universo”, il “Verbo prima dei tempi, pre-eterno”, che viene per esser partorito da Colei che lo ha accolto per prima e con tutti gli uomini di buona volontà, “in modo indicibile”, ἀπορρήτως, in un modo che non si può dire, in un modo che la mente umana non può comprendere. Ma possiamo capire la filantropia divina, l’amore per tutta la Umanità di colui che vuole farsi uno di noi, uguale a noi, che vuole assumere la nostra carne, eccetto il peccato, per portarci a Lui. Questo atto sconvolgente dell’amore di Dio merita la grotta del nostro cuore dove accoglierlo, merita di comprendere come egli ci protegga dall’inizio dei tempi, fino alla fine. È necessario – o almeno opportuno – dirgli grazie per questo amore che non chiede nulla, ma che ci è offerto in abbondanza. Forse ci è salutare, non solo spiritualmente, ma in tutto il nostro essere di uomini e donne del nostro tempo, trovare nelle 24 ore del giorno un breve momento, lontano dai rumori della vita frenetica, per ritrovare noi stessi e guardare verso di Lui e accoglierlo nella nostra grotta. Eppure, quanti nostri Cristiani, troppi uomini e donne che si dicono Cristiani, in Oriente e in Occidente, nel Nord e nel Sud del mondo sono distratti da altro, non hanno tempo e forse neppure voglia o non possono camminare verso la grotta. Da una parte c’è lo sfrenato consumismo che offusca il significato vero del Natale; da un’altra parte guerre e conflitti offuscano la speranza che genera il Natale; da un’altra ancora la povertà estrema, le ingiustizie e gli sconvolgimenti climatici portano alla disperazione e non si scorge l’annuncio; in altre parti del mondo ancora purtroppo non si permette ai Cristiani di accogliere il Re della Pace.
Ma Egli viene per tutti, non esclude nessuno, neppure chi lo rifiuta. La terra, che comprende questo sconvolgimento, danza; gli angeli e i pastori – cielo e terra – lo glorificano e cantano: “Gloria a Te che hai mostrato la luce. Gloria a Dio nel più alto dei cieli, e pace sulla terra e negli uomini buona volontà”. Il Dio prima dei secoli si mostra bambino, un bambino nuovo, Dio entra nella storia dell’uomo attraverso la porta stretta del claustro verginale di Sua e nostra Madre. Entra ed è accolto con gioia ma – percepìta solamente, non compresa – questa gioia per la storia dell’uomo, viene rifiutato fino ai nostri giorni. Lui che è la Via, la Verità e la Vita (Gv. 14,6) ci porta pace, “Vi lascio la pace, vi do la mia pace. Non come la dà il mondo, io la do a voi” (Gv. 14,27) perché Egli è la Pace. Quindi, il nostro cammino guarda al Dio di Pace, l’atmosfera del Natale è atmosfera di pace.
Tuttavia, questo periodo che stiamo vivendo, questo cammino dell’uomo e particolarmente turbato per la assenza di pace. Non camminiamo verso la grotta, ma l’umanità cammina verso il bàratro della barbàrie in un mondo senza Dio o in un mondo in cui adopera il nome di Dio per giustificare le proprie nefandezze.
Fratelli e Sorelle carissimi,
Mentre siamo in cammino verso la gioia del Natale, guardiamo la martoriata Ucraina che da quasi due anni soffre una guerra ingiusta, ancora una guerra nella Europa Cristiana almeno nominalmente. Quante famiglie hanno sofferto e continuano a soffrire per la perdita dei loro cari, per la perdita delle loro case, per la perdita dei loro affetti. Come potranno cantare “danza terra tutta” per l’arrivo del Piccolo Bambino, se quella terra soffre davanti a immani distruzioni umane, materiali e ambientali. Quale gioia per i troppi profughi provenienti da quelle terre, molti dei quali accolti in questo nobile e ospitale Paese d’Italia e anche nella vostra città. Come potranno cantare la gioia della Natività quelle Chiese in cui i loro Capi non hanno il coraggio di dire no alla guerra.
Come canteranno il Gloria a Dio nel più alto dei cieli, i profughi giunti in Armenia, che hanno dovuto abbandonare le proprie terre, le abitazioni, i Santuari più cari della Fede, così come purtroppo è avvenuto e continua a succedere in molte parti del mondo. E il mondo non ne parla se non vi sono interessi geopolitici o economici. Ma il grido di questi fratelli e sorelle è anche il nostro grido.
E da oltre un mese vediamo nuovamente scossa in modo orribile la Terra Santa, – Santa per le tre Religioni monoteistiche dell’Ebraismo, Cristianesimo e Islam. Da troppo tempo questi Luoghi che hanno visto la nascita, la vita e l’annuncio del Salvatore sono continuamente battuti da un conflitto senza fine. Ma la soluzione non passa né attraverso la barbarie contro persone innocenti, né attraverso la distruzione della vita di altre persone innocenti, tra cui troppi bambini.
Quanti altri conflitti dimenticati, che imperversano in tanti paesi, dovremmo ricordare ancora.
Gesù ci ha detto: “Avete inteso che fu detto: Occhio per occhio e dente per dente; ma io vi dico di non opporvi al malvagio; anzi se uno ti percuote la guancia destra, tu porgigli anche l’altra” (Mt. 5, 37-38). L’umanità non deve cedere alla violenza gratuita, alle provocazioni, ma deve essere paziente e longanime, perché il dialogo e la pace superano ogni incomprensione, mentre la guerra e la ingiustizia distruggono la dignità dell’essere umano.
Ci troviamo dunque in una via senza uscita? È fallito forse il disegno di Dio nella sua Incarnazione per portarci a Lui? Non abbiamo speranza?
Cari Amici,
Il Cristiano non può mai essere privo di speranza, perché la speranza che proviene da Dio “non delude, perché l’amore di Dio è stato riversato nei nostri cuori per mezzo dello Spirito Santo che ci è stato dato” (Rom. 5,5). Questa sera eleviamo tutti assieme una preghiera al Dio di questa speranza, cristiani ritrovati, chiese in cammino verso la riconciliazione e l’unità, affidiamo la nostra Umanità a quel Bambino che viene, che la Vergine porta in grembo. Molto può fare la preghiera della Madre, e quella Madre invochiamo anche noi questa sera. Ma molto possiamo fare noi con la potente arma della preghiera per tramutare il conflitto in pace, la tristezza in gioia, la distruzione in una nuova vita. Entriamo dunque in cammino con Maria nella grotta, non per nasconderci, ma per ritrovarci e annunciare al mondo che quel Piccolo Bambino, il Dio prima dei secoli, il Re della Pace nasce per tutti noi e ci fa operatori di pace! Dobbiamo solo accoglierlo.
La Luce del Bimbo che nasce porti la Pace nei Vostri cuori, nelle Vostre Famiglie, alle nostre Chiese e a tutto il nostro mondo. Amen.
…………………………………………………………………………………….
Αναχώρηση του Οικουμενικού Πατριάρχου για την Ιταλία
Σήμερα, Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου 2023, το πρωί, ανεχώρησε για την Νεάπολη της Ιταλίας η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος προκειμένου να τιμηθη εκεί σε ειδική τελετή με τον τίτλο του Επιτίμου διδάκτορος από την Ποντιφική Σχολή Νοτίου Ιταλίας.Θα ομιλήση, επίσης, στην έναρξη του Συνεδρίου με θέμα “Η λειτουργία σημείον της πορείας ενότητος εις την συνοδικήν Εκκλησίαν”.
Συνοδοί του Πατριάρχου, πλην του εκεί ποιμενάρχου Σεβ. Μητροπολίτου Ιταλίας κ. Πολυκάρπου και του εν Νεαπόλει βοηθού του Θεοφιλ. Επισκόπου Κρατείας κ. Γεωργίου, οι Πανοσιολ. Υπογραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου κ. Βοσπόριος και Αρχιμανδρίτης κ. Καισάριος Χρόνης, υπεύθυνος του Αρχειοφυλακίου.
Επίσης, συνταξιδεύει με την Α.Θ. Παναγιότητα και ο Θεοφιλ. Επίσκοπος των εν τη Πόλει ΡΚαθολικών κ. Massimiliano Palinuro, του οποίου την εν τη περιοχή γενέτειραν θα τιμήση διά βραχείας επισκέψεώς του ο Πατριάρχης.
