Της Αγγελικής Κώττη
Στην Ελλάδα, που έχει αποδειχθεί ο πιο αδύναμος κρίκος τα τελευταία τρία χρόνια, επιτίθεται ο οίκος δημοπρασιών Sotheby's μηνύοντάς την γιατί διεκδίκησε ειδώλιο χάλκινου αρχαιοελληνικού αλόγου.
Η δημοπρασία επρόκειτο να γίνει στη Νέα Υόρκη, όπου και κατατέθηκε η αγωγή, αλλά το αρχαίο αποσύρθηκε, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε την επιστροφή του, αφού, σύμφωνα με τα αρχεία που έχουν κατασχέσει διωκτικές αρχές, πέρασε από τους Ρόμπιν Σάιμς και Χρήστο Μιχαηλίδη, οι οποίοι διακινούσαν αρχαιότητες που δεν είχαν πάντοτε «καθαρό» ιστορικό προέλευσης.
Η δημοπρασία επρόκειτο να γίνει στη Νέα Υόρκη, όπου και κατατέθηκε η αγωγή, αλλά το αρχαίο αποσύρθηκε, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε την επιστροφή του, αφού, σύμφωνα με τα αρχεία που έχουν κατασχέσει διωκτικές αρχές, πέρασε από τους Ρόμπιν Σάιμς και Χρήστο Μιχαηλίδη, οι οποίοι διακινούσαν αρχαιότητες που δεν είχαν πάντοτε «καθαρό» ιστορικό προέλευσης.
Η πρωτοφανής αυτή ενέργεια, που είναι θρασεία, κρύβει μέσα της προσπάθεια του οίκου δημοπρασιών να αποθαρρύνει χώρες που χάνουν τις αρχαιότητές τους ως προς το να τις διεκδικήσουν. Η δημοπρασία στην οποία αναφέρονται είναι της συλλογής Howard και Saretta Barnet, η οποία απέφερε το ποσό των 8,3 εκατ. ευρώ με μόλις 28 αντικείμενα! Ποσό διόλου ευκαταφρόνητο, το ύψος του οποίου δεν δικαιολογεί την επίθεση του οίκου προς τη χώρα μας.
Το χάλκινο ειδώλιο αλόγου Πρωτογεωμετρικών χρόνων (8ος αι. π.Χ.), που εντοπίστηκε από τον Χρήστο Τσιρογιάννη στον κατάλογο της δημοπρασίας, φαίνεται πως ανασκάφηκε λαθραία στην Ελλάδα ή την Ιταλία.
Το χάλκινο άγαλμα, κορινθιακού τύπου, έχει περάσει και από τα χέρια του Ρόμπιν Σάιμς. Ο ακάματος και εξαιρετικά αποτελεσματικός Έλληνας ερευνητής, δρ. Χρήστος Τσιρογιάννης, που κάνει τις ταυτίσεις εθελοντικά, ειδοποίησε την υπεύθυνη της Ιντερπόλ, Φρανσουάζ Μπορτολότι, στέλνοντας πληροφορίες και φωτογραφίες από το κατασχεμένο αρχείο του αρχαιοκάπηλου. Η τιμή εκτίμησης ήταν 150.000-250.000 δολάρια.
Το χάλκινο ειδώλιο αλόγου Πρωτογεωμετρικών χρόνων (8ος αι. π.Χ.), που εντοπίστηκε από τον Χρήστο Τσιρογιάννη στον κατάλογο της δημοπρασίας, φαίνεται πως ανασκάφηκε λαθραία στην Ελλάδα ή την Ιταλία.
Το χάλκινο άγαλμα, κορινθιακού τύπου, έχει περάσει και από τα χέρια του Ρόμπιν Σάιμς. Ο ακάματος και εξαιρετικά αποτελεσματικός Έλληνας ερευνητής, δρ. Χρήστος Τσιρογιάννης, που κάνει τις ταυτίσεις εθελοντικά, ειδοποίησε την υπεύθυνη της Ιντερπόλ, Φρανσουάζ Μπορτολότι, στέλνοντας πληροφορίες και φωτογραφίες από το κατασχεμένο αρχείο του αρχαιοκάπηλου. Η τιμή εκτίμησης ήταν 150.000-250.000 δολάρια.
Η προέλευσή του όμως γεννά πολλές αμφιβολίες και ερωτήματα και αυτό έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τον πάντοτε εξαιρετικά προσεκτικό ερευνητή. Ο οίκος στο ιστορικό προέλευσης ανέφερε πως το γλυπτό είχε βγει σε δημοπρασία του οίκου Munzen und Medaillen AG στη Βασιλεία της Ελβετίας, στις 6 Μαΐου 1967, από την οποία πιθανώς το απέκτησε ο Ρόμπιν Σάιμς. Στη συνέχεια, από τον Σάιμς το απέκτησαν οι Howard και Saretta Barnet στη Νέα Υόρκη, 16 Νοεμβρίου 1973, και πωλείται τώρα με τη συλλογή τους.
Ωστόσο, εδώ υπάρχει ένα μείζον πρόβλημα. Το αρχαίο δεν έχει ιστορία προέλευσης πριν από το 1967, οπότε και βγήκε σε δημοπρασία. Σύμφωνα με συνθήκη της UNESCO, όποιο αρχαίο εμφανίστηκε στην αγορά προ του 1970, πρέπει να έχει πολύ συγκεκριμένο ιστορικό. Δεν «ξεπλένεται» δηλαδή με κανένα τρόπο. Εφόσον λοιπόν κάποιος φαίνεται ότι πήγε το αρχείο στον οίκο προς δημοπράτηση, πρέπει και να απαντήσει πού το βρήκε. Και εφόσον δεν ανήκε πριν σε κάποια συλλογή, ή δεν είχε δηλωθεί, συνάγεται πως πρόκειται για αντικείμενο λαθρανασκαφής.
Σύμφωνα με τον Ελληνα ερευνητή, από την ταυτότητα του ατόμου που έθεσε το αντικείμενο προς πώληση μέσω της δημοπρασίας του Munzen und Medaillen AG το 1967, «είναι εξαιρετικά πιθανό να βρεθεί και η χώρα λαθρανασκαφής του αντικειμένου, ειδικά εάν το άτομο αυτό είναι ήδη γνωστό στις αρχές.
Εάν μάθουν οι αρχές αυτό το στοιχείο, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουν το συγκεκριμένο άτομο, θα αποκτήσουν μια πληροφορία η οποία θα αποτελέσει την άκρη ενός πολύτιμου μίτου που θα οδηγήσει στη χώρα ανεύρεσης του αντικειμένου. Κατόπιν, από τη σύγκριση των δύο χρονολογιών (αυτή της ανεύρεσης και αυτή της δημιουργίας του νόμου προστασίας των αρχαιοτήτων στη χώρα προέλευσης) θα διαπιστωθεί το ότι (σχεδόν σίγουρα) το αντικείμενο είναι διεκδικήσιμο».
Μια ημέρα πριν από τη δημοπρασία στη Νέα Υόρκη, το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού απέστειλε επιστολή προς τους Sotheby’s ζητώντας να αποσυρθεί το άλογο και να επιστραφεί στην Ελλάδα. Οι Financial Times που αποκαλύπτουν την επιλογή του οίκου να κινηθεί νομικά κατά της χώρα μας, αναφέρουν πως στην επιστολή το υπουργείο δηλώνει πως δεν υπάρχει τίποτα στα αρχεία του που να δείχνει πως το αντικείμενο «είχε εγκαταλείψει νόμιμα τη χώρα» και επιφυλάσσεται του δικαιώματος να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για ον επαναπατρισμό.
Ο οίκος Sotheby's απέρριψε τις ελληνικές αξιώσεις, επισημαίνοντας την πώληση στη δημοπρασία της Ελβετίας πριν περάσει στα χέρια του Symes και στη συνέχεια στη συλλογή του Barnets. Παρόλα αυτά, αφαίρεσε το γλυπτό από τη δημοπρασία, λέγοντας πως η ύπαρξη αξίωσης μειώνει την αξία του αρχαίου.
Υποστηρίζοντας ότι η Ελλάδα δεν είχε δικαίωμα να παρέμβει στην πώληση καθώς δεν μπορούσε να παράσχει πληροφορίες σχετικά με το πότε ή από ποιον είχε κλαπεί ή απομακρυνθεί από τη χώρα, η Sotheby's είπε ότι ζητά από το δικαστήριο "να διευκρινίσει τα δικαιώματα των νόμιμων ιδιοκτητών αρχαίων έργων της τέχνης και την προστασία των πελατών έναντι αβάσιμων αξιώσεων ".
Είναι καταφανές πως πρόκειται για προσπάθεια εκφοβισμού, αλλά και η Ελλάδα δεν κινήθηκε όπως θα έπρεπε να είχε κινηθεί. Επρεπε μέχρι τώρα να ζητήσει από τον οίκο που διενήργησε τη δημοπρασία του 67 το όνομα του πωλητή. Οσο για την οικογένεια Barnet, ακολουθεί την πεπατημένη των συλλεκτών, δηλώνοντας πως οι γονείς τους αγόραζαν τα πάντα «καλή τη πίστει».
Φωτογραφία: Wikimedia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ἐνημερώνουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες μας, ὅτι σχόλια, τὰ ὁποῖα ἐμπεριέχουν προσβλητικοὺς χαρακτηρισμούς, διαφημίζουν κόμματα ἢ εἶναι γραμμένα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες (γκρήκλις), θὰ διαγράφωνται ἄνευ προειδοποιήσεως!