Επετειακή σειρά άρθρων για τα 200 χρόνια από την επανάσταση - Οδυσσέας Ανδρούτσος (1788-1825) - Ο απείθαρχος οπλαρχηγός που βρήκε φριχτό θάνατο από το πρωτοπαλίκαρο του

 

Η Επανάσταση του 1821, εκτός από την Πελοπόννησο που ήταν η "κύρια βάση" της, ξέσπασε σχεδόν ταυτόχρονα σε πολλά γεωγραφικά διαμερίσματα της σκλαβωμένης Ελλάδας. Εξαιτίας όμως διαφόρων αιτιών κατόρθωσε να βρει έδαφος μόνο στη Ρούμελη (Στερεά Ελλάδα). Στη Ρούμελη υπήρξαν οργανωμένα τμήματα όπως στην Πελοπόννησο και ικανότατοι στρατιωτικοί που αμέσως πήραν τα όπλα, χτύπησαν τους Τούρκους και σε πολλές περιπτώσεις φύλαξαν τα νώτα του Μοριά. Ένας από τους στρατιωτικούς που ξεχώρισαν στη Ρούμελη για την τόλμη και την ανδρεία του ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.

Ο κατά κόσμος Οδυσσέας Βερούσης (ή κατά άλλους Μουτσανάς) γεννήθηκε το 1788 ή το 1789 στην Ιθάκη (υπάρχει μία πιθανότητα να γεννήθηκε και στην Πρέβεζα). Γονείς του ήταν ο αρβανίτης αρχικλέφτης Ανδρέας Βερούσης και μητέρα του η Ακριβή Τσαρλαμπά. Ο πατέρας του αποκεφαλίστηκε το 1797 στην Κωνσταντινούπολη για τη συμμετοχή του στην επανάσταση του Λάμπρου Κατσώνη κι έτσι ο Οδυσσέας έμεινε ορφανός μόλις σε ηλικία οκτώ ετών και εξαιτίας αυτού του γεγονότος μετακόμισε με τη μητέρα στην στην Πρέβεζα. Ένα χρόνο αργότερα τα στρατεύματα του Αλή νίκησαν τον ενωμένο στρατό των Γάλλων, Πρεβεζάνων και Σουλιωτών με αποτέλεσμα να εισέλθουν στην Πρέβεζα και την καταστρέψουν. 

Ο Αλή είχε στο παρελθόν καταδιώξει τον Ανδρέα Βερούση και μόλις έμαθε ότι ο Οδυσσέας ήταν γιος του τον κάλεσε στα Ιωάννινα για να μάθει την τέχνη του πολέμου στην περίφημη σχολή του. Ο Οδυσσέας παρόλο που έζησε μία θυελλώδη ζωή και δεν του άρεσε το περιβάλλον της αυλής, ο Αλή τον εμπιστεύτηκε και του έδωσε το αξίωμα του αρχηγού της προσωπικής φρουράς του. 

Το 1819 ο Οδυσσέας διορίστηκε δερβέναγας στην Ανατολική Στερεά. Έλαβε μέρος στις μάχες του Βερατίου, του Αργυροκάστρου και του Γαρδικίου και ο Αλή τον όρισε στρατιωτικό διοικητή της Λειβαδιάς. Αρχές του 1821 συμμετείχε σε σύσκεψη που έγινε στην Αγία Λαύρα και είχε ως κύριο θέμα της τις προετοιμασίες που έπρεπε να γίνουν στη Ρούμελη ενόψει της Επανάστασης. Ο Ανδρούτσος και ο Πανουργιάς σήκωσαν το βάρος της αποστολής και το πρώτο 10ήμερο του Μαρτίου ο Ανδρούτσος επιτέθηκε σε ένοπλο σώμα 60 Τούρκων στη γέφυρα της Τατάρνας που μετέφερε χρηματαποστολή, την οποία και δεν ακούμπησαν για να φανεί ότι ήταν καθαρά επαναστατική πράξη. 

Η μεγαλύτερη επιτυχία του Ανδρούτσου έλαβε χώρα στις 8 Μάϊου 1821 όταν με 120 άνδρες οχυρώθηκε στο Χάνι της Γραβιάς και απέκρουσε 8000 στρατιώτες με επικεφαλής τον Ομέρ Βρυώνη. Ο Ομέρ βλέποντας ότι είχε χάσει 300 στρατιώτες και έχοντας 800 τραυματίες αποφάσισε να γκρεμίσει το επόμενο πρωί το Χάνι με τηλεβόλα, αλλά τη νύχτα ο Ανδρούτσος επιχείρησε έξοδο δίνοντας τέλος στην πολιορκία χάνοντας μόνο έξι στρατιώτες. Μετά από αυτή τη μάχη, χωρίς καμία αμφιβολία, ο τίτλος του οπλαρχηγού της Βοιωτίας του ανήκε. 

Ο Ιωάννης Κωλέττης διέκρινε στα μάτια του Ανδρούτσου ένα ικανότατο στρατιωτικό, ο οποίος ήταν εμπόδιο στα πολιτικά του σχέδια και αποφάσισε να τον υπονομεύσει. Το 1822 κατηγόρησε τον Ανδρούτσο για συνεργασία με τους Τούρκους. Ο Ανδρούτσος ήταν από τη φύση του παρορμητικός χαρακτήρας και ήρθε σε ρήξη με τον Κωλέττη, αφού υπέβαλλε πρώτα την παραίτηση του από το αξίωμα του. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους διορίστηκε Φρούραρχος της Ακρόπολης από τη Γερουσία του Αρείου Πάγου και συνοδευόμενος από τον Ιωάννη Μακρυγιάννη και τον Ιωάννη Γκούρα, εγκαταστάθηκε στον Ιερό Βράχο.

Τα επόμενα δύο χρόνια οι τρεις τους πολέμησαν ο ένας δίπλα στον άλλον ενάντια στους Τούρκους. Όμως το 1824 με το ξέσπασμα του δεύτερου εμφυλίου πολέμου ο Κωλέττης εμφανίστηκε ξανά σαν μισητός εχθρός του Ανδρούτσου. Τον κατηγόρησε εκ νέου για συνδιαλλαγή με τους Τούρκους και ήθελε πάση θυσία να τον βγάλει από τη μέση, φοβόταν όμως τη δημοτικότητα του και την εκτίμηση που έδειχνε ο λαός προς το πρόσωπο του. Γι' αυτό το λόγο έστειλε επιστολή τον Ιωάννη Γκούρα και του ζήτησε να τον βγάλει από τη μέση.

Στις 5 Ιουνίου 1825 το πτώμα του Ανδρούτσου βρέθηκε πεταμένο κάτω από την Ακρόπολη. Σχεδόν αμέσως υιοθετήθηκε η άποψη ότι επιχείρησε να δραπετεύσει από τον Ενετικό Πύργο που εκρατείτο και στην προσπάθειά του να κατεβεί με ένα σχοινί κατασκευασμένο από τριχιά, έπεσε και σκοτώθηκε. 

Για πολλά χρόνια αρκετοί πίστευαν ότι ο Οδυσσέας βρήκε το θάνατο που του άρμοζε, αλλά όπως συμβαίνει συχνά στην ιστορία η πραγματικότητα υπερβαίνει τη φαντασία. Στις 27 Δεκεμβρίου 1863 ο σκοπός που φρουρούσε έξω από το κελί του Ανδρούτσου το μοιραίο βράδυ του θανάτου του, ονόματι Κων/νος Καλατζής, μην αντέχοντας το βάρος στη συνείδηση του, ομολόγησε κατόπιν πίεσης στον δικηγόρο Σπύρο Φόρτη το τι πραγματικά έγινε εκείνη τη νύχτα :

Το βράδυ της 4/5 Ιουνίου 1825 εισήλθαν στον Ενετικό πύργο ο Ιωάννης Μαμούρης, ο Παπακώστας Τζαμάλας, ο Μήτρος Τριανταφυλλίνας και ο Στρατιώτης Θεοχάρης, ο οποίος άλλαξε τον Καλατζή. Μόλις ο Οδυσσέας τους είδε άρχιζε να τους περιλούζει με χυδαίους χαρακτηρισμούς και τους είπε ότι γνώριζε τι πρόκειται να του κάνουν και ποιος τους έστειλε να το κάνουν. -Λύστε μου το ένα χέρι και θα σας δείξω ποιος είμαι ! Και καλά αυτές τις σαπιοκοιλιές δεν τις συνερίζομαι, αλλά εσύ μώρε Γιάννη γιατί ; 

Αμέσως ρίχτηκαν όλοι πάνω του, αλλά επειδή ο Ανδρούτσος ήταν πολύ δυνατός τους στάθηκε αδύνατο να τον αποδυναμώσουν. Γι' αυτό το λόγο του έστριψαν τα γεννητικά του όργανα κάτι που προκάλεσε οξύ πόνο στον Ανδρούτσο και τον ακινητοποίησε. Κατόπιν με μια πέτρα του συνέθλιψαν τα γεννητικά του όργανα, τον χτύπησαν στη μύτη και στο στόμα. Επίσης αναφέρεται ότι με μία γαϊδουροτανάλια του έβγαλαν κάποια δόντια. Αφού τον στραγγάλισαν πέταξαν το πτώμα του από μεγάλο ύψος για να φανεί ότι ήταν ατύχημα. Ο πρώτος ιατροδικαστής που εξέτασε τη σωρό του βλέποντας τα τραύματα που υπήρχαν πάνω της ανέφερε ξεκάθαρα ότι ο θάνατος είχε προηγηθεί της πτώσης. Επειδή όμως αυτό δεν άρεσε στην Κυβέρνηση παρουσιάστηκε μία άλλη γνωμάτευση που ανέφερε ότι ο θάνατος του προήλθε από πτώση από μεγάλο ύψος, λόγω απόπειρας διαφυγής. Ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης, αλλά αυτός που τον σκότωσε ήταν το πρωτοπαλίκαρο του Ανδρούτσου ο Ιωάννης Γκούρας, ο οποίος αν και υπήρξε σπουδαίος πολεμιστής η ιστορία τον κατέγραψε ως δολοφόνο και αχάριστο απέναντι στον αρχηγό του. 

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος υπήρξε ασυμβίβαστος άνθρωπος, χειροδύναμος αγωνιστής και μεγάλος πατριώτης. Στο Χάνι της Γραβιάς έγραψε μία από τις λαμπρότερες σελίδες της Επανάστασης. Η φήμη του είχε βγει έξω από την Ελλάδα και πολλοί Φιλέλληνες έγραψαν στα Απομνημονεύματα τους τα καλύτερα γι' αυτόν. Ακόμη και ο Λόρδος Βύρων όταν ήρθε στην Ελλάδα και γνωρίστηκε μαζί του εντυπωσιάστηκε με την προσωπικότητα του. Οι μόνοι που δεν εκτίμησαν τις ικανότητες του ήταν οι ίδιοι του οι φίλοι, οι οποίοι για τα χρήματα και προκειμένου να πάρουν τη θέση του τον δολοφόνησαν με βασανιστικό τρόπο. Παρόλα αυτά το 1872 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αποκαταστάθηκε στο πάνθεον των ηρώων του 1821, σε αντίθεση με τους δολοφόνους του, στους οποίους η ιστορία υπήρξε αμείλικτη απέναντι τους. 

Πηγές : Βικιπαιδεία

Αντλήθηκε υλικό από το youtube.com και πιο συγκεκριμένα :

Μηχανή του Χρόνου - Το άδοξο τέλος των ηρώων του '21