Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος - Το ζενίθ της Βυζαντινής ισχύος

Συνεχίζοντας το ταξίδι στο παρελθόν του Βυζαντίου και συγκεκριμένα στα χρόνια της βυζαντινής εποποιίας θα πραγματοποιήσουμε την τελευταία και πιο σημαντική στάση. Βρισκόμαστε στο σημείο (976 μ.Χ.) που η αυτοκρατορία έχει πάρει τα πάνω της και στα επόμενα 49 χρόνια θα φτάσει στον στρατιωτικό και πολιτικό κολοφώνα της. Στη Βυζαντινή ιστορία μόνο δύο αυτοκράτορες ανέβηκαν στον θρόνο με το όνομα Βασίλειος. Ο ένας ήταν ο Βασίλειος Α' (867 μ.Χ. - 886 μ.Χ.) που εγκαινίασε την άνοδο της Μακεδονικής δυναστείας και και ενενήντα χρόνια αργότερα ο Βασίλειος Β' (976 μ.Χ. - 1025 μ.Χ.) που μετέτρεψε την Ελληνική αυτοκρατορία σε κοσμοκρατορία της τότε εποχής. 

Γεννήθηκε << πορφυρογέννητος >> το 958 μ.Χ. Ο πατέρας του ήταν ο Ρωμανός Β' και μητέρα του η Θεοφανώ. Μετά τη βασιλεία του Νικηφόρου Β' Φωκά (963 μ.Χ.- 969 μ.Χ.)  και του Ιωάννη Α' Τσιμισκή (969 μ.Χ. - 976 μ.Χ.) είχε ήρθε η σειρά του Βασιλείου να πάρει το θρόνο. Ήταν εξαιρετικός ιππέας και τα επόμενα έμελλε ν' αποδείξει την στρατιωτική ιδιοφυΐα του, τις πολιτικές ικανότητες του και ν' αγαπηθεί όσο ελάχιστοι αυτοκράτορες από το λαό. Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του και πριν αντιληφθεί τα χαρίσματα του, η εξουσία παρέμενε στα χέρια του ευνούχου Βασιλείου Λεκαπηνού, ενός νόθου γιου του Ρωμανού Α' Λεκαπηνού (920 μ.Χ. - 944 μ.Χ.), που προέδρευε της Γερουσίας. Επρόκειτο για έναν πανούργο και δολοπλόκο άνθρωπο που θεωρούσε ότι οι αυτοκράτορες ήταν υποχείρια του και μπορούσε να τους κάνει ότι ήθελε. Ο Βασίλειος είχε αρχίσει ν' αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει, αλλά περίμενε την κατάλληλη στιγμή. Μόλις ένιωσε δυνατός εσωτερικά ανέτρεψε το Βασίλειο και η εξουσία πέρασε εξ' ολοκλήρου στα χέρια του. Δυστυχώς τα προβλήματα μόλις άρχιζαν.

 Το 979 μ.Χ. ο στρατηγός Βάρδας Φωκάς στασίασε εναντίον του και ανακήρυξε τον εαυτό του αυτοκράτορα. Ο Βασίλειος κάλεσε από την εξορία έναν άλλο στρατηγό τον Βάρδα σκληρό και του ζήτησε να πολεμήσει μαζί του το Φωκά. Μαζί νικούν τον Φωκά και αντί ο Σκληρός να γίνει στρατηγός του Βασιλείου επαναστατεί και το 989 μ.Χ. ξεκινάει πόλεμο μαζί του. (Σημ : Τα "αιώνια" ελληνικά υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν διαχρονικά). Τότε ο Βασίλειος αποφασίζει ότι η σκληρότητα θα γίνει το σήμα κατατεθέν του και κατέστειλε ο ίδιος την ανταρσία του Σκληρού. Παρόλα αυτά όταν συνελήφθη ο ηττημένος Σκληρός τον συμβούλεψε να μην εμπιστεύεται τα προσωπικά του σχέδια σε πολλούς, ν' απαγορεύσει την παρουσία γυναικών στα συμβούλια, να μην δίνει πολλούς πόρους σε στρατηγούς που βρίσκονται σε εκστρατεία και να καθαιρεί όσους είναι υπερβολικά περήφανοι. Ο Βασίλειος έλαβα πολύ σοβαρά υπόψιν του αυτές τις συμβουλές και είναι βέβαιο ότι επηρέασαν τη μετέπειτα ζωή του.

Το 988 μ.Χ. ο Βλαδίμηρος Α' του Κιέβου κατέλαβε τη Χερσώνα της Κριμαίας. Ο Βασίλειος επειδή είχε συμμαχήσει μαζί του για την καταστολή της τελευταίας εξέγερσης δεν θέλησε να τον πολεμήσει. Χρησιμοποίησε τη διπλωματία και έδωσε την αδερφή του Άννα για γυναίκα του Βλαδίμηρου Σε αντάλλαγμα αυτός άφησε τη Χερσώνα, βαπτίσθηκε μετέπειτα χριστιανός, και τον ενίσχυσε με 6.000 στρατιώτες, οι οποίοι αργότερα μετονομάστηκαν σε Βαράγγους και έγιναν η αυτοκρατορική φρουρά. 

Έχοντας θέσει τέρμα στις εσωτερικές διαμάχες και με εξασφαλισμένα τα νώτα του στα Βορειονανατολικά σύνορα, ο Βασίλειος έστρεψε στην προσοχή του στο μέτωπο των Αράβων στη Μέση Ανατολή. Μετά από δύο βαριές ήττες του δούκα της Αντιόχειας, Μιχαήλ Βούρτζη, το 992 μ.Χ. και το 994 μ.Χ. , το Χαλέπι πολιορκήθηκε και η Αντιόχεια απειλήθηκε από το στρατό των Φατιμιδών. Το 995 μ.Χ. ξεκινά από την Κωνσταντινούπολη με 40.000 στρατό και σε δεκαπέντε ημέρες (ταχύτητα ρεκόρ για την εποχή) βρέθηκε στις ερήμους της Συρίας. Ανακούφισε το Χαλέπι και κατέλαβε όλες τις πόλεις από την Έμεσα έως την Τρίπολη του Λιβάνου. Ενσωμάτωσε σχεδόν όλη τη Συρία και αν δεν ξέμενε από δυνάμεις θα εισέβαλε στην Παλαιστίνη. Ωστόσο ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας μετά τον Ηράκλειο που καταλάμβανε αυτά τα εδάφη αυτά ύστερα από τρεις και πλέον αιώνες. Στη συνέχεια εστίασε στον πιο δύσκολο και ύπουλο εχθρό της αυτοκρατορίας, τους Βούλγαρους.

Οι Βούλγαροι είχαν εγκατασταθεί στο Βορρά κάτω από τον Δούναβη και με αρχηγό τους τον πανίσχυρο τσάρο Σαμουήλ έκαναν επιδρομές στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας. Δυστυχώς οι εσωτερικοί κλυδωνισμοί του κράτους στα τέλη του 10ου αιώνα, τους επέτρεψαν να αναπτυχθούν σε όλη τη χερσόνησο του Αίμου σε σημείο που έφτασαν μέχρι την Πελοπόννησο. Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του και συγκεκριμένα το 986 μ.Χ. ο Βασίλειος πολιόρκησε την Τριαδίτσα (Σόφια). Εξαιτίας όμως της προδοσίας του στρατηγού του Στέφανου Κοντοστέφανου, που διέδωσε την πληροφορία ότι σκοτώθηκε ο Βασίλειος και προκλήθηκε πανικός στα στράτευμα, αναγκάστηκε να την λύσει με αποτέλεσμα οι Βούλγαροι να του πάρουν τα νώτα, να τον κυνηγήσουν και μετά βίας να σωθεί. Ήταν η μοναδική ήττα στη στρατιωτική σταδιοδρομία του. Μαθαίνοντας το γεγονός τιμώρησε τον Κοντοστέφανο συντρίβοντας το κεφάλι του στα σκαλιά του αυτοκρατορικού παλατιού. 

Τα επόμενα χρόνια που ο Βασίλειος ήταν απασχολημένος σε άλλα σημεία της αυτοκρατορίας, ο Σαμουήλ επέκτεινε την κυριαρχία του από την Ανδριατική θάλασσα έως τον Εύξεινο Πόντο. Ονειρευόταν ένα βουλγαρικό βασίλειο σε όλη τη χερσόνησο του Αίμου. Όμως το 996 μ.Χ. σε μία επιδρομή του στην κεντρική Ελλάδα, ο στρατηγός Νικηφόρος Ουρανός συνέτριψε τους Βούλγαρους στη Μάχη του Σπερχειού, αλλά ο Σαμουήλ και ο γιος του διέφυγαν. 

Το έτος 1000 μ.Χ. ο Βασίλειος αποφάσισε να προσεγγίσει με στρατιωτική διορατικότητα την μάστιγα των Βουλγάρων και να τους υποτάξει. Μαζί με τον στρατηγό του Νικηφόρο Ξιφία ανέκτησαν τα Σέρβια, τα Βόδενα και την Βέροια. Το 1001 μ.Χ. με βάση την Φιλιππούπολη κατέλαβε την στρατιωτική οδό από το δυικό Αίμο έως το Δούναβη κόβοντας τις επικοινωνίες των Βουλγάρων στα δύο. Κατόπιν πολιόρκησε και κατέλαβε το Βιδίνιο. Ο Σαμουήλ αντέδρασε επιτιθέμενος στην Ανδριανούπολη. Ενώ την κατέλαβε, τον πρόλαβε ο στρατός του Βασιλείου που επέστρεφε από την εκστρατεία και οι Βούλγαροι συντρίφθηκαν για μία ακόμη φορά αφήνοντας πολλά λάφυρα στο πεδίο της μάχης. Τα επόμενα έτη οι αψιμαχίες σταμάτησαν και οι δύο πλευρές κράτησαν παθητική στάση. 

Το 1014 μ.Χ. ο Βασίλειος εκστρατεύει εκ νέου εναντίον των Βουλγάρων και τους κατανικά στο Κλειδί. Ο Σαμουήλ διέφυγε για μία ακόμη φορά, αλλά ήταν η τελευταία του. Έχοντας συντρίψει τους Βουλγάρους, ο Βασίλειος είχε αιχμαλωτίσει 15.000 τους οποίους και τύφλωσε αφήνοντας ένα μονόφθαλμο ανά 99 άτομα, για να τους οδηγήσει πίσω. Μόλις ο Σαμουήλ είδε την κατάντια του στρατού του λιποθύμησε και μετά από δύο μέρες πέθανε από καρδιακό επεισόδιο. Το περιστατικό αυτό του έδωσε μετέπειτα το προσωνύμιο << Βουλγαροκτόνος .>> Ο πόλεμος συνεχίστηκε για τέσσερα ακόμη χρόνια, ώσπου το 1018 μ.Χ. ο Βασίλειος κατέλαβε την Οχρίδα και οι Βούλγαροι δήλωσαν υποταγή. Με τη νίκη αυτή εκπληρώθηκε ένας στόχος του Βασιλείου, καθώς η αυτοκρατορία επεκτάθηκε ως το Δούναβη για πρώτη φορά μετά από 400 χρόνια. Ο Βασίλειος συνέχισε την προέλαση του από τη Στρώμνιτσα ως το Μελένικο, πέρασε την Πελαγονία, μπήκε στη Θεσσαλονίκη, κατέβηκε τα Τέμπη και μέσω Λιβαδειάς εισήλθε στην Αθήνα. Παρέμεινε για αρκετό διάστημα και προσκύνησε την εικόνα της Παναγίας Αθηνιώτισσας στον Παρθενώνα, ο οποίος ατυχώς και απρεπώς είχε μεταβληθεί σε εκκλησία, και άφησε πολλά λάφυρα. Στη συνέχεια πήγε στον Πειραιά όπου τον περίμενε ο στόλος και κατευθύνθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Μπήκε θριαμβευτικά από τη << Χρυσή Πύλη >> όρθιος πάνω σε ένα μεγαλοπρεπές άρμα που έσερνε ένα άλογο και φορώντας στο κεφάλι χρυσό στεφάνι. Σε όλη τη διαδρομή ο λαός τον επευφημούσε λέγοντας : Βασίλειε, συ νικάς !!!

Τα επόμενα χρόνια συνέχισε τις εκστρατείες του προσαρτώντας εδάφη της Γεωργίας και της Αρμενίας, τις οποίες οχύρωσε καλά σε τέτοιο βαθμό που αν οι διάδοχοί του τις εκμεταλλευόντουσαν σωστά, ίσως τα επόμενα χρόνια οι Σελτζούκοι να μην καταλάμβαναν ποτέ τη Μικρά Ασία. Το 1025 μ.Χ. κι ενώ σχεδίαζε μία εκστρατεία για την ανακατάληψη της Σικελίας, αρρώστησε και πέθανε ξαφνικά σε ηλικία 69 ετών.

Ο Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος ήταν γεροδεμένος άνδρας, φορούσε σχεδόν πάντοτε τη στρατιωτική του στολή και δεν του άρεσαν οι πολυτέλειες και οι τελετές στο παλάτι. Έτρωγε το ίδιο φαγητό με τους στρατιώτες του, μάζευε τα παιδιά των σκοτωμένων και τους πρόσφερε τροφή και στέγη. Πολλά απ' αυτά έγιναν μετέπειτα στρατιώτες και στρατηγοί και τον αποκαλούσαν Πατέρα τους. Στο πρόσωπο του η αυτοκρατορία έφτασε στο μέγιστο της ακμής του σε όλους τους τομείς. Αν και περιφρονούσε τα γράμματα και τις τέχνες, στη διάρκεια της βασιλείας του ήταν ενεργοί πολλοί ρήτορες και φιλόσοφοι.  Άφησε τα ταμεία γεμάτα αφενός μεν γιατί ήταν φειδωλός στη διαχείριση, μάζεψε πολλά λάφυρα από τις εκστρατείες του και αφετέρου γιατί κατάσχεσε τις περιουσίες των στασιαστών στρατηγών και των μεγαλοαστών που είχαν ρημάξει τη μεσαία τάξη. Ήταν στην κυριολεξία ένας σοσιαλιστής αυτοκράτορας που κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή. Δυστυχώς στα αρνητικά του καταλογίζεται ότι δεν παντρεύτηκε ποτέ, με συνέπεια να μην υπάρχουν απόγονοι, και αυτό φάνηκε αμέσως μετά το θάνατο του όταν την εξουσία κατέλαβαν οι πιο ακατάλληλοι άνθρωποι. Επίσης διέλυσε το Θέμα της Μικράς Ασίας γιατί το θεώρησε κέντρο στασιαστών/ Όμως αμέσως μετά την κατάργηση του οι πληθυσμοί του βρέθηκαν στο έλεος των νομάδων των Σελτζούκων τα επόμενα χρόνια.  

Η τελευταία επιθυμία του ήταν να θαφτεί στο Ναό του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου στο Έβδομον χωρίς πομπές και επισημότητες, κοντά στα τείχη της Πόλης, για να συνεχίζει πολεμάει μαζί με τους στρατιώτες του. Τέλος επί βασιλείας του η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αναγνωρίστηκε ως το πιο εύπορο και καλά διοικούμενο βασίλειο του χριστιανικού κόσμου...