΄Έ θ ι μ α του Αγίου Νικολάου, Επισκόπου Μύρων της Λυκίας, σέ όλη τήν Ελλάδα! ΤΗΝ ΧΑΡΗ ΤΟΥ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ!

 

Στις 6 Δεκεμβρίου τιμάται η μνήμη του Αγίου Νικολάου, επισκόπου Μύρων της Λυκίας. Σε αρκετά μέρη της Ελλάδας υπάρχουν έθιμα την ημέρα αυτή.

Στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, στην παραλιακή οδό Γαυρίου στην Άνδρο, γίνεται παρέλαση μαθητών με αναμμένες δάδες και με την συνοδεία της φιλαρμονικής μπάντας, προς τιμή του Αγίου Νικολάου, πολιούχου του Γαυρίου.

Στον λαϊκό πολιτισμό της «ιστορικής» αγροτοκτηνοτροφικής, αλλά και της αστικής Θράκης, οι φυσικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν από τα μέσα του Νοεμβρίου και καθ’ όλον τον Δεκέμβριο (το κρύο, η έλλειψη φωτός, το τέλος της σποράς), δεν μπορούσαν παρά να επιδράσουν στη λαϊκή και εθιμική λατρευτική παράδοση, που θεσπίζεται βάσει του γνωστού και συχνού σχήματος της παρετυμολογίας (παρετυμολογική σύνδεση του ονόματος του αγίου προς κάποια ενέργεια ή ιδιότητα, σύμφωνα με τους λαογράφους), το οποίο καθορίζει την επιλογή των αγίων, τον τρόπο με τον οποίον οι λαϊκοί τούς τιμούν και τις σχετικές τελετουργίες.

Κατά τον λαογράφο Ν. Γ. Πολίτη, οι τρεις συνεχείς γιορτές της πρώτης εβδομάδας του Δεκεμβρίου (4-6 του μηνός) καλούνται περιληπτικώς «Νικολοβάρβαρα» και θεωρούνται ως οι ημέρες από τις οποίες αρχίζει να γίνεται δριμύς ο χειμώνας.

Επικεντρώνουμε:

-στον λαϊκό λόγο εν σχέσει με τις δυναμικές και εξόχως αγαπητές στον λαό αγιακές μορφές που αυτός επιλέγει προς αρωγήν του έναντι του δυσχερούς χειμώνα, της παγωνιάς και του χιονιού στην αγιολατρεία της ευρύτερης περιόδου, η οποία εκτείνεται γύρω από τα «Νικολοβάρβαρα» (π.χ. του αγίου Ανδρέα στις 30 Νοεμβρίου, οπότε «αντριεύει» το κρύο, του αγίου Σάββα στις 5 Δεκεμβρίου, ο οποίος «σαβανώνει», καθώς την ημέρα της γιορτής του συνήθως η γη καλύπτεται από χιόνι), της θαλασσοταραχής (π.χ. του αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου με πλείστες αφηγήσεις σωτηρίας των ταξιδιωτών), των δύσκολων τοκετών (π.χ. του αγίου Ελευθερίου στις 15 Δεκεμβρίου που «ελευθερώνει») και των επιδημικών εξανθηματικών ασθενειών (π.χ. της αγίας Βαρβάρας στις 4 Δεκεμβρίου που «βαρβαρώνει», του αγίου Σπυρίδωνος στις 12 Δεκεμβρίου, οπότε «η μέρα μεγαλώνει σπυρί, σπυρί»), των ασθενειών των ζώων (π.χ. του αγίου Μοδέστου στις 16 Δεκεμβρίου που αγιογραφείται εν μέσω πληθώρας ζώων), και των λοιπών ειδικών συνθηκών εξαιρετικού κινδύνου π.χ. επίσης της αγίας Βαρβάρας έναντι του αστραπόβροντου, της πυρκαγιάς, του πολεμικού βομβαρδισμού, της καταπλάκωσης ορυχείων κλπ.

Θρύλοι και έθιμα για την Ημέρα του Αγίου Νικολάου και στη Βουλγαρία

Δυο είναι οι ημερομηνίες, στις οποίες τιμάται η μνήμη του Αγίου Νικολάου, επισκόπου Μύρων της Λυκίας – στις 6 Δεκεμβρίου, μια από τις μεγαλύτερες ορθόδοξες γιορτές, και στις 9 Μαΐου – το θερινό Νικούλντεν.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η εικόνα του στη λαογραφία συγκεντρώνει τις θετικές ιδιότητες ενός ήρωα με υπερφυσικές δυνάμεις και γενναιότητα, προστάτη και κυρίαρχου της θάλασσας, των υδάτων και των ανέμων, ο οποίος έχει φτερά και προστατεύει τους ανθρώπους από τα κακά όντα που ζουν στη θάλασσα και προκαλούν θύελλες και κακοτυχίες.

Για τον Άγιο Νικόλαο έχει πολλά λαϊκά παραμύθια και θρύλους. Σύμφωνα με τη λαϊκή χριστιανική μυθολογία, όταν ο Κύριος μοιραζόταν τον ουρανό και τη γη, στον Άγιο Νικόλαο έδωσε τις θάλασσες, τα ποτάμια, τις λίμνες, και όλα αυτά που ζουν μέσα στο νερό. 

Πιστεύεται ότι είναι ο άρχοντας των θαλάσσιων ανέμων. Ενώ ο κυπρίνος είναι υπηρέτης του, γι’ αυτό υπάρχει όχι μόνο στα παραμύθια, αλλά και στο γιορτινό τραπέζι για το Νικούλντεν.

Πολλοί είναι οι θρύλοι, αφιερωμένοι στα θαύματα του Αγίου, με τα οποία σώζει τους ανθρώπους στις θάλασσες ή τους ωκεανούς. 

Ο Ντιμίταρ Μαρίνοφ κατέγραψε πολλές ιστορίες, για τις οποίες οι παραμυθάδες ισχυρίζονται ότι είναι αληθινές. 

Η μια λέει ότι ένας άνδρας και μια γυναίκα ξεκίνησαν για το Άγιον Όρος. Ο Θεός αποφάσισε να τους δώσει ένα σημάδι και να παγώσει τη Μαύρη Θάλασσα. 

Άρχισαν να προσεύχονται και υποσχέθηκαν να κάνουν εκκλησία από λιβάνι και βαρέλι από κερί. 

Ο Κύριος ξεπάγωσε την θάλασσα και έτσι οι δύο συνέχισαν το ταξίδι τους. 

Ο άνδρας όμως αποφάσισε να μην εκπληρώνει την υπόσχεσή του, το πλοίο τους καταστράφηκε, και ο Άγιος Νικόλαος βοήθησε και έσωσε μόνο τη γυναίκα.

Την Ημέρα του Αγίου Νικολάου γίνονται προβλέψεις για το τι θα είναι ο καιρός την επόμενη χρονιά. 

Την ημέρα αυτή ετοιμάζονται τελετουργικό ψωμί και πίτα με ψάρι. 

Σε ορισμένες περιοχές έκαναν δύο τελετουργικά ψωμιά και μαγείρευαν κυπρίνο με πλιγούρι ή ρύζι. Μετέφερναν την τροφή στην εκκλησία, για να την αγιάσει ο ιερέας, έκαναν ακόμα και κουρμπάνι. 

Σύμφωνα με το λαϊκό έθιμο, αν για κάποιο λόγο δεν έχετε κυπρίνο την Ημέρα του Άγιου Νικολάου, τουλάχιστον να προσπαθήσετε να βρείτε ψάρια με λέπια. 

Πιστεύεται ότι τα λέπιά του είναι ιερά, γι’ αυτό πρέπει να προσέχει κανείς να μην τα πατήσει. 

Επίσης ο καθένας πρέπει να αγγίξει τα δόντιά του με κόκαλα από το ψάρι – μια τελετουργία για υγεία. 

Πιστεύεται επίσης, ότι ένα κόκαλο από το κεφάλι του κυπρίνου, που μοιάζει με σταυρό, προστατεύει από κακά μάτια. 

Υπάρχουν διάφορες συνταγές για το μαγείρεμα κυπρίνου, αλλά ίσως η πιο γνωστή ονομάζεται «ρίμπνικ» – κυπρίνος, τυλιγμένος σε ζύμη. Διαμορφώνεται ως στρογγυλό τελετουργικό ψωμί ή ως ψάρι. Στο τραπέζι βάζουν επίσης βρασμένο καλαμπόκι, σιτάρι, νηστίσιμα ντολμαδάκια, πιπεριές, φασόλια.

Από αμνημόνευτα χρόνια η Νικούλντεν είναι μια παραδοσιακή γιορτή της οικογένειας. 

Ας υπενθυμίσουμε, ότι η ίδια ημέρα γιορτάζουν όλοι με τα ονόματα Νικόλα, Νικολάι, Νικολίνα, κ. ά. 

Τον θεωρούν προστάτης τους και οι κυνηγοί, οι τραπεζίτες, και οι ζυθοποιοί.

tilegrafima, bnr.bg

https://www.olympia.gr/1518138/viral/ethima-toy-agioy-nikolaoy-se-oli-tin-ellada/