Ο μαύρος Ιούλιος του 1974 - 46 χρόνια μετά...

Καρτερούμεν μέραν νύχταν

να φυσήσει ένας αέρας

                                                    στουν τον τόπον πο'ν καμένος

                                                  τζι' εν θωρεί ποτέ δροσιάν

                                                     Πο'ν να φέρει στον καθ' έναν

                                                  Για να φέξει καρτερούμεν 

                                                   το φως τζιήνης της μέρας

                                                τζιαι δροσιάν τζαι ποσπασιάν

                                                    << Παιάνας Κύπρου >>

Η σημερινή μέρα είναι μία από εκείνες που με κάνουν να μελαγχολώ, να στοχάζομαι και να αναζητώ απαντήσεις. Είναι μία μέρα εθνικού πένθους και σεβασμού, μιας και ένα κομμάτι του ελληνισμού καταλήφθηκε με τη βία. Είναι μία μέρα που η πλειοψηφία των ανωτέρων στρατιωτικών πρέπει να ντρέπεται γιατί φέρθηκε ανάξια και δεν εκπλήρωσε την αποστολή της. Η τραγωδία της Κύπρου είναι δεύτερη νεότερη καταστροφή στην ιστορίας μας μετά την Μικρασιατική με τη μόνη διαφορά ότι ύστερα από 46 χρόνια οι πληγές της δεν έχουν ανοίξει και ουδείς έχει τιμωρηθεί για τα λάθη που οδήγησαν στην Τουρκική εισβολή. Δυστυχώς το τι θα γινόταν στην Κύπρο είχε κριθεί χρόνια πριν και αυτό που συντελέστηκε ήταν το αποτέλεσμα μιας σωρείας σφαλμάτων που δεν είχαν προηγούμενο. Το Κυπριακό έχει μεγάλη έκταση γι' αυτό θα προσπαθήσω ν' αποφύγω τις πολλές λεπτομέρειες και να σταθώ σε ότι συνέβη τα τελευταία 14 χρόνια πριν την εισβολή.

Η Κύπρος μετά τον τετράχρονο αγώνα της ΕΟΚΑ (1955 - 1959) και με τις συμφωνίες Ζυρίχης & Λονδίνου αναγνωρίστηκε το 1960 ως ανεξάρτητο κράτος. Η τρεις εγγυήτριες δυνάμεις Αγγλία, Ελλάδα και Τουρκία "αγκάλιασαν' την Κύπρο και υποσχέθηκαν ότι θα την φυλάξουν ως κόρη οφθαλμού (κούνια που τους κούναγε). Οι συμφωνίες είχαν μερικούς όρους οι οποίοι ήταν παράξενοι. Πρώτον, αναγνώριζαν την Τουρκία ως ισότιμο εταίρο, ενώ βάσει της συνθήκης της Λωζάνης είχε παραιτηθεί από κάθε δικαίωμα στην Κύπρο και δεύτερον τοποθετούσαν ως πρόεδρο τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ', ο οποίος αν και ιερωμένος ανακατεύτηκε με την πολιτική. Η αρχή των δεινών είχε μόλις αρχίσει...

Το 1963 μόλις τρία χρόνια μετά τις υπογραφές ο Μακάριος ζητά (!) τροποποίηση του συντάγματος με τα γνωστά << 13 >> σημεία του. Η Τουρκία απειλεί να εισβάλει και για τα δύο επόμενα χρόνια οι συγκρούσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ήταν σφοδρές. Ακολούθησε το 1965 η απόρριψη του σχεδίου Άτσεσον καθώς και η απόπειρα πραξικοπηματικής ένωσης, αλλά τίποτε από τα δύο δεν τελεσφόρησε. Δύο χρόνια αργότερα τα γεγονότα της Κοφίνου και η απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας το Δεκέμβριο του 1967 από τη χούντα του Παπαδόπουλου. Παρόλο που ο βαρύς οπλισμός και μία μειονότητα αξιωματικών παρέμειναν στην Κύπρο, εντούτοις η άμυνα του νησιού μειώθηκε αισθητά. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι δεν είχαμε δικαίωμα να έχουμε μεραρχία στην Κύπρο, αλλά μόνο την ΕΛΔΥΚ.

Το τι επακολούθησε μετά λίγο ως πολύ το ξέρουμε όλοι. Στις 15 Ιουλίου 1974 η χούντα του Ιωαννίδη κάνει πραξικόπημα εναντίον του Μακάριου. Ο Νίκος Σαμσών, γνωστός και ως ο πρόεδρος των πέντε ημερών, αναλαμβάνει τα ηνία και στις 20 Ιουλίου η Τουρκία προφασιζόμενη το άρθρο 4 της Εγγυήτριας Συνθήκης περί δήθεν νομιμοποιημένης ειρηνικής επέμβασης, αποβιβάζει στρατό στην Κερύνεια, ενώ λίγο πριν ο Μακάριος από το βήμα του ΟΗΕ την καλούσε να επέμβει (!!!). Ο Τουρκικός στρατός δημιουργεί προγεφύρωμα στο Πεντεμίλι και καταλαμβάνει το Κιόνελι. Στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ και απλοί Ελληνοκύπριοι μάχονται με σθένος σε μια άνιση μάχη.

Εν τω μεταξύ στην Αθήνα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Φαίδων Γκιζίκης και οι αρχηγοί των επιτελείων (Μπονάνος, Γαλατσάνος, Αραπάκης Παπανικολάου) δεν προβαίνουν σε καμία κίνηση ενίσχυσης. Μόνο στις 21/7/20 κηρύσσεται γενική επιστράτευση, η οποία αποδείχθηκε φιάσκο, και μετά βίας με την επιχείρηση "ΝΙΚΗ" έστειλε την Α' ΜΑΚ από το Μάλεμε της Κρήτης με τα αεροσκάφη Νοράτλας στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, μία αποστολή αυτοκτονίας που κόστισε τη ζωή σε 4 αεροπόρους και 31 καταδρομείς, η οποία ήταν και η μόνη ουσιαστική βοήθεια. Δύο μέρες αργότερα και εν μέσω ανευθυνότητας και πλήρους ασυδοσίας η χούντα του Ιωαννίδη κατέρρευσε. Ξημερώματα τις 24 Ιουλίου 1974 ο Κων/νος Καραμανλής επέστρεψε με το ιδιωτικό αεροπλάνο του Ζισκαρ ντ' Εστεν και ορκίστηκε πρωθυπουργός. Αντί όμως να σοβαρευτούμε, όπως αποδείχθηκε συνεχίσαμε τη φαρσοκωμωδία, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο μελλοντικού άρθρου.

Κατά την πρώτη φάση του Αττίλα η χούντα θα μπορούσε να στείλει δυνάμεις προκειμένου να αναχαιτίσει τον Τουρκικό στρατό και κυριολεκτικά να τον πετάξει στη θάλασσα. Η Ελλάδα κατείχε τα υποβρύχια τσέπης και τα Φαντομ, που δεν είχαν οι Τούρκοι κι αν τα αξιοποιούσε θα πετύχαινε το στόχο της. Η αδράνεια της στρατιωτικής ηγεσίας σε συνδυασμό με την παντελή κώφευση στα σήματα που έστελναν τα ραντάρ του Πενταδάκτυλου πριν την εισβολή είναι πρωτοφανής. Η χούντα του Ιωαννίδη έχει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την εισβολή των Τούρκων, γιατί πέρα από την επιχείρηση "ΝΙΚΗ" δεν πραγματοποίησε τίποτε από όσα γραφόντουσαν στα σχέδια αμύνης που προβλέπονταν για την Κύπρο. Όλα αυτά και σε συνδυασμό με ότι ακολούθησε αποδεικνύουν περίτρανα ότι η λέξη προδοσία είναι η ελάχιστη λέξη που μπορεί να τα περιγράψει...