άρθρο του Δημήτρη Α. Σιδερή,
ομ. καθηγητή καρδιολογίας
αναδημοσιευμένο από το ιστολόγιό του
Βλέπω συχνά, καθώς μάλιστα πλησιάζει ο πανηγυρισμός για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821, τη φράση:
“Για του Χριστού την πίστιν την αγίαν και της Πατρίδος την ελευθερίαν”.
Ναι, γι΄ αυτούς τους δύο σκοπούς όμως τι κάνουμε; Παιδί, θυμάμαι, τραγουδούσαμε με ενθουσιασμό στις παρελάσεις: “Για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία”.
Κι έπειτα, “το αίμα των τυράννων χυτέ ποταμηδόν”.
Για της πατρίδας την ελευθερία το καταλαβαίνω.
Αναγνωρίζομε την ελευθερία διότι κρατά σπαθί. “Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή“.
Όμως, η αγία πίστη του Χριστού κάπως δεν ταιριάζει.
Θυμίζω λίγα: “Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτὸν“· “Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν“· “Εἰρήνη ὑμῖν“. Αυτές οι αρχές εφαρμόσθηκαν στην επανάσταση;
Ο Κύριος, ωστόσο, δεν απέκρουσε τη βία.
Τη χρησιμοποίησε ο ίδιος όταν με ένα μαστίγιο έδιωξε τους εμπόρους από το Ναό.
Μόνο που, παραδόξως, δεν την κατευθύνει κατά των εχθρών, αλλά κατά των οικείων μας, όταν εμποδίζουν το άπλωμα της αγάπης αδιακρίτως σε όλο τον κόσμο:
“Μὴ νομίσητε ὃτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην επί τὴν γῆν, ἀλλά μάχαιραν. Ἦλθον γὰρ διχάσαι ἂνθρωπον κατὰ τοῦ πατρός αὐτοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς.
Καὶ ἐχθροὶ τοῦ ανθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ“. Δεν μπορώ να φαντασθώ ότι οι τύραννοι ήταν οικείοι μας.
Δεν θα επιμείνω όμως στο βαθύτερο νόημα της πίστης μας. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι μου φαίνεται πως ο ποταμός των αιμάτων Ελλήνων και Τούρκων στην επανάσταση, δεν μπορεί να χύθηκε για την πίστη του Χριστού, αλλά για άλλους λόγους.
Η επίκληση της πίστης μας ήταν απλώς πολιτική πράξη για τις σκοπιμότητες της επανάστασης. Που ήταν ποιες;
Ο Ρήγας δίνει μια διαφορετική διάσταση:
“ Ὁ λαὸς, ἀπόγονος τῶν Ἑλλήνων, ὁποῦ κατοικεῖ τὴν Ρούμελην, τὴν Μικράν Ἀσίαν, τὰς Μεσογείους νήσους, τὴν Βλαχομπογδανίαν, καὶ ὃλοι ὃσοι στενάζουν ὑπό τὴν δυσφορωτάτην τυραννίαν τοῦ Οθωμανικοῦ βδελυρωτάτου δεσποτισμοῦ, ἤ ἐβιάσθησαν νὰ φύγουν εἰς ξένα βασίλεια, διὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ τὸν δυσβάστακτον καὶ βαρὺν αὐτοῦ ζυγὸν, ὃλοι, λέγω, Χριστιανοὶ καὶ Τούρκοι, χωρὶς κανένα ξεχωρισμὸν θρησκείας (επειδή ὃλοι πλάσματα Θεοῦ εἶναι καὶ τέκνα τοῦ πρωτοπλάστου), στοχαζόμενοι ὃτι ὁ Τύραννος, ὀνομαζόμενος Σουλτάνος, … ἐλησμόνησε καὶ κατεφρόνησε τὴν ἀνθρωπότητα …“.
Ο εορτασμός μιας επετείου δεν είναι ασφαλώς μια στεγνή επιστημονική ανάλυση των συν και πλην, αλλά ο ενθουσιασμός, καθώς αυτός ήταν (πιστεύω!) το προέχον συναίσθημα της συντριπτικής πλειονότητας όλων εκείνων που ξεσηκώθηκαν, με πολύ διαφορετικά κίνητρα καθένας, αλλά με κάποιο κοινό όραμα, που ακόμη σήμερα μένει να αποσαφηνισθεί.
Έγιναν πολλά αρνητικά τότε, όπως σε όλες τις επαναστάσεις. Σφαγές χιλιάδων αμάχων Τούρκων με ευθύνη κυρίως του Κολοκοτρώνη στην άλωση της Τριπολιτσάς και αλλού.
Πύργος από κεφάλια Τούρκων στην Αράχοβα από τον Καραϊσκάκη, εμφύλιοι πόλεμοι που παρά λίγο να οδηγήσουν την Επανάσταση στην αποτυχία, έτσι που τελικά πέτυχε, αλλά με την προστασία ξένων, μια προστασία που άλλοτε βαρύτερη, άλλοτε ελαφρότερη, παραμένει έκτοτε ως τις ημέρες μας.
Έστω κολοβωμένη η επανάσταση, πέτυχε να ανοίξει σε μας το δρόμο για μια πιο νηφάλια ολοκλήρωσή της.
Την πανηγυρική διαδικασία τη φαντάζομαι σαν την ενθουσιώδη προβολή των υπέροχων πράξεων αγωνιστών που πάλεψαν για την ελευθερία, όσο διαφορετική και αν τη φανταζόταν ο καθένας.
Για τις αρνητικές υπάρχουν άφθονες ευκαιρίες να τις πληροφορηθούμε – και πρέπει να τις πληροφορηθούμε.
“Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές“(Σολωμός), αλλά οι εκδηλώσεις πανηγυρισμού δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος και χώρος για την προβολή των μεμψιμοιριών.
Ο εορτασμός έχει σκοπό να μας ενισχύσει να συνεχίσουμε στον αγώνα που δεν έχει τελειώσει – και ποτέ δεν θα τελειώσει – όχι να μας αναστείλει.
Φυσικά, θα πρέπει να διδαχθούμε από τα λάθη και τις ενοχές του παρελθόντος.
Ακούονται διαμαρτυρίες για τα παραπάνω, επειδή κάποιοι είδαν και προβάλλουν τα αρνητικά στοιχεία.
Μαζί τους!
Όμως, όταν οι διαμαρτυρίες δεν στρέφονται κατά των ενεργειών, των εκφράσεων, των άλλων, αλλά εναντίον του προσώπου τους, π.χ. χαρακτηρίζοντάς τους αντεθνικούς ή (είναι της μόδας ο όρος) εθνομηδενιστές, τότε αυτοί, οι διαμαρτυρόμενοι, διαπράττουν και αναπαράγουν το μεγαλύτερο σφάλμα που υπήρξε στον αγώνα: το διχασμό!
Τελικά, η κριτική για τον εορτασμό στρέφεται ασφαλώς στους οργανωτές του πανηγυρισμού και σ΄ αυτούς που τους εξέλεξαν και τους διόρισαν. Με ποια κριτήρια τους επέλεξαν;
Ή μήπως η επιλογή τους ήταν αυθαίρετη; Και αυτοί που τους επέλεξαν εν ονόματι τίνος το έκαναν;
Προφανώς υπολαμβάνεται πως η ψήφος που δίνεται σε ένα κόμμα να σχηματίζει κυβέρνηση είναι εξουσιοδότηση να κάνει τα πάντα, με μοναδικό περιορισμό εκείνον που του επιβάλλει ρητά το Σύνταγμα.
Είναι όμως δυνατό να ισχύει τέτοια λευκή επιταγή; Τον πανηγυρισμό τον βλέπω σαν αφετηρία για να στρέψουμε το βλέμμα μας στο μέλλον.
Ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή, το βλέπω απαραίτητο.
Να ολοκληρωθεί της πατρίδος η ελευθερία! Το πρώτο (ίσως το πιο προοδευτικό) σύνταγμα που συντάχθηκε στον τόπο μας στην αρχή της επανάστασης το 1822 δεν έκανε διακρίσεις θρησκευτικές ή φυλετικές:
“Όσοι έξωθεν ελθόντες, κατοικήσωσιν, ή παροικήσωσιν εις την επικράτειαν της Ελλάδος, εισίν όμοιοι με τους αυτόχθονας κατοίκους ενώπιον των Νόμων.
Η Διοίκησις θέλει φροντίσει να εκδώση προσεχώς Νόμον περί Πολιτογραφήσεως των ξένων, όσοι έχουσι την επιθυμίαν να γίνωσιν Έλληνες“.
Έχει εκδώσει ως τώρα η Διοίκηση σαφή και επαρκή νόμο περί πολιτογραφήσεως των ξένων; Έχουν περάσει 200 χρόνια από τότε που αναλάβαμε ως έθνος τέτοια υποχρέωση.
Ας πανηγυρίσουμε τα γενέθλια της κρατικής ύπαρξής μας. Εύχομαι να μη συνδεθούν με πράξεις (όχι πια λόγια) “εθνομηδενιστικές” και παραχωρήσεις χωρίς ανταλλάγματα.
Η ευχή είναι να έχουμε ειρήνη.
Μεγαλώσαμε με την αόριστη πίστη πως κάποια πράγματα είναι δικά μας. Όμως δεν έχω δει ακριβή χάρτη της Ελλάδας. Τον ζητούσε από τον Καραμανλή επιτακτικά και ψηφοθηρικά αντιπολιτευόμενος ο Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά δεν είδα να τον εκδίδει ως πρωθυπουργός.
Επομένως πιστεύομε ότι κάποια εδαφικά προνόμια είναι δικά μας χωρίς να το διακηρύσσουμε ξεκάθαρα διαπρύσια.
Το Χάρτη της Ελλάδας θα περίμενα ύψιστη εκδήλωση του εορτασμού. Τότε μόνο, με ξεκάθαρες θέσεις, αν έχουν κάποιοι διαφωνίες, μπορούμε να συζητήσουμε.
Τι δίνουν, τι παίρνουν; Ή μήπως οι ιθύνοντες φοβούνται όχι τους άλλους, αλλά εμάς τους ίδιους, τους οικείους, ότι δεν θα τους ψηφίσουμε όταν έλθει η ώρα;
Και γι΄ αυτό διατηρούν την ασάφεια; Σε βάρος του έθνους βέβαια.
"ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ἐνημερώνουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες μας, ὅτι σχόλια, τὰ ὁποῖα ἐμπεριέχουν προσβλητικοὺς χαρακτηρισμούς, διαφημίζουν κόμματα ἢ εἶναι γραμμένα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες (γκρήκλις), θὰ διαγράφωνται ἄνευ προειδοποιήσεως!