Η νομιμοποίηση της Ε Γ Κ Λ Η Μ Α Τ Ι Κ Ο Τ Α Τ Η Σ αμβλώσεως στήν Ελλάδα. Νόμος 1609/86. ( Επί ΠΑΣΟΚ! )

Μια αναδρομή μέσα από δημοσιεύματα του τύπου της εποχής, σε καιρούς ελπίδας για την αγέννητη ζωή!

Από: «Αφήστε με να ζήσω!»

Φέτος συμπληρώνονται 36 χρόνια από τότε που ψηφίστηκε στη βουλή το νομοσχέδιο που νομιμοποίησε την άμβλωση στην Ελλάδα. 

Τριάντα έξι χρόνια εφαρμογής του ν. 1609/86, που καταδίκασε τη χώρα σε παντοτινά γεράματα, ανασφάλεια, κλείσιμο σχολείων, οικονομική δυσπραγία, δημογραφικό μαρασμό, πνευματική φτώχια και οικογενειακή κακομοιριά. 

Μέσα σε τριάντα έξι χρόνια εκατομμύρια μωρά θυσιάστηκαν και ακόμη πεθαίνουν στο όνομα της σεξουαλικής ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης του σώματος, του ελέγχου στη τεκνογονία, ενάντια στη πατριαρχία, για την ισότητα, για να καταπολεμηθούν τα σεξιστικά στερεότυπα, για να ικανοποιηθεί στη πραγματικότητα το τεράστιο «εγώ» μας.

Πράγματι, οι αμβλώσεις νομιμοποιήθηκαν στη χώρα μας το 1986, με τον νόμο 1609/1986, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 3 Ιουλίου εκείνης της χρονιάς. Η συζήτηση γύρω από αυτό το νομοσχέδιο που έφερε προς ψήφιση στη Βουλή το ΠΑΣΟΚ εκείνη την εποχή, ξεκίνησε λίγες μέρες νωρίτερα, στις 26 Μαΐου και ολοκληρώθηκε στις 5 Ιουνίου, με τη Νέα Δημοκρατία να είναι σχεδόν η μόνη πολιτική παράταξη που το καταψήφισε τότε.

Ο νόμος, προϊόν δραστηριοποίησης κύκλων «προοδευτικών» γυναικών, νομικών, επιστημόνων υγείας, πολιτικών, ήλθε για να απενοχοποιήσει συνειδήσεις, να ικανοποιήσει οικονομικά τους ενδιαφερόμενους «επαγγελματίες» του χώρου, να αποφέρει πολιτικά οφέλη, για να κάνει τη θανάτωση του αθώου εργαλείο «ευδαιμονίας των γεννημένων». 

Έντονες υπήρξαν εξ΄αρχής οι  αντιδράσεις της Εκκλησίας μας, διαφόρων φορέων, αλλά και του Ελληνικού λαού, που σεβόμενοι το Θεό και κάθε ανθρώπινη ύπαρξη ως Δική Του εικόνα,  διατράνωσαν δημόσια την αγάπη και σεβασμό τους στην αγέννητη ζωή. Δυστυχώς κανένας τους δεν εισακούστηκε.

Ειδικότερα, τον Φεβρουάριο του ιδίου έτους, 1986, πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση κατά της νομιμοποίησης εκτρώσεων από τον βουλευτή Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ Ν. Ψαρουδάκη. 

Στις 19 Μαρτίου, 100 μέλη του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ υπογράφουν κείμενο κατά της νομιμοποίησης των εκτρώσεων. 

Την επομένη, 20 Μαρτίου, κατατίθεται στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αποποινικοποίηση των εκτρώσεων. Στις 23 Μαρτίου προβάλλεται στην Ελληνο-Αμερικανική Ένωση από την Κίνηση για το Δικαίωμα της Ζωής «Η σιωπηλή κραυγή», ταινία κατά των εκτρώσεων δημιουργημένη από τον B. Nathanson. 

Η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε εγκύκλιο προς το Λαό την 1η Απριλίου με την οποία χαρακτήρισε φόνο την πρακτική και όσους συνδράμουν σε αυτή με οποιοδήποτε τρόπο. 

Στις 23 Απριλίου πραγματοποιείται διαδήλωση οργανώσεων φιλικών προς την εκκλησία ενάντια στη νομιμοποίηση των εκτρώσεων στα Προπύλαια, και αντισυγκέντρωση γυναικών στην πλατεία Κλαυθμώνος. Οι δύο συγκεντρώσεις έρχονται σε μετωπική σύγκρουση και πραγματοποιούνται συλλήψεις 7 γυναικών. (5)

Τον Ιούνιο του 1986 τελικά ψηφίζεται η αποποινικοποίηση των εκτρώσεων. Το σχετικό ΦΕΚ δημοσιεύθηκε την 1η Ιουλίου και ο νόμος άρχισε να ισχύει τυπικά από την 3η Ιουλίου του ίδιου πάντα έτους. 

Πρωθυπουργός είναι εκείνη την εποχή ο Ανδρέας Παπανδρέου και πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Χρήστος Σαρτζετάκης. 

Αρμόδιοι υπουργοί που συνυπογράφουν το ΦΕΚ με τη δημοσίευση του νόμου είναι: Γιώργος Γεννηματάς (Κοινωνικών Ασφαλίσεων), Απόστολος Κακλαμάνης (Δικαιοσύνης), Δημήτρης Τσοβόλας (Οικονομικών).

Θα ανατρέξουμε σε άρθρα και ρεπορτάζ από διάφορες εφημερίδες της εποχής -συντηρητικές, κυβερνητικές, αντιπολιτευτικές, για να συνθέσουμε το κλίμα που κυριάρχησε εντός κι εκτός Βουλής. Θα παραθέσουμε τα λόγια και τα επιχειρήματα των πρωταγωνιστών της ιδεολογικά υποκινούμενης αυτής παρωδίας, του Ν. 1609/ 86. 

Θα δούμε πόση παραπλάνηση και ιδεολογική μεθόδευση υπήρξε. Μέσα από την αντικειμενικότητα που δίνει ο χρόνος θα αναγνωρίσουμε την επιπολαιότητα, τα επιστημονικά ψεύδη, την εμπάθεια και τη πολιτική σκοπιμότητα, που όλα ενεργοποιήθηκαν ώστε να γίνει νόμος του κράτους η μεγαλύτερη απαξίωση του ανθρώπου.

Ευγνωμονούμε την Ορθόδοξη Εκκλησία μας, την Ιερά Σύνοδο, κάθε ιερέα και σεβαστό άρχοντα του τόπου, κάθε πιστό, κάθε πολίτη … όλους όσους αντιστάθηκαν, και ακόμη το κάνουν, χαρακτηρίζοντας φόνο την άμβλωση και στηρίζοντας την αγέννητη παιδική ζωή! Είναι εκείνοι που εδώ και 36 χρόνια σώζουν αθώες ψυχές από το θάνατο και υπηρετούν με το καλύτερο τρόπο τον άνθρωπο και την οικογένεια.

Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος:

Εγκύκλιος 2426 της 1ης Απριλίου 1986, «προς τον ευσεβή Λαό».… «Γιατί το έμβρυο, όπως είπαμε, είναι πλήρης, τέλειος και ολόκληρος άνθρωπος από την στιγμή της συλλήψεως», «Και συνεπώς η έκτρωση είναι φόνος. Φόνος εκ προμελέτης. 

Είναι μια ενέργεια, που στερεί έναν άνθρωπον από το υπέρτατο αγαθό, την ζωή και, συνεπώς, κάθε γυναίκα που κάνει έκτρωση είναι ένας απαίσιος φο­νιάς. Και όχι μόνο η μητέρα, αλλά και ο πατέρας και κάθε πρόσωπο που συνεργεί στο απαίσιο αυτό έγκλημα, έστω και μόνο με συμβουλή και υπόδειξη, είναι φονιάδες. 

Και γι′ αυτό κάθε ενέργεια που διακόπτει την ζωή ενός εμβρύου αποτελεί ειδεχθές έγκλημα. Και κάθε είδους συμβολή η συμβουλή για να γίνη έκτρωση, αποτελεί ηθική αυτουργία για φόνο. 

Γι′ αυτό η Ιερά Σύνοδος, αφού εμελέτησε υπεύθυνα το θέμα, κάνει έκκληση σε όλους τους ευσεβείς χριστιανούς να αποφεύγουν με κάθε τρόπο την έκτρωση, γιατί αποτελεί φόνο εκ προμελέτης, αμαρτία θανάσιμη, πού τιμωρείται με αυστηρά εκκλη­σιαστικά επιτίμια, και, χωρίς μετάνοια, επιφέρει την στέρηση της βασιλείας του Θεού… 

Ευλογεί όλους εκείνους, που θέτουν επάνω από τις πρόσκαιρες δυσκολίες και σκοπιμότητες, την ευθύνη έναντι του Θεού και του μεγάλου χαρίσματος Του, της ζωής, και θέλουν να κυβερνάη την ζωή τους το φως του θελήματος του Θεού και το καθήκον.

Μετά πατρικών ευχών.…. Έπονται οι υπογραφές των μελών της Ιεράς Συνόδου. (4)

Άννα Συνοδινού (βουλευτής ΝΔ 1974 – 1990, ηθοποιός)

«Γιατί σήμερα η κακομοιριά της Ελλάδος και ο κατήφορος που έχει πάρει ο τόπος δυστυχώς, είναι αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης περί απελευθερώσεως των γυναικών […] Πιστεύω ότι το πολιτικό θέμα το οποίο είναι πρωτεύον στην υπόθεση των αμβλώσεων, έχει ταυτιστεί με τις αποφάσεις της 4ης Διεθνούς της οποίας φαίνεται ότι τις προτιμήσεις έχει εγκολπωθεί το ΠΑΣΟΚ […] Οι Τεταρτοδιεθνιστές, οι τροτσκιστές δηλαδή, πιστεύουν πως οι γυναίκες πρέπει να εξεγερθούν ενάντια στην καταπίεση της οικογενειακής και οικονομικής εξάρτησης, ενάντια στην αρχή του καθορισμού της προσωπικότητάς του από το φύλο. […] Και θεωρούν ότι η πιο σοβαρή κατάκτηση του παγκοσμίου γυναικείου κινήματος είναι το δικαίωμα στη νόμιμη έκτρωση […] 

Έτσι λοιπόν αυτές οι φεμινίστριες που υπερασπίστηκαν εδώ οι κυβερνητικοί υπουργοί θα πρέπει να ξεχάσουν και την Τρίτη και την τέταρτη διεθνή. Και είμαι βέβαιη ότι όταν θα τους εξηγηθούν ορισμένα πράγματα, θα αλλάξουν πλώρη γιατί πιστεύω ότι αγαπάνε την Ελλάδα και στο βάθος τους είναι γυναίκες που δεν θέλουν μέσω του φεμινισμού ανταγωνισμό με τον άντρα τους […] Είναι μία πράξη δικτατορική. Είναι μία απόφαση (η άμβλωση για τις γυναίκες) που ταιριάζει σε ένα άλογο ον, δηλαδή σε ένα ζώο. 

Και το ΠΑΣΟΚ τις γυναίκες, τις Ελληνίδες, από ελεύθερο άνθρωπο τις καθιστά ζώα με αυτόν το νόμο […] Προσβάλλει τη γυναίκα γιατί την εντάσσει στην κατηγορία του κτήνους που συλλαμβάνει το μωρό για χάρη μόνο του ερωτικού οργασμού της και μόνο μετά, όταν καταστρέφει μονομερώς το προϊόν αυτής της ερωτικής πράξεως, αισθάνεται απελευθερωμένη γιατί έκανε με λίγα λόγια το δικό της». (2)

Νίκος Ψαρουδάκης (ανεξάρτητος βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ ως επικεφαλής της Χριστιανικής Δημοκρατίας 1985 - 1989)

«Αν ζούσαμε στην εποχή που ήταν τα Σόδομα και τα Γόμορρα θα υποστηρίζαμε την νομική κάλυψη του σοδομισμού επειδή είχε πάρει έκταση και το εδέχετο η κοινωνία; Επειδή το δέχεται η σημερινή κοινωνία λέμε ότι δεν υπάρχει ηθικό πρόβλημα; Μήπως με τέτοια νομοθετήματα δεν κάνουμε τίποτε άλλο, παρά να ανοίγουμε τον δρόμο της πλήρους κοινωνικής διαφθοράς και αποσύνθεσης στη χώρα μας; […] Τα παιδιά των ανεπιθύμητων κυήσεων να γεννιούνται, να μεγαλώνουν, να μορφώνονται και να αποκαθίστανται με την οικονομική φροντίδα της Πολιτείας και την πνευματική και παιδαγωγική ευθύνη της εκκλησίας». (2)

Ιωάννης Παλαιοκρασσάς (βουλευτής ΝΔ 1977 – 1990 και 2004 – 2007, ενδιάμεσα Επίτροπος στην ΕΕ):

«Το Νομοσχέδιο θίγει ανεπανόρθωτα την ιδέα του Έθνους, που επιβίωσε και αναγεννήθηκε χάρη στην Εκκλησία μας. Στρέφεται και κατά του πρώτιστου ατομικού δικαιώματος, του δικαιώματος στη ζωή, που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα. Στηριζόμενο σε επιστημονικά αυθαίρετες απόψεις για το πότε αρχίζει η ζωή, επιτρέπει χωρίς κανένα σοβαρό λόγο το φόνο όλων των εμβρύων κάτω από τους τρείς μήνες με μόνη την απόφαση της εγκύου. Μα αυτή η νοοτροπία δεν είναι στη βάση κάθε δικτατορίας ότι κάποιος άλλος αποφασίζει για τη ζωή μου;» (1)

Φάνη Πάλλη- Πετραλιά: (βουλευτής. Ν.Δ):

«Όπως νομοθετείται η άμβλωση, γίνεται σπορ.» (1)

Ιωαν. Κεφαλογιάννης: (κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Ν.Δ):

Η Κυβέρνηση, με αυτές τις ρυθμίσεις διαπράττει έγκλημα εμβίων όντων. (1)

Β. Σωτηρόπουλος, (εισηγητής Ν.Δ):

Όπου έγινε νομιμοποίηση των αμβλώσεων τουλάχιστον υπερδιπλασιάστηκαν. (1)

Γ. Γεννηματάς: (υπουργός ΠΑΣΟΚ):

«Η κυβέρνηση κατοχυρώνει την υγεία της γυναίκας και πιστεύει πως με τον οικογενειακό προγραμματισμό θα συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση των αμβλώσεων.» (1)

Ι. Ζίγδης (πρόεδρος ΚΟΔΗΣΟ):

«Η άμβλωση δεν αποτελεί ανθρωποκτονία αλλά ειδικό έγκλημα. Η νομιμοποίηση των αμβλώσεων σε συνδυασμό με τον οικογενειακό προγραμματισμό θα διευκολύνει τη λύση του δημογραφικού προβλήματος.» (1)

Λεωνίδας Κύρκος, αρχηγός ΚΚΕ εσ.:

«Εφόσον η ανήλικη θα έπρεπε να έχει τη συγκατάθεση των γονιών της, αυτό θα διαιώνιζε στην πραγματικότητα το παράνομο καθεστώς αμβλώσεων, καθώς αποκλείεται η ίδια να το αποκάλυπτε στους γονείς της». (1)

Καλλιόπη Μπουρδάρα: (βουλευτής ΠΑΣΟΚ 1985 – 1989 και ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ένωσης Γυναικών Ελλάδας, βασικού εισηγητού του νόμου):

«Η νομιμοποίηση των αμβλώσεων οδήγησε σε αύξηση των γεννήσεων στη Γαλλία, Σουηδία, Δανία και Φιλανδία…»(1)

Γ. Γεννηματάς: (υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων ΠΑΣΟΚ):  

«Σύμφωνα με ντοκουμέντα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας,

- Οι αμβλώσεις είναι ο συνηθέστερος λόγος θανάτου των γυναικών, αλλά όταν γίνονται παράνομα τα ποσοστά αυτά είναι πολύ μεγαλύτερα.

-Μόνο στο 9% της υφηλίου απαγορεύονται οι αμβλώσεις.

-Το έμβρυο αποκτά ανθρώπινη ζωή μόνο μετά το δεύτερο ήμισυ της κύησης.» (1)

Κίνηση Δημοκρατικών Γυναικών, Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, Κίνηση Δημοκρατικών Γυναικών Κουκακίου, και η  Ομάδα Γυναικών Αμπελοκήπων:

«Για πρώτη φορά η πολιτεία αναγνωρίζει έμπρακτα ότι στη συνείδηση των ανθρώπων η έκτρωση έπαψε να είναι αδίκημα.» (1)

Αθανάσιος Φιλιππόπουλος  (εισηγητής ΠΑΣΟΚ):

«Η νομοθετική αναγνώριση των αμβλώσεων έγινε για να αντιμετωπισθούν οι σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις που έχει η έκτρωση για τη γυναίκα.» (1)

Ελένη Κυπραίου, δημοσιογράφος:

«Γενοκτονία» (1)

Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης (βουλευτής ΠΑΣΟΚ 1985 – 1996, νωρίτερα το 1974 βουλευτής Ένωσης Κέντρου – Νέες Δυνάμεις ΕΚ/ΝΔ και την περίοδο 1974 – 1977 βουλευτής ΕΔΗΚ).

«Πίσω από τις έντονες ηθικολογίες για την αξία της ζωής του εμβρύου, κρύβεται πολύ ανδροκρατική αντίληψη […] Υφέρπει η ανδροκρατική αντίληψη που κάθε μέρα καταλύεται όλο και περισσότερο. Γιατί συντελείται και στη χώρα μας η κατάκτηση της ισότητας στη λαϊκή συνείδηση ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Έτσι σήμερα όλο και περισσότερο γίνεται σεβαστό το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού της γυναίκας. (2)

Μαρία Δαμανάκη (βουλευτής ΚΚΕ 1977 – 1989, στη συνέχεια βουλευτής και Πρόεδρος του Συνασπισμού και τέλος βουλευτής ΠΑΣΟΚ 2004 – 2010)

«Κατά την άποψή μας, το ερώτημα που τίθεται ναι στις αμβλώσεις ή όχι στις αμβλώσεις είναι όχι μόνο απλουστευτικό, αλλά και πραγματικά αποπροσανατολιστικό […] Η θέση του Κ.Κ.Ε. είναι εναντίον των αμβλώσεων […] Θέλουμε να παρθούν μέτρα που θα τις περιορίσουν […] μέτρα οικογενειακού προγραμματισμού […] μέτρα στήριξης μίας δημοκρατικής οικογενειακής πολιτικής […] που πράγματι θα βοηθήσουν σε μία ουσιαστική αντιμετώπιση και του δημογραφικού μας προβλήματος […] Και είναι αναμφισβήτητο πως το μέγεθος της επιθυμητής οικογένειας στην πατρίδα μας είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που υπάρχει».(2)

Ιωάννης Καραβατζής (βουλευτής ΝΔ 1974 – 1996)

«Όποιος παρεμβαίνει στη φύση, τότε η ίδια η φύση θα τον τιμωρήσει […] Εγώ ειλικρινά δεν ξέρω τι είναι αυτή η διαφορά του προοδευτικού και ποιος είναι προοδευτικός. Εάν προοδευτικός είναι αυτός ο οποίος είναι υπέρ των αμβλώσεων, υπέρ της μοιχείας ή υπέρ της αθεΐας, ή του πολιτικού γάμου, ή του ελεύθερου έρωτα, ή της εξωγαμιαίας σχέσεως των παιδιών […] έτσι οδηγούμαστε στην αναρχία, στην εκληματικότητα, στην τεμπελιά, στην αμορφωσιά, στη διάλυση της οικογένειας κλπ». (2)

Ιωάννης Κεφαλογιάννης (βουλευτής ΝΔ 1974 – 2007)

«Διότι είναι εντυπωσιακό ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έδειξε συνέπεια στην ψήφιση ορισμένων νόμων που ως αντικειμενικό σκοπό είχαν πώς να κλονίσουν το θεσμό της οικογένειας. Γι΄αυτό και βλέπετε ότι έδειξε συνέπεια το ΠΑΣΟΚ και ψήφισε το νόμο για τον πολιτικό γάμο, ψήφισε το νόμο για την αποποινικοποίηση της μοιχείας. Και έρχεται σήμερα και ψηφίζει το νόμο για τις αμβλώσεις για να ολοκληρώσει την καταστροφή την οποία μέχρι σήμερα είχε επιτελέσει στο θεσμό της ελληνικής οικογένειας.» (2)

Αυγή, εφημερίδα: 24 Απριλίου 1986:

“Παπάδες και θρησκόληπτες κατηχήτριες επέδραμαν χθες στο κέντρο της Αθήνας. «Μητέρα θυμήσου το αγέννητο παιδί σου» «Μανούλα μη με σκοτώνεις» «Το σώμα μας δεν είναι τσιφλίκι κανενός» «Αν οι άντρες κάνανε εκτρώσεις όλες οι εκτρώσεις θα ήταν νόμιμες».” (4)

«Εμείς οι γυναίκες»:

“Εμείς οι γυναίκες ζητάμε τώρα νόμιμες και δωρεάν εκτρώσεις γιατί για τη ζωή μας, για τη γέννηση των παιδιών μας, για το Σώμα μας αποφασίζουμε εμείς οι γυναίκες”. (5)

_____________________________

Πηγές:

1. https://www.oneman.gr/longreads/ti-egrafan-oi-efhmerides-otan-nomimopoihthhkan-oi-amvlwseis-sthn-ellada-to-1986/

2. https://www.athensvoice.gr/politics/613578_1986-ti-elegan-oi-voyleytes-gia-amvloseis
   Από το φεμινιστικό περιοδικό «Δίνη» (πρώτο τεύχος, Δεκέμβριος 1986), θυμόμαστε τί ακούστηκε στην αίθουσα της Ολομέλειας. Τα αποσπάσματα προέρχονται από τις συνεδριάσεις που έγιναν στις 26 και 28 Μαΐου και στις 2, 4 και 5 Ιουνίου.

3. http://aktines.blogspot.com/2011/04/1986.html

4. http://62.103.24.240/webopac/List.csp?ExtraInfo=LinkFromFullBB&SearchTerm1=.911.542&SearchT1=%CE%AC%CE%BC%CE%B2%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7+%2F+abortion&Index1=Archsubject&ItemNr=&Database=2&SearchMethod=Find_1&OpacLanguage=gre&Profile=Profile9&EncodedRequest=*175*F6*04*89*7F*9F*0DZ*9B*9BlGq*FE0&PageType=FullBB&PreviousList=FullBB&NumberToRetrieve=50&WebAction=IndexLinkTo&RecordNumber=12&StartValue=1&SaveListInfo=General_706713_Dummy

5. https://notafeministproject.gr/timeline/1986/52

https://www.afistemenaziso.gr/texts/legal/legal/i-nomimopoiisi-tis-amvlosis-stin-ellada-nomos-1609-86

http://aktines.blogspot.com/2022/05/160986.html