ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ἢ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ ;

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

. Ἔκπληξη προκάλεσε τὸ σύνθημα «Σοσιαλισμὸς ἢ βαρβαρότητα», ποὺ ἐπέλεξε ὁ Γενικὸς Γραμματέας τοῦ ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας γιὰ τὴν πρωτομαγιά. 

Ἂν ζοῦσε ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης, θὰ διαμαρτυρόταν ἐντόνως. 

Κατὰ τὴν ἄποψη τοῦ ἀείμνηστου Ἕλληνα διανοούμενου ὡς «βαρβαρότητα» θεωροῦσε τὰ δόγματα τοῦ ΚΚΕ. 

Νὰ σημειωθεῖ πὼς καὶ ὁ «σοσιαλισμός», ποὺ πρέσβευε, δὲν εἶχε σχέση μὲ αὐτὸν τοῦ ΠΑΣΟΚ, ἢ τοῦ ΣΥΡΙΖΑ.

. Τὸ «Σοσιαλισμὸς ἢ βαρβαρότητα» ἦταν μία ἀριστερὴ ἐπαναστατικὴ ὀργάνωση, ποὺ ὁ Καστοριάδης ἦταν ἐκ τῶν ἱδρυτῶν στὴ Γαλλία τὸ 1948 καὶ τὸ 1949 ἐκδόθηκε τὸ ὁμώνυμο περιοδικὸ ἔκφρασης καὶ ἀνταλλαγῆς ἰδεῶν. 

Ἀπὸ τὸ 1949 κατηγόρησε τὴ σταλινικὴ Ρωσία ὅτι οἱ ἐργάτες στὰ ἐργοστάσια «χρησιμοποιοῦνται ὅπως σὲ ἕνα φασιστικὸ κράτος, τὸ σύστημα τοὺς μεταμορφώνει πλήρως σὲ ἐξαρτήματα τῶν μηχανῶν καὶ ἐργαλεῖα τῆς παραγωγῆς». (“Socialisme ou Barbarie, La societe bureaucratique 2”, Union Generale d’ Editions, Paris, 1973, p. 13).

. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι στὴν ἐρώτηση τῆς συναδέλφου Τέτας Παπαδοπούλου «Ὑπήρξατε ὁ ἐμψυχωτὴς τοῦ θεωρητικοῦ περιοδικοῦ “Σοσιαλισμὸς ἢ βαρβαρότητα”, ποὺ εἶναι σημεῖο ἀναφορᾶς μίας ἐποχῆς. Σήμερα θὰ χρησιμοποιούσατε τὴ διάζευξη “σοσιαλισμὸς ἢ βαρβαρότητα;” » ὁ Καστοριάδης ἀπάντησε:

. «Γιὰ λόγους ἱστορικοὺς δὲν χρησιμοποιῶ πλέον τὸν ὄρο “σοσιαλισμός”. 

Ὁ ὅρος αὐτὸς ἔχει ἀνεπανόρθωτα ἐκπορνευτεῖ ἀπὸ τοὺς κομμουνιστές, τοὺς σοσιαλιστές, τοὺς σοσιαλδημοκράτες, κ.α. 

Στὸ ἄκουσμά του καὶ μόνον ἀκόμη καὶ καλόπιστοι ἄνθρωποι γυρίζουν τὴν πλάτη τους. 

Προτιμῶ τὴ διάζευξη “αὐτονομία ἢ βαρβαρότητα”». («Τοῦ Κορνήλιου Καστοριάδη “Εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν ἱστορία μας ” – Συνεντεύξεις, Μεταφράσεις, Ἐπιμέλεια: Τέτα Παπαδοπούλου», Ἔκδ. «Πόλις», 3η Ἔκδοση, σελ. 20).

. Μπορεῖ, τὸ 1989 νὰ κατάρρευσε καὶ νὰ χρεοκόπησε ὁριστικὰ ὁ μαρξισμὸς – λενινισμός, στὴ Δύση, ἀλλὰ ὁ Καστοριάδης ἀπὸ τὸ 1959 εἶχε γράψει, ὅτι μία ἔστω ἀτελὴς δημοκρατία εἶναι σαφῶς καλύτερη ἀπὸ τὸν ὁλοκληρωτισμό, χωρὶς πάντως νὰ ἐπαινέσει τὸν καπιταλισμό. 

Ἀπὸ τότε εἶχε πεῖ ὅτι «τὸ πρόβλημα στὶς δυτικὲς ἀνεπτυγμένες κοινωνίες δὲν εἶναι τὸ οἰκονομικό, δὲν εἶναι ἡ σχετικὴ ἢ ἡ ἀπόλυτη ἀπαθλίωση τοῦ προλεταριάτου, ἀλλὰ εἶναι πρόβλημα ἐλευθερίας, δηλαδὴ κατὰ πόσον οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἐλεύθεροι στὴν καθημερινή τους ζωή, στὴν οἰκογένεια, στὴν ἐκπαίδευση κ.λπ.» (Αὔτ. σέλ. 46-47).

. Σὲ μίαν ἄλλη του συνέντευξη ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης εἶχε πεῖ ὅτι τὸ δυτικὸ σύστημα ζωῆς καὶ τὸ ἀποτέλεσμα μίας ὁρισμένης ἐξέλιξης τοῦ καπιταλισμοῦ προκαλεῖ τὴν ἰδιωτικοποίηση τῶν ἀνθρώπων, τὴν ἀπάθεια, τὸν κυνισμό τους. 

Εἶναι ἕνας κύκλος ζωῆς, ποὺ οἱ ἄνθρωποι «εἰσπράττουν, καταναλώνουν καὶ ἀποχαυνώνονται μπρὸς στὴν τηλεόραση, τὸ σύστημα λειτουργεῖ καὶ μπορεῖ νὰ τοὺς δώσει καὶ μία δεύτερη τηλεόραση καὶ οἱ ἄνθρωποι νὰ ἀποχαυνώνονται ἀκόμη περισσότερο»…

. Ἂν σκεφθεῖ κανεὶς ὅτι στὴν ἐξέλιξή του ὁ ἄκρατος καπιταλισμὸς ὁδήγησε στὸν κορωνοϊό, σὲ μία παγκόσμια ἀνικανότητα ἄμεσης ἀντιμετώπισής του καὶ σὲ μία παγκόσμια ὕφεση μὲ τραγικὲς ἐπιπτώσεις σὲ ἐργοδότες καὶ ἐργαζομένους, ἂν σκεφθεῖ πὼς δημιουργεῖ πρώτιστα καταναλωτὲς καὶ ὄχι πολίτες καὶ ἂν σκεφθεῖ ὅτι ἡ πρώτη, μὲ ἀπόσταση, σὲ τηλεθέαση, ἐκπομπὴ εἶναι …μαγειρικῆς, τότε ἀντιλαμβάνεται πόσο δίκιο ἔχει ὁ Καστοριάδης.-

https://christianvivliografia.wordpress.com/2020/05/06/%CF%83%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%E1%BD%B8%CF%82-%E1%BC%A2-%CE%B2%CE%B1%CF%81%CE%B2%CE%B1%CF%81%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1/

"ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ"