«Ξέρεις τι είναι να’ σαι μερικές εκατοντάδες μέτρα από το αεροδρόμιο και να μην προλάβεις να φτάσεις ;»
(Δήλωση του Συνταγματάρχη ε.α Πλάτωνα Κολοκοτρώνη, μέλους της επιχείρησης στην εκπομπή του Αλέξη Παπαχελά «Φάκελοι» με θέμα την Κύπρο)
Σαν σήμερα πριν από οκτώ (8) χρόνια έτυχε να βρεθώ σε μία Επιμνημόσυνη Δέηση που τελέστηκε στο ηρώο ενός στρατοπέδου Καταδρομών στην Κω. Τότε καθότι είχα μόλις αρχίσει να μελετώ ιστορία και είχα παντελή άγνοια στο Κυπριακό ζήτημα, μου έκανε αλγεινή εντύπωση ο ηρωισμός των καταδρομών της Α’ Μοίρας, οι οποίοι μετέβησαν στην Κύπρο κάτω από αντίξοες συνθήκες και εξαιτίας σοβαρών σφαλμάτων και ασυνεννοησίας πολλοί έχασαν τη ζωή τους. ‘Ήταν η πρώτη φορά που άκουγα ότι η Ελλάδα έστειλε βοήθεια στην Κύπρο εκείνες τις κρίσιμες ώρες που ο Αττίλας πατούσε το πόδι του στην μεγαλόνησο. Φυσικά γι’ αυτό το λάθος φέρω προσωπική ευθύνη, αλλά εξίσου σημαντική φέρουν και οι καθηγητές που είχα στο σχολείο, καθότι ουδέποτε μας είπαν κάτι σχετικό με αυτή την αποστολή και γενικά πάνω στο θέμα της Κύπρου δεν ασχολήθηκαν (και δεν ασχολούνται) όπως πρέπει.
Τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974 οι Τούρκοι ξεκινούν τις αποβατικές κινήσεις τους στην παραλία Πεντεμίλι τη Κυρήνειας και η ΕΛΔΥΚ μαζί με την Εθνική Φρουρά τίθενται σε συναγερμό. Παρόλο που ήταν αποδιοργανωμένες από το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου 1974) είχαν καταφέρει να μειώσουν τις αρχικές εχθρικές ενέργειές των Τούρκων. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα η χούντα του Ιωαννίδη μόλις έχει «ξυπνήσει» από τον λήθαργο που κοιμόταν (οι Αμερικανοί τον είχαν διαβεβαιώσει ότι δεν θα γίνει κάτι την Κύπρο και να μην αντιδράσει) και οι στρατιωτικοί βλέπουν τις ώρες περνούν χωρίς να γίνεται κάτι το ουσιαστικό. Τελικά, ύστερα από μία ημέρα πρωτοφανούς αδράνειας, αποφασίζεται στρατιωτική επιχείρηση με σκοπό την ενίσχυση της άμυνας του αεροδρομίου της Λευκωσίας με την κωδική ονομασία «ΝΙΚΗ». Η «ΝΙΚΗ» προέβλεπε την αερομεταφορά και απόβαση καταδρομέων της Α’ Μοίρας με αεροσκάφη τύπου Noratlas και Dakota. Το σχέδιο πτήσης ήταν ως εξής: Απογείωση από την Σούδα – πτήση σε χαμηλό ύψος στον 34ο παραλληλο, χωρίς συνοδεία μαχητικών – προσγείωση στη Λευκωσία – αποβίβαση των καταδρομέων – επιστροφή στη Σούδα.
Η αποστολή ξεκίνησε στις 21 Ιουλ 74 και ώρα 22:40, με χρονικό όριο απογείωσης τα μεσάνυχτα της ίδια μέρας. Από τα 20 Noratlas μόνο τα 15 κατάφεραν να απογειωθούν, ενώ από τα 10 Dakota κανένα. Μετά τον απογείωση εστάλη σήμα από το Κέντρο Επιχειρήσεων προς το ΓΕΕΦ Λευκωσίας με τη φράση «Έρχονται τα 15 πορτοκάλια». Εξαιτίας όμως καθυστέρησης του ΑΕΔ (Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων) το ΓΕΕΦ ενημερώθηκε μόλις στη 01:00, με αποτέλεσμα να μην προλάβουν να ενημερωθούν τα αντιαεροπορικά στοιχεία που βρισκόντουσαν εκτός του αεροδρομίου και είχαν το δάκτυλο στην σκανδάλη, προκειμένου να προσβάλουν οποιοδήποτε αεροσκάφος. Έτσι μόλις τα Noratlas άρχισαν να παίρνουν την κάθοδο προς τον μικρό αεροδιάδρομο να βρεθούν εν μέσω καταιγισμού πυρών, αφού οι χειριστές τα θεώρησαν ως εχθρικά, με αποτέλεσμα το «ΝΙΚΗ 4» να χτυπηθεί στην άτρακτο και να πιάσει φωτιά λίγο πριν προσγειωθεί και το «ΝΙΚΗ 6» να χτυπηθεί σε πολλαπλά σημεία του, αλλά να καταφέρει να προσγειωθεί. Τα υπόλοιπα Noratlas προσγειώθηκαν κανονικά, πλην του «ΝΙΚΗ 13» που λόγω προβλήματος στην πυξίδα βρέθηκε στη Ρόδο και επέστρεψε στη Σούδα. Τελευταίο προσγειώθηκε το «ΝΙΚΗ 15» που μετέφερε τα πυρομαχικά και τον οπλισμό τη Μοίρας και είχε απογειωθεί από τη Σούδα με καθυστέρηση, παρακούοντας τις διαταγές να μην συμμετάσχει στην αποστολή. Μετά την αποβίβαση των καταδρομών τα αεροσκαφη απογειώθηκαν προς την Σούδα, εκτός από το «ΝΙΚΗ 3» που είχε βλάβη στον κινητήρα και «ΝΙΚΗ 12» που δεν είχε αρκετά καύσιμα για να κάνει το ταξίδι της επιστροφής. Και τα δύο αεροσκάφη καταστράφηκαν από φίλιες δυνάμεις στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων.
Ο απολογισμός από αυτή τη λάθος συνεννόηση ήταν βαρύς. Τέσσερις (4) αεροπόροι και Είκοσι έξι (26) καταδρομείς από το «ΝΙΚΗ 4» σκοτώθηκαν. Μόνο ο Θανάσης Ζαφειρίου που πήδηξε από μεγάλο ύψος και βρέθηκε σε ένα χωράφι (!) επέζησε από τους επιβαίνοντες. Από το «ΝΙΚΗ 6» δύο (2) καταδρομείς σκοτώθηκαν και εννέα (9) τραυματίστηκαν. Συνολικά από τους 318 άνδρες της Μοίρας, οι 278 παρέμειναν και πολέμησαν στην Κύπρο.
Ύστερα από την κατάρριψη, τα συντρίμμια του αεροσκάφους μαζί με τα προσωπικά αντικείμενα και τυχόν λείψανα των επιβαινόντων θάφτηκαν πρόχειρα και δημιουργήθηκε ένας τύμβος που πήρε την ονομασία «Τύμβος της Μακεδονίτισσας» από την παρακείμενη περιοχή στην οποία υπήρχε η Ι.Μ. Παναγίας της Μακεδονίτισσας. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος λίγα χρόνια αργότερα οι οικογένειες τους στην Ελλάδα παρέλαβαν, θρήνησαν και έθαψαν οστά άλλων στρατιωτών σαν δικά τους. Οι περιπτώσεις ήταν πάρα πολλές και προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων. Μόλις το 2016 και αφού μεσολάβησαν πολύμηνες εργασίες, εκ νέου σκάψιμο του Τύμβου, ανασκαφές, αναλύσεις DNA και ταυτοποιήσεις λειψάνων, οι συγγενείς αυτών των Ηρώων σε μία σεμνή τελετή και κλίμα βαθιάς παρέλαβαν τα σωστά οστά, με καθυστέρηση 42 ετών. Δύο (2) χρόνια αργότερα έγιναν στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας τα αποκαλυπτήρια ενός ομοιώματος του Noratlas, ως ελάχιστη πράξη σεβασμού και τιμής στους καταδρομείς που επέβαιναν στο αεροσκάφος.
Η επιχείρηση «ΝΙΚΗ» χαρακτηρίστηκε από τον διεθνή τύπο τη εποχής ως «αποστολή αυτοκτονίας». Ήταν η μόνη ουσιαστική βοήθεια που έστειλε η Ελλάδα με σκοπό να ενισχύσει την Κύπρο και ουσιαστικά σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε «στο πόδι» αφού δεν προβλεπόταν σε κανένα από τα υφιστάμενα σχέδια άμυνας της Κύπρου, παρά μόνο σε απόφαση του Πολεμικού Συμβουλίου. Παρόλα αυτά, χάρις τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση των καταδρομών κερδήθηκε η μάχη του αεροδρομίου της Λευκωσίας (23 Ιουλίου 1974), η οποία είχε ως συνέπεια να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Είναι χρέος μας να αποδώσουμε τιμή σε αυτούς τους ήρωες, οι οποίοι χωρίς να έχουν κανένα παράσημο εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να βρίσκονται στο περιθώριο, εξαιτίας του Ελληνικού Κράτους που δεν αναγνωρίζει ως πολεμική περίοδο το διάστημα της εισβολής στην Κύπρο, κι αυτό παραμένει έως και σήμερα ένα ανεξόφλητο χρέος…
Πηγές : Βικιπαιδεία, euronews.gr, Kathimerini.gr
Αντλήθηκε υλικό από το βιβλίο των Ιωάννη Φασουλά και Ιωάννη Σκάλκου «Νική στη Νεκρή Ζώνη», Εκδόσεις «Αγαθός Λόγος» καθώς και από την εκπομπή «Φάκελοι» του Αλέξη Παπαχελά
Ο ΤΟΤΕ ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΕΙΧΕ ΠΕΙ ΣΤΟΝ ΜΠΟΝΑΝΟ `` ΕΓΩ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΞΑΝΑΠΕΤΑΞΩ ΤΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΑΥΤΑ ΚΑΙ ΑΝ ΕΠΙΜΕΙΝΕΤΕ ΘΑ ΠΑΡΑΙΤΗΘΩ``. ΕΤΣΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΘΗΚΑΝ ΤΑ ΜΕΤΑΓΩΓΙΚΑ C130 ΤΗΣ ``ΛΟΚΧΗΝΤ`` ΚΑΙ ΤΑ `` ΝΟΡΑΤΛΑΣ `` ΑΧΡΗΣΤΕΥΤΗΚΑΝ …``. ΑΥΤΑ ΤΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΕΙΧΑΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΕΝΑ ΜΗΝΑ ΠΡΙΝ , ΑΠΟ ΑΦΟΡΜΗ ΜΙΑ ΒΛΑΒΗ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΗΚΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΑΝΕ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ… ΚΑΙ Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ , ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. ΕΤΣΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ( `Η ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ) ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΕΣ ΤΩΝ `` ΝΟΡΑΤΛΑΣ`` Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΜΟΥ, ΟΤΙ ΟΥΤΕ ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΧΕ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΕΙ, ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ Ο ΑΡΑΠΑΚΗΣ, ΑΛΛΑ ΟΥΤΕ Η ΠΡΩΪΝΗ ΣΥΣΚΕΨΗ , ΟΠΟΥ ΔΗΘΕΝ ΠΑΡΘΗΚΑΝ ΒΑΡΥΣΗΜΑΝΤΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΑΡΧΗΓΟΥΣ ΟΠΛΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΠΟΝΑΝΟ. ΓΙΑΤΙ , ΠΩΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΤΟΤΕ Η ΥΠΟΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΝΑ ΔΕΧΤΕΙ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΙ ΤΑ `` ΝΟΡΑΤΛΑΣ`` ΠΟΥ ΕΙΧΕ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΕΣΕΙ ΣΕ ΑΚΙΝΗΣΙΑ… ΑΝ Ο ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΕΙΧΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ ΠΟΛΕΜΟ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟ ΠΡΩΪ ΚΑΙ ΔΕΝ ΗΘΕΛΕ ΑΠΛΩΣ ΝΑ ΡΙΞΕΙ ΣΤΑΧΤΗ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΤΟΝ ΠΙΕΖΑΝ , ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΧΟΥΝΤΙΚΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ , ΔΕΝ ΘΑ ΕΣΤΕΛΝΕ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΡΟ ΚΑΙΡΟΥ, ΚΑΙ ΕΝ ΠΑΣΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙ ΘΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕ ΝΑ ΕΙΔΟΠΟΙΗΘΟΥΝΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΟΙ ΥΠΕΡΣΠΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ , ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΚΤΥΠΗΣΟΥΝ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕΤΑΓΩΓΙΚΑ. ΟΙ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ ΑΥΤΟΙ ΤΗΣ `Α ΜΟΙΡΑΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ , ΕΝΩ ΗΤΑΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ ΑΝΤΙ ΝΑ ΣΤΑΛΟΥΝΕ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ , ΟΔΗΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΜΕΤΟΧΙ ΤΟΥ ΚΥΚΚΟΥ, ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΕΙΝΑΝ . ΤΕΛΙΚΑ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ( ΗΡΩΪΚΑ ΜΑΛΙΣΤΑ ) ΣΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ `` ΑΤΤΙΛΑ 2`` ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΟΤΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΑΛΛΛΑ ΜΠΛΟΦΑ . ΑΥΤΟ ΤΟ ΞΕΡΑΝΕ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ . ΓΙ` ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΜΠΟΔΙΣΑΝ ΤΑ ``ΝΟΡΑΤΛΑΣ`` ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΒΑΣΗ ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΝΑ ΠΡΟΣΓΕΙΩΘΟΥΝΕ. ΚΑΙ ΤΙ ΛΕΕΙ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΙΛΟΤΟΥΣ ΤΩΝ ``ΝΟΡΑΤΛΑΣ`` ;; `` ΕΓΩ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΤΑ ΡΑΝΤΑΡ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΕΠΙΑΣΑΝ ΤΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ ΜΑΣ , ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΘΕΛΗΣΑΝ ΝΑ ΤΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΟΥΝ . ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΩΣ ΑΝ ΥΠΗΡΧΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ , ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΔΕΝ ΘΑ ΜΑΣ ΑΦΗΝΑΝ ΠΟΤΕ ΝΑ ΠΛΗΣΙΑΣΟΥΜΕ ΚΑΝ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ``. ( ΝΙΚΟΣ ΚΑΚΑΟΥΝΑΚΗΣ , 2650 ΜΕΡΟΝΥΧΤΑ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ)
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο έχω το βιβλίο και θυμάμαι αυτη την παράγραφο που γράψατε. Πολέμησαν βέβαια και στη μάχη του αεροδρομίου της Λευκωσίας και Χάρις αυτούς σώθηκε το αεροδρόμιο.
ΔιαγραφήΕυχαριστούμε ιδιαιτέρως τόν εκλεκτό μας συνεργάτη, που έφερε στήν μνήμη μας εκείνες τίς τόσο σπουδαίες καί ηρωϊκότατες πράξεις, αληθινά α υ τ ο κ τ ο ν ί α ς των καταδρομέων μας στίς ημέρες της τουρκικής (ΑΜΕΡΙΚΑΝΟ-ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΗΣ 100%) εισβολής!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤό ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΥΤΟ καί κομβικό ερώτημα που πλανάται (καί θά πλανάται γιά πολύ ακόμα...), ΓΙΑΤΙ δέν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως οι Κύπριοι ότι πηγαίνουν τόσα μεταγωγικά μας μέ καταδρομείς, ώστε νά ΜΗΝ τά κτυπήσουν, δέν πρόκειται νά απαντηθεί, όπως καί α ν α ρ ί θ μ η τ α άλλα γιά τήν ΠΡΟΔΟΣΙΑ της Κύπρου μας.
Πάντως στό εξαιρετικά καλογραμμένο αυτό βιβλίο, υπάρχει σημείο που τονίζει, ότι πιθανότατα ανάμεσα στά πυρά κατά των (αρχαιοπρεπών!) 'Νοράτλας', περιλαμβάνοντο καί α γ γ λ ι κ ά από τά φυλάκια που είχαν μέσα στό αεροδρόμιο Λευκωσίας.
Τέλος, είμαστε ως Έλληνες υποχρεωμένοι ΑΣΤΑΜΑΤΗΤΑ νά υπογραμμίζουμε μέ κάθε ευκαιρία, τόν απολύτως ΒΡΩΜΕΡΟ & ΤΡΙΣΑΘΛΙΟ ρόλο των ανδρών του Ο.Η.Ε., που έως σήμερα ΠΑΡΙΣΤΑΝΟΥΝ ότι δέν βλέπουν, όπως ακριβώς καί τότε!