«ΑΝΘΡΑΚΕΣ Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ», Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ – ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Γράφει ὁ Γεώργιος Κασσαβέτης

Ἐπισμηναγός (Ι) ἐ.ἀ. – τ. Κυβερνήτης Ο.Α.

Τὴν ὥρα ποὺ ἡ κυβερνητικὴ ἐκπρόσωπος τῆς χώρας μας Ἀριστοτελία Πελώνη, ἐν ὄψει τῆς συναντήσεως Μητσοτάκη – Ἐρντογάν, σὲ συμβιβαστικὸ ὕφος, δήλωνε ὅτι

«Διαφορετικὲς θέσεις μὲ τὴν Τουρκία ὑπῆρχαν καὶ ὑπάρχουν. Σὲ πολλὰ ζητήματα οἱ θέσεις μας εἶναι διαμετρικὰ ἀντίθετες. Ἀκριβῶς αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, ποὺ πρέπει νὰ συζητᾶμε μὲ τὴν γειτονικὴ χώρα. Τὸ ὅτι διαφωνοῦμε δὲν σημαίνει ὅτι δὲν συζητᾶμε»,

δύο πρωτοκλασᾶτοι ὑπουργοὶ τοῦ κ. Ἐρντογάν ἔστρωναν τὸ χαλὶ τῆς ἐπικείμενης συναντήσεως μὲ τὶς θέσεις τῆς Τουρκίας. Καὶ ὁ μὲν ὑπουργὸς Ἐνέργειας Φ. Ντονμέζ δήλωνε ὅτι «Μόλις τὸ γεωτρύπανο «Γιαβούζ» ὁλοκληρώσει τὶς ἐργασίες συντήρησής του, θὰ ἐπιστρέψει γιὰ γεωτρήσεις στὴν Μεσόγειο, διότι ὑπάρχουν θετικὲς ἐξελίξεις, ὡς πρὸς τὶς ἔρευνες φυσικοῦ ἀερίου», ὁ δὲ ὑπουργὸς Ἄμυνας Χ. Ακάρ ὅτι «Τὰ νησιὰ δὲν μποροῦν νὰ στρατιωτικοποιηθοῦν». Τὸ καλὸ πνεῦμα τῆς συναντήσεως τῶν δύο ἡγετῶν σηματοδοτοῦσε καὶ τὸ τουρκικὸ πολεμικὸ πλοῖο, τὸ ὁποῖο τὴν παραμονὴ τῆς συναντήσεως ἐπέπεσε ἐπὶ τῆς ἀκταιωροῦ τοῦ Λιμενικοῦ Σώματος, ἐντὸς τῶν ἑλληνικῶν χωρικῶν ὑδάτων. Ἂς ἔλθουμε ὅμως στὸ θέμα τῆς συναντήσεως.
 
            Τὸ καινούργιο στὴν συνάντηση Μητσοτάκη – Ἐρντογάν, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε μετὰ τὴ Σύνοδο Κορυφῆς τῶν ἡγετῶν τοῦ ΝΑΤΟ στὶς Βρυξέλλες στὶς 14 τ.μ., ἦταν ὅτι πραγματοποιήθηκε χωρὶς τὴν παρουσία ἄλλων προσώπων, πλὴν τῶν διερμηνέων, ἤτοι τοῦ ἐκπροσώπου τύπου τῆς τουρκικῆς κυβερνήσεως Ιμπραήμ Καλίν καὶ τῆς διπλωματικῆς συμβούλου τοῦ πρωθυπουργοῦ Ἑλένης Σουρανῆ. Στὴν συνάντηση, ἡ ὁποία διήρκεσε 50 λεπτά, ἐπεκράτησε ἤπιο κλῖμα καὶ οἱ δύο ἡγέτες δὲν προχώρησαν σὲ συζήτηση οὐσίας τῶν ἐπὶ μέρους διαφορῶν, ἐξ οὐ καὶ τὸ ἤπιο κλῖμα κατὰ τὴν διάρκειά της. Σύμφωνα μὲ δήλωση ἀνώτερης κυβερνητικῆς πηγῆς οἱ δύο ἡγέτες συμφώνησαν αμοιβαίως ὅτι δὲν θὰ επαναληφθεί ἡ ἔνταση τοῦ 2020 καὶ πὼς πρέπει νὰ ἀποφεύγονται οἱ προκλήσεις ποὺ εἶναι δύσκολα διαχειρίσιμες. Σύμφωνα ἐπίσης μὲ τὴν ἴδια πηγὴ συμφωνήθηκε ἀκόμη ἡ προώθηση τῆς θετικῆς ἀτζέντας τῶν 25 σημείων, ὅπως εἶχε ἀποτυπωθεῖ  στὶς συμφωνίες τῶν ἁρμόδιων ὑφυπουργῶν Κώστα Φραγκογιάννη καὶ Σεντάτ Ονάλ.
 
            Πάντως, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ ἤπιο κλῖμα τὸ ὁποῖο δημιουργήθηκε καὶ τὸ ὁποῖο ἐν πολλοῖς ὀφείλεται στὴν τακτικὴ τῆς Τουρκίας νὰ προσαρμόζει τὴν πολιτικὴ τῆς ἀνάλογα μὲ τὶς ἀνάγκες τῶν περιστάσεων, ἐν ὄψει μάλιστα τοῦ ἐπικείμενου Συμβουλίου τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, τὸ κλῖμα αὐτὸ εἶναι φύσει ἀδύνατο νὰ διατηρηθεῖ, ἐφ’ ὅσον ἡ συζήτηση 'μπει στὴν οὐσία τῶν διαφορῶν ποὺ μᾶς χωρίζουν, ὅσο κι' ἂν ὁ κ. Μητσοτάκης προχώρησε ἕνα βῆμα πρὸς τὶς τουρκικὲς θέσεις, δηλώνοντας ὅτι «ὑπάρχουν διαφορὲς μεταξὺ Ἑλλάδος Τουρκίας», ὅταν μέχρι χθες στὸ λεξιλόγιο ὅλων τῶν κυβερνητικῶν παραγόντων ὑπῆρχε μόνο μιὰ διαφορά, ἤτοι «ὁ προσδιορισμὸς τοῦ εὔρους τῶν θαλασσίων ζωνῶν». Ἡ μεγαλύτερη καὶ σοβαρότερη διαφορὰ ποὺ ὑπάρχει μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας καὶ ἡ ὁποία δὲν πρόκειται νὰ γεφυρωθεῖ ποτέ, βρίσκεται στὸ κλειδὶ τῆς ἐπιλύσεως τῶν διαφορῶν μᾶς. Καὶ ἡ μὲν χώρα μᾶς θεωρεῖ ὅτι τὸ μέσον ἐπιλύσεως τῶν διαφορῶν μᾶς εἶναι τὸ αντικειμενικώς καὶ γενικῶς ἰσχῦον γιὰ ὅλα τὰ κράτη «Διεθνὲς Δίκαιο», ἡ δὲ Τουρκία ἐπικαλεῖται ἁπλῶς τὸ «Δίκαιο», ὅπως φυσικὰ τὸ ἀντιλαμβάνεται, ἢ ὅπως συμφέρει τὴν ἴδια, τουτέστιν «τὸ Δίκαιο τοῦ Ἰσχυροῦ».
 
            Δύο παραδείγματα τὰ ὁποία καταδεικνύουν τὸ πὼς ἡ Τουρκία ἀντιλαμβάνεται τὴν ἐπίλυση τοῦ προβλήματος τῆς ὑφαλοκρηπῖδος καὶ τῆς Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης εἶναι τὰ ἑξῆς. Τὸ πρῶτο εἶναι ὅτι γιὰ τὸν προσδιορισμὸ τοῦ εὔρους τῶν δύο αὐτῶν ζωνῶν προβάλλει ὡς ἰσχυρὸ ἐπιχείρημα τὸ μεγάλο μῆκος τῆς ακτογραμμής τῆς, τὸ ὁποῖο ὅμως κατὰ τὸ Διεθνὲς Δίκαιο δὲν ἀποτελεῖ κὰν στοιχεῖο προσδιορισμοῦ τῶν ζωνῶν αὐτῶν. Καὶ τὸ δεύτερο, ὅτι ἀρνεῖται νὰ παραδεχθεί ὅτι τὸ Καστελόριζο, ὅπως καὶ ὅλα τὰ κατοικημένα νησιά, ἔχει καὶ ὑφαλοκρηπῖδα καὶ ΑΟΖ, παρ’ ὅτι αὐτὸ προβλέπεται ρητῶς στὴ Σύμβαση τοῦ MODEGO BAY τοῦ 1982, «Γιὰ τὸ Δίκαιο τῆς Θαλάσσης».
 
            Ὅσο λοιπὸν κι' ἂν ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε μιὰ εἰδυλλιακὴ εἰκόνα γιὰ τὸ κλῖμα τῆς συναντήσεως τοῦ μὲ τὸν Ερντογάν, γιὰ μικροκομματικοὺς λόγους, γράφοντας στὸ twitter τοῦ «Ἂν καὶ οἱ διαφορὲς ἀνάμεσα στὶς δύο χῶρες μᾶς παραμένουν, ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία εἶναι γείτονες καὶ ἡ συνεργασία σὲ θέματα κοινοῦ ἐνδιαφέροντος εἶναι πρὸς ὄφελος ὅλων. Ὁ διάλογος, συνεπῶς, εἶναι πάντοτε σημαντικός», κι' ὅσο κι' ἂν τὴν εἰκόνα αὐτή, γιὰ τοὺς δικοὺς τοῦ λόγους, ἐμφάνισε μὲ δηλώσεις τοῦ καὶ ὁ Ερντογάν, τὸ ἤπιο κλῖμα στὶς σχέσεις Ἑλλάδος – Τουρκίας δὲν ἔχει μέλλον, γιὰ τοὺς ἑξῆς οὐσιώδεις, σοβαροὺς καὶ σπουδαίους λόγους.
 
            α. Ἡ Τουρκία δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ δεχθῇ ὡς μέσον προσδιορισμοῦ τοῦ εὔρους τῶν δύο ζωνῶν, ὑφαλοκρηπῖδος καὶ Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης τὸ ἰσχῦον Δίκαιο τῆς Θαλάσσης, ἤτοι τὴν Σύμβαση τοῦ Modego Bay, τὴν ὁποία καὶ δὲν ἔχει ὑπογράψει. Κι' ὁ λόγος εἶναι ἁπλός. Σύμφωνα μὲ τὴν Σύμβαση, τὸ Καστελλόριζο δὲν τῆς ἐπιτρέπει νὰ ἔχει ὑφαλοκρηπῖδα καὶ ΑΟΖ στὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο ἀφ’ ἑνὸς καὶ ἡ ἐπέκταση τῆς Αἰγιαλίτιδος Ζώνης στὸ Αἰγαῖο στὰ 12 Ν.Μ. περιορίζει τὴν Τουρκία στὶς ἀκτὲς τῆς Ἰωνίας. Ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος ἡ χώρα μας δὲν μπορεῖ νὰ δεχθεί ἄλλο τρόπο διευθετήσεως τοῦ προβλήματος αὐτοῦ, διότι τότε θὰ ἀναγκασθεῖ νὰ καταφύγει στὴν λύση τοῦ «Δικαίου τοῦ Ἰσχυροῦ», τὴν ὁποία ἔχει ἐπιλέξει ἡ Τουρκία, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.
 
            β. Ἡ εἰκόνα ποὺ ἐμφάνισε ἡ Τουρκία κατὰ τὴ συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν δὲν ἔχει καμιά σχέση μὲ τὸ νέο δόγμα τῆς «περὶ Γαλάζιας Πατρίδας», μὲ τὴ λύση τῆς Συνομοσπονδίας στὴν Κύπρο, μὲ τὴν εἰσβολὴ τῆς στὴ Συρία, στὴ Λιβύη καὶ στὴν Ἀρμενία, ποὺ ὁδηγοῦν εὐθέως στὸ συμπέρασμα ὅτι ἀπώτερος στόχος τῆς τουρκικῆς ἡγεσίας εἶναι ἡ ἀναβίωση τῆς ἀλήστου μνήμης «Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας». Οἱ δηλώσεις τοῦ Ερντογάν « ὅτι ἐπιθυμεῖ μιὰ ἀπ’ εὐθείας σύνδεση μὲ τὸν Μητσοτάκη, γιὰ νὰ συζητοῦν τὰ θέματα ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦν, χωρὶς τὴ μεσολάβηση τρίτων», εἶχαν ὡς ἀποδέκτη τὴ διεθνῆ κοινὴ γνώμη, τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, τὸν Πρόεδρο Μπάϊντεν καὶ τὴν Καγκελάριο Μέρκελ καὶ δὲν σκόπευαν νὰ ὑπηρετήσουν τὴν πραγματικὴ  καὶ εἰλικρινῆ προσέγγιση τῶν δύο χωρῶν. Τί νὰ συζητήσει ἄλλωστε  ὁ Κυριάκος μαζὶ τοῦ, ὅταν οἱ πάτρωνες τῆς χώρας μᾶς θὰ σπεύσουν νὰ ταχθοῦν μὲ τὸ μέρος τῆς Τουρκίας; Τὸ πρόβλημα γιὰ τὴ χώρα μᾶς εἶναι ὅτι οἱ λύσεις τῶν προβλημάτων τῆς ἀποφασίζονται σὲ ἄλλα κέντρα, ἐρήμην τῆς, καὶ ἐκείνη ἁπλῶς καλεῖται νὰ τὶς ἐφαρμόσει. ‘Ό,τι δηλαδὴ ἔγινε μὲ τὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν, ποὺ ἂν τότε στὴν κυβέρνηση ἦταν ἡ Νέα Δημοκρατία, χωρὶς τὴν παραμικρὴ ἀμφιβολία, θὰ εἶχε ὑπογράψει ἐκείνη τὴν ἐπαίσχυντη συμφωνία. Ἀπόδειξη ὅτι τώρα θὰ ψηφίσει τὰ πολυσυζητημένα μνημόνια, ἀναγνωρίζοντας ἔτσι ἐμμέσως πλὴν σαφῶς, ὅ,τι τότε ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς ὡς ἀντιπολίτευση ἐπέκρινε  ὅτι ὑπάρχει «Μακεδονικὸ Ἔθνος καὶ Μακεδονικὴ Γλῶσσα». Ἄλλωστε τὸ πόσο μεγάλο εἶναι τὸ ἐνδιαφέρον τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν γιὰ τὰ Σκόπια καὶ τὴν τήρηση τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν ἀποδεικνύεται κι' ἀπ’ τὸ ἑξῆς. Πρὶν ξεκινήσει γιὰ τὴ Σύνοδο τοῦ ΝΑΤΟ ὁ Ἀμερικανὸς Πρόεδρος ὑπέγραψε διάταγμα, βάσει τοῦ ὁποίου « τὸ State Department θὰ μπορεῖ νὰ ἐπιβάλλει κυρώσεις σὲ ὅσους ὑπονομεύουν, ἢ ἀπειλοῦν τὴ σταθερότητα τῶν Δυτικῶν Βαλκανίων». Ἀξίζει δὲ νὰ σημειωθεῖ ὅτι στὴν πρώτη θέση βρίσκεται ἡ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν, ἀκολουθεῖ ἡ Συμφωνία – Πλαίσιο τῆς Οχρίδος τοῦ 2001 καὶ τὸ ψήφισμα 1244 τοῦ Συμβουλίου Ἀσφαλείας τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν.
 
             γ. Ἑκατὸ (100) χρόνια ἀφ’ ὅτου ὁ Κεμάλ Αττατούρκ μετέτρεψε τὴν Τουρκία σὲ ἕνα δυτικὸ κοσμικὸ κράτος, ἡ Τουρκία ἐπιστρέφει μὲ ταχεῖς ρυθμοὺς στὶς ρίζες τῆς. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ἡ Τουρκία παραμένει ἕνα βαθὺ Ἰσλαμικὸ κράτος ποὺ δὲν ἀναγνωρίζει ἀτομικὰ δικαιώματα κι' οὔτε φυσικὰ τὸ Διεθνὲς Δίκαιο. Ἤδη τὸν περασμένο Μάρτιο ὁ Ερντογάν μὲ διάταγμα τοῦ ἀπέσυρε τὴ χώρα τοῦ ἀπὸ τὴ Σύμβαση τῆς Κων/πόλεως «γιὰ τὴν καταπολέμηση τῆς βίας σὲ βάρος τῶν γυναικῶν». Τὸ τί σημαίνει αὐτὸ σὲ ἕνα κράτος ποὺ ἡ γυναῖκα θεωρεῖται πλάσμα δευτέρας κατηγορίας, εἶναι παγκοίνως γνωστό.
 
            Περαίνοντας, ἀρνούμαστε νὰ κατανοήσουμε καὶ νὰ συμμεριστοῦμε τοὺς πανηγυρισμοὺς τοῦ κ. Μητσοτάκη καὶ τὶς ὑπεραισιόδοξες καὶ ἐντελῶς ἐξωπραγματικὲς ἐκτιμήσεις μερικῶν δημοσιογράφων, οἱ ὁποῖοι περιέγραψαν τὴ συνάντηση ὡς «ἐλπίδα εἰρηνικῆς ἐπίλυσης ποὺ γεννιέται», « ὅτι ἔσπασε ὁ πάγος», ἢ ὅτι «ἡ συνάντηση ἀφήνει πίσω τὴν ἔνταση». Ἡ ὑπεραισιόδοξη εκτίμησή τοὺς ἁπλῶς ἀποδεικνύει πόσο λίγο ἔχουν μελετήσει τοὺς Τούρκους. Ὅλοι αὐτοὶ λησμονοῦν ὅτι ὅσο κι' ἂν ὁ Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ Τζο Μπάϊντεν θέλει νὰ κρατήσει τὴν Τουρκία στὴ Δύση, γιὰ νὰ μὴν πέσει στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Ρωσικῆς Ἀρκούδας, ἡ Τουρκία παραμένει ἕνα ἀντιπροσωπευτικὸ Ἀσιατικὸ κράτος. Σὲ ἕνα πρόσφατο ἄρθρο τοῦ Bloomberg ἀναφέρεται ὅτι « ἡ Τουρκία ἔχει ἐδῶ καὶ καιρὸ ἐγκαταλείψει τὴ Δύση καὶ ὁ Πρόεδρος Μπάϊντεν ἔπρεπε κατὰ τὴ συνάντησή τοῦ μὲ τὸν Ερντογάν νὰ τοῦ ξεκαθαρίσει τοὺς λόγους, γιατὶ ἡ ἀνοχὴ τῶν Δυτικῶν ἀπέναντι τοῦ ἔχει τελειώσει».
 
Πιστεύω ἀπόλυτα πὼς πολὺ σύντομα ὁ Ερντογάν θὰ λησμονήσει τὰ διαμειφθέντα κατὰ τὴ συνάντησή τοῦ μὲ τὸν Ἕλληνα Πρωθυπουργὸ καὶ θὰ ἐπαναλάβει τὶς θεωρίες τοῦ «περὶ Γαλάζιας Πατρίδας»,  ὅτι «τὰ νησιὰ δὲν ἔχουν ὑφαλοκρηπῖδα καὶ ΑΟΖ»  καὶ τὶς «περασάδες» τοῦ «ΓΙΑΒΟΥΖ» καὶ τοῦ «ΠΙΡΙ ΡΕΪΣ» στὴν ἑλληνικὴ καὶ τὴν κυπριακὴ ΑΟΖ. Μιὰ πρόσκαιρη λύση στὸ θέμα τῶν θαλασσίων ζωνῶν μπορεῖ νὰ βρεθεῖ μόνο ἂν κάποια ἑλληνικὴ κυβέρνηση δεχθεί τὴν ἐξαίρεση τῶν νησιῶν ἀπὸ τὸ Διεθνὲς Δίκαιο καὶ ὑποκύψει στὴν μὴ ἐπέκταση τῆς Αιγιαλίτιδος Ζώνης στὸ Αἰγαῖο στὰ 12 Ν.Μ. Ἀλλὰ ποιά κυβέρνηση θὰ τολμήσει νὰ ὑπογράψει μιὰ τέτοια προδοτικὴ συμφωνία;
 
Κλείνοντας ἀξίζει νὰ ὑπενθυμίσουμε σὲ ὅλους ἐκείνους οἱ ὁποῖοι πιστεύουν ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ συναντήσεις κορυφῆς μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας θὰ ὁδηγήσουν στὴ λύση τοῦ σχοινοτενοῦς πλέον καταλόγου τῶν ελληνο-τουρκικών προβλημάτων, τὴ ρήση τοῦ Σατωβριάνδου ὅτι «Τὸ νὰ προτίθεσαι νὰ ἐκπολιτίσεις τὴν Τουρκία δίδοντας ἀτμόπλοια καὶ σιδηροδρόμους, ἐκπαιδεύοντας τὸ Στρατὸ τῆς καὶ μαθαίνοντας νὰ χειρίζεται τὸ Στόλο τῆς, δὲ σημαίνει ὅτι ἐπεκτείνεις τὸν πολιτισμὸ στὴν Ἀνατολή, ἀλλ’ ὅτι εἰσάγεις τὴν βαρβαρότητα στὴν Δύση». Εὔχομαι νὰ μὴ δικαιωθοῦν οἱ ἀπόψεις μου.