Περί ...η λ ι θ ι ό τ η τ ο ς!

 

Η θεωρία του Dietrich Bonhoeffer εξηγεί μεγάλο μέρος της σύγχρονης πολιτικής και κουλτούρας.

https://petermcculloughmd.substack.com/p/on-stupidity?utm_source=substack&utm_medium=email

Peter A. McCullough, MD, MPH™

Από τον JOHN LEAKE

Το 1943, ο Λουθηρανός πάστορας και μέλος της γερμανικής αντίστασης, Dietrich Bonhoeffer, συνελήφθη και φυλακίστηκε στήν φυλακή Tegel. 

Εκεί συλλογίστηκε το ερώτημα γιατί ο γερμανικός λαός –παρά την τεράστια μόρφωση, τον πολιτισμό και τα πνευματικά του επιτεύγματα– είχε απομακρυνθεί τόσο από τη λογική και την ηθική. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, ως λαός, είχαν πληγεί από συλλογική βλακεία (γερμανικά: Dummheit).

Δεν ήταν επιπόλαιος μήτε σαρκαστικός και κατέστησε σαφές ότι η βλακεία δεν είναι το αντίθετο της έμφυτης νοημοσύνης. 

Αντιθέτως, τα γεγονότα στη Γερμανία μεταξύ 1933 και 1943 του είχαν δείξει ότι οι απόλυτα ευφυείς άνθρωποι, υπό την πίεση της πολιτικής εξουσίας και της προπαγάνδας, καθίσταντο ηλίθιοι – δηλαδή ανίκανοι για κριτική σκέψη. Όπως το έθεσε:

Η βλακεία είναι πιο επικίνδυνος εχθρός του καλού από την κακία. Το κακό μπορεί να διαμαρτυρηθεί, να αποκαλυφθεί και, εάν είναι απαραίτητο, μπορεί να αποφευχθεί με τη βία. Το κακό φιλοξενεί πάντα το μικρόβιο της αυτοκαταστροφής προκαλώντας τουλάχιστον κάποια ανησυχία στους ανθρώπους. Είμαστε ανυπεράσπιστοι απέναντι στη βλακεία. 

Τίποτα δεν μπορεί να γίνει για να αντιταχθεί σε αυτό, ούτε με διαμαρτυρίες ούτε με βία. Η λογική δεν μπορεί να επικρατήσει. Τα γεγονότα που έρχονται σε αντίθεση με την προκατάληψη κάποιου απλά δεν χρειάζεται να γίνουν πιστευτά και όταν είναι αναπόφευκτα, μπορούν απλά να παραμεριστούν ως ανούσιες, μεμονωμένες περιπτώσεις.

Σε αντίθεση με τον κακό, ο ηλίθιος άνθρωπος είναι απόλυτα ικανοποιημένος με τον εαυτό του. Όταν εκνευρίζεται, γίνεται επικίνδυνος και μπορεί ακόμη και να πάει στην επίθεση. Επομένως, απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή όταν ασχολούμαστε με τους ηλίθιους παρά με τους κακούς. 

Ποτέ μην προσπαθείτε να πείσετε τους ηλίθιους με την λογική - είναι άσκοπο και επικίνδυνο.

Για να καταλάβουμε πώς να αντιμετωπίσουμε την ηλιθιότητα, πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη φύση της. 

Αυτό είναι βέβαιο: δεν είναι ουσιαστικά ένα διανοητικό, αλλά ένα ανθρώπινο ελάττωμα. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι διανοητικά ευκίνητοι που είναι ηλίθιοι, ενώ οι διανοητικά ανίκανοι άνθρωποι μπορεί να είναι κάθε άλλο παρά ηλίθιοι. Αυτό το ανακαλύπτουμε προς έκπληξή μας σε ορισμένες περιπτώσεις.

Έχει κανείς την εντύπωση ότι η βλακεία συχνά δεν είναι ένα έμφυτο ελάττωμα, αλλά ένα ελάττωμα που προκύπτει υπό ορισμένες συνθήκες υπό τις οποίες οι άνθρωποι γίνονται ηλίθιοι ή επιτρέπουν στον εαυτό τους να γίνουν ηλίθιοι. 

Παρατηρούμε επίσης ότι οι απομονωμένοι και μοναχικοί άνθρωποι παρουσιάζουν αυτό το ελάττωμα λιγότερο συχνά από την κοινωνικοποίηση ομάδων ανθρώπων. 

Έτσι, ίσως η βλακεία είναι λιγότερο ψυχολογικό παρά κοινωνιολογικό πρόβλημα. Είναι μια ειδική εκδήλωση της επίδρασης των ιστορικών συνθηκών στον άνθρωπο – μια ψυχολογική παρενέργεια ορισμένων εξωτερικών συνθηκών.

Μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι η ισχυρή άσκηση εξωτερικής εξουσίας, είτε πολιτικής είτε θρησκευτικής, χτυπά ένα μεγάλο μέρος του λαού με ηλιθιότητα. 

Ναι, φαίνεται σαν να πρόκειται για κοινωνιολογικό-ψυχολογικό νόμο. Η δύναμη κάποιων απαιτεί την ηλιθιότητα των άλλων. Υπό αυτή την επιρροή, οι ανθρώπινες ικανότητες ξαφνικά μαραίνονται ή αποτυγχάνουν, στερώντας από τους ανθρώπους την εσωτερική τους ανεξαρτησία, την οποία –λίγο πολύ ασυνείδητα– απαρνούνται για να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους στην επικρατούσα κατάσταση.

Το γεγονός ότι οι ηλίθιοι άνθρωποι είναι συχνά πεισματάρηδες δεν πρέπει να κρύβει το γεγονός ότι δεν είναι ανεξάρτητοι. Όταν μιλάει κανείς μαζί τους, αισθάνεται ότι δεν ασχολείται μαζί τους προσωπικά, αλλά με φράσεις, συνθήματα κ.λπ. που τους έχουν κυριεύσει. Μοιάζει να βρίσκονται σαν κάτω από ένα ξόρκι, τυφλώνοντας και κακοποιώντας την ίδια τους την ύπαρξη.

Έχοντας γίνει ένα όργανο χωρίς ανεξάρτητη βούληση, ο ανόητος θα είναι επίσης ικανός για κάθε κακό και ταυτόχρονα ανίκανος να το αναγνωρίσει ως κακό. Εδώ βρίσκεται ο κίνδυνος της διαβολικής κακοποίησης. Μέσα από αυτό, ένας λαός μπορεί να καταστραφεί για πάντα.

Αλλά είναι επίσης αρκετά σαφές εδώ ότι δεν είναι μια πράξη διδασκαλίας, αλλά μόνο μια πράξη απελευθέρωσης που μπορεί να ξεπεράσει την ηλιθιότητα. Με αυτόν τον τρόπο, θα πρέπει να δεχτούμε το γεγονός ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η πραγματική εσωτερική απελευθέρωση είναι δυνατή μόνο μετά την εξωτερική απελευθέρωση. Μέχρι τότε θα πρέπει να απέχουμε από κάθε προσπάθεια να πείσουμε τους ηλίθιους. Σε αυτή την κατάσταση πραγμάτων, προσπαθούμε μάταια να γνωρίζουμε τι πραγματικά σκέφτεται ο "λαός"».

Η Αγία Γραφή δηλώνει ότι ο φόβος του Θεού είναι η αρχή της σοφίας. Έτσι, η εσωτερική απελευθέρωση του ανθρώπου αρχίζει ζώντας υπεύθυνα ενώπιον του Θεού. 

Μόνο τότε μπορεί να ξεπεραστεί η βλακεία.