Μαρίνα Μπριγκατόβα
Ο μελλοντικός ιερομάρτυρας Αλεξέιϊ Μολτσανώφ ήρθε από την Κοστρομά, από μια απλή πολύτεκνη οικογένεια. Απλή, αλλά όχι αρκετά. Ο πατέρας του Αλεξέϊ, ο Αντρέϊ Φιοντόροβιτς, αφιέρωσε τη ζωή του στη διακονία της Εκκλησίας, ήταν ψάλτης. Ο ρωσικός λαός τέτοιους ανθρώπους τους ονομάζει τρυφερά διακονούληδες.
Το χωριό του ονομαζόταν Νεζίτινο. Περίεργο όνομα, έτσι; Σαν να μην πρέπει να ζεις εδώ. Όμως οι άνθρωποι ζούσαν, δημιουργούσαν οικογένειες, έχτιζαν σπίτια, και κυρίως, οι κάτοικοι ανοικοδόμησαν μια πέτρινη εκκλησία της Ανάστασης. Όχι απλώς την έχτισαν, αλλά την ανέστησαν. Ο Οίκος του Θεού έγινε μεγαλοπρεπής και πανέμορφος. Το καμπαναριό που χτυπούσε ήταν ορατό από παντού. Γιατί λέμε ότι χτυπάει; Mα επειδή ακούστηκε ένας σοβαρός ήχος σε όλη τη γειτονιά.
Στα παιδικά του χρόνια, ο Αλιόσα Μολτσανώφ επισκεπτόταν συχνά το καμπαναριό της εκκλησίας. Από εκεί είχε μια γραφική θέα σε όλη τη γύρω περιοχή. Στο αγαπημένο Νεζίτινο, στα απέραντα δάση της Κοστρομά, στον ένδοξο ποταμό Ούνζα. Όλοι στο χωριό τον ονόμαζαν τροφό. Μα πώς αλλιώς; Από πού έβγαιναν τα ψάρια και οι καραβίδες; Από αυτόν, από τον Ούνζα, τον αγαπημένο ποταμό.
Ο Αλιόσα ήταν το μικρότερο παιδί της οικογένειας. Τα μεγαλύτερα αδέρφια του τον πρόσεχαν, δεν τον άφηναν να πάει μόνος του στο καμπαναριό. Κάποιες φορές ανέβαιναν στο πιο ψηλό σημείο και από εκεί ήταν όλα ορατά, πολλά χιλιόμετρα μακριά. Τα αδέρφια λένε μόνο: «Το Νεζίτινο είναι σαν να είναι στην παλάμη» «Ο Ούνζα είναι σαν να είναι στην παλάμη».
Αυτές οι παιδικές αναμνήσεις ζέσταιναν σε όλη του τη ζωή τον πατέρα Αλεξέι. Από πολύ μικρός αισθανόταν αυτή τη συγκινητική φροντίδα, την αγάπη των γονιών και γι’ αυτό μεγάλωσε πολύ ευτυχισμένα. Και τι χρειάζεται ένα παιδί για να είναι ευτυχισμένο; Να υπάρχει στο σπίτι τρυφερότητα και αρμονία μεταξύ γονιών και παιδιών.
Οι Μολτσανώφ ζούσαν με έναν άγραφο κανόνα: ‘To να ζεις, σημαίνει να υπηρετείς τον Θεό!’
Στο σπίτι των Μολτσανώφ δε μιλούσαν πολύ. Σαν να τους έκανε το ίδιο το επίθετό τους (=σιωπηλοί) αυτό ακριβώς: λακωνικούς, ήσυχους και αθόρυβους. Οι γονείς, ο Αντρέϊ Φιοντόροβιτς και η Ναντιέζντα Σεμιόνοβνα, καταλάβαιναν ότι κάθε παιδί είναι δώρο από τον Θεό, το οποίο πρέπει να θεωρούμε πολύτιμο. Αγαπούσαν τον ναό του Θεού, εκτιμούσαν και καταλάβαιναν τη Θεία Λειτουργία και ανέθρεψαν τα παιδιά τους να έχουν μια ευλαβική σχέση με τον Θεό και τα εκκλησιαστικά μυστήρια. Οι Μολτσανώφ ζούσαν με έναν άγραφο κανόνα: «Το να ζεις σημαίνει να υπηρετείς τον Θεό!»
Η εκκλησία στο Νεζίτινο έγινε για το σπίτι του ψάλτη το δεύτερο σπίτι του. Θα κάνουν μαζί τις δουλειές του σπιτιού και αμέσως στον ναό. Ο κύριος βωμός ήταν αφιερωμένος στην Ανάσταση του Χριστού. Ο Αλιόσα ήξερε από μικρός ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό γεγονός στη ζωή των ανθρώπων «Χριστός Ανέστη!», αυτές ήταν οι αγαπημένες του λέξεις, τις οποίες άκουγε πολύ στο σπίτι των γονιών του, στον ναό και έπειτα στο σχολείο.
Ναός της Αναστάσεως του Χριστού στο Νεζίτινο. Ζωγραφιά της Μαρίας Ρομανόβα
Ο Αλεξέϊ θα θυμάται σε όλη του τη ζωή τον ναό της Ανάστασης του Χριστού στο Νεζίτινο. Το υψηλό σκαλιστό εικονοστάσι, τις μεγαλοπρεπείς βασιλικές πύλες, τις τοιχογραφίες. Στο Νεζίτινο τιμούσαν ιδιαίτερα την εικόνα του αγίου Μακαρίου, ουράνιου προστάτη της γης της Κοστρομά. Ο Αλεξέϊ αγαπούσε ιδιαίτερα αυτή την εικόνα. Σε αυτή, ο άγιος Μακάριος κρατούσε έναν κύλινδρο, και στο φόντο έρεε ένας ποταμός και υπήρχε ένα μοναστήρι χτισμένο με λευκή πέτρα με ψηλά τείχη.
Στο σχολείο ο Αλεξέϊ Μολτσανώφ φοιτούσε με ενδιαφέρον. Μα πώς αλλιώς; Αυτός, ως ο μικρότερος της οικογένειας, έβλεπε πώς έκαναν τα μαθήματά τους τα αδέρφια του, πόσο σοβαροί ήταν, όταν οι γονείς τους ευλογούσαν να πάνε στα μαθήματα στο σχολείο. Ο Αλεξέϊ παρατηρούσε και την αγάπη τους για την ανάγνωση, για προσευχή και για τη σοβαρή στάση τους απέναντι στις υποδείξεις των γονιών. Όλα αυτά εντυπώθηκαν στο κεφάλι του.
Ζωγραφιά της Μαρίας Ρομανόβα
Όταν τελείωσαν το σχολείο οι μεγαλύτεροι αδερφοί πήγαν στην πόλη Μακαριώφ. Εδώ υπήρχε μια πνευματική σχολή, όπου ο πνευματικός των Μολτσανώφ ευλόγησε και τον Αλεξέϊ να περάσει. Οι σπουδές άρεσαν στα αγόρια. Όταν έρχονταν στο Νεζίτινο, μιλούσαν με ενδιαφέρον για το Μακαριώφ, την πέτρινη τριώροφη σχολή, για την εστία, όπου έμεναν όλοι όσοι ήρθαν να σπουδάσουν από άλλες πόλεις. Περισσότερο απ’ όλα, άρεσε στα παιδιά η εκκλησία του Αγίου Σεργίου, που λειτουργούσε στη σχολή. Οποιαδήποτε στιγμή ο Αλεξέϊ μπορούσε να έρθει κάτω από τις καμάρες του. Είτε όταν ήταν χαρούμενος, είτε όταν ήταν θλιμμένος, είτε όταν νοσταλγούσε το σπίτι, ο Αλιόσα έσπευδε αμέσως στον ναό. Ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Σέργιο του Ραντονέζ, τον ουράνιο προστάτη των μαθητών. Ο Αλιόσα θα προσευχηθεί μπροστά στην Αγία Σταύρωση, θα σταθεί μπροστά στις αγαπημένες εικόνες, θα μιλήσει με τους αγίους, και αμέσως όλα θα γίνουν πιο εύκολα στην ψυχή του. Έτσι τον έμαθε ο πατέρας του. Με κάθε ευκαιρία, πήγαινε στον Οίκο του Θεού και εκεί θα αποκτήσεις ηρεμία, ειρήνη στην ψυχή.
Μια φορά ο Αλεξέϊ, όπως συνήθως, πήγαινε στο μάθημα και ξαφνικά είδε ένα γνώριμο καλάθι. Η καρδιά του πήδηξε. Ήταν από το Νεζίτινο! Αλλά για ποιο λόγο ήρθε, ενώ οι διακοπές αργούν ακόμα; Σημαίνει πως κάτι συνέβη. Και δεν τον γέλασε το προαίσθημά του. Φάνηκε ότι ένας οδηγός ήρθε στον Αλεξέϊ να του φέρει το θλιβερό νέο, πέθανε ο Αντρέι Φιοντόροβιτς.
Ο 18χρονος Αλεξέι χειροτονήθηκε αναγνώστης (ψάλτης) με το δικαίωμα να φορά άμφια (στιχάρια)
Το γεγονός αυτό άλλαξε εντελώς τη ζωή του Αλεξέϊ. Ήταν υποχρεωμένος να αφήσει τις σπουδές του στο Μακαριώφ, να επιστρέψει στο Νεζίτινο και να πάρει τη θέση του πατέρα του. Στις 6 Ιουνίου 1896 ο δεκαοχτάχρονος Αλεξέϊ χειροτονήθηκε αναγνώστης (ψάλτης) με το δικαίωμα να φορά άμφια (στιχάρι).
Η διαμόρφωση των σλαβικών λέξεων πάντα προκαλούσε συγκίνηση στην ψυχή του. Ο Αλεξέϊ διάβαζε τις προσευχές καθαρά και αργά, συνειδητοποιώντας ότι εκτελεί έργο του Θεού. Πάντα ετοιμαζόταν για τις Λειτουργίες εκ των προτέρων, προσέχοντας την προφορά των λέξεων, τον τονισμό, το περιεχόμενο, ώστε να διαβάζει σωστά και ουσιαστικά. Η μαμά του Ναντιέζντα Σεμιόνοβνα χαιρόταν για τον γιο της.
«Ο πατέρας σου θα ήταν ευχαριστημένος μαζί σου» έλεγε «Μόνο μην περηφανεύεσαι. Να ευχαριστείς για όλα τον Θεό»
Ο Αλεξέϊ Μολτσανώφ θα κρατήσει αυτά τα λόγια σε όλη του τη ζωή. Θυμήθηκε την εντολή της μητέρας του και στη θλίψη και στη χαρά. Ο Αλεξέϊ θυμόταν αυτά τα λόγια όταν οδηγούσε κάτω από τον διάδρομο την όμορφη Βάρια, την κόρη του ιερέα Δημητρίου του Προδρόμου από το χωριό Πουτσέζ.
Ο νεαρός ψαλμωδός δε θα ξεχάσει ποτέ την πρώτη τους συνάντηση. Εκείνος μαζί με τον πατέρα Δημήτριο αφιέρωσαν ένα πηγάδι. Ο Αλεξέϊ διάβαζε προσευχές και όταν σήκωσε τα μάτια, συναντήθηκε με το βλέμμα της γλυκιάς κοπέλας. Έτσι όταν είδε την Βάρια για πρώτη φορά, κατάλαβε ότι την αγάπησε με όλη του την ψυχή.
Δύο ερωτευμένες πιστές καρδιές ονειρεύονταν την ευτυχία, μια οικογένεια, ότι η αγάπη τους δε θα τελειώσει ποτέ. Οι γονείς τους ευλόγησαν να παντρευτούν και στο μυστήριο του γάμου ο Αλεξέϊ και η Βαρβάρα υποσχέθηκαν να διατηρήσουν την πίστη στον Θεό και ο ένας στον άλλον. Ο πατήρ Αλεξέϊ θα θυμάται αυτή τη μέρα για όλη του τη ζωή. Την εκκλησία του χωριού, το λευκό άμφιο του ιερέα, την ευσεβή προσευχή, τις γαμήλιες λαμπάδες, τις βέρες, τη λάμψη στα μάτια της νύφης, την αίσθηση ευτυχίας και γαλήνης.
Το 1913 γεννήθηκε στην οικογένεια ο Σεριόζα, το 1916 ο Αντρέϊ, και ύστερα από πέντε χρόνια η Πρασκόβια.
Ξέσπασε το 1917. Κατέλαβαν την εξουσία στη Ρωσσία αυτοί που μάχονταν τον Θεό. Το έτος των τρομερών δοκιμασιών έχει έρθει για τους πιστούς. Ναοί έκλεισαν και λεηλατήθηκαν, οι μοναχοί εκδιώχθηκαν από τα μοναστήρια, οι ιερείς συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Οι άνθρωποι άρχισαν να φοβούνται να έρθουν στις Λειτουργίες. Αλλά ήταν σε αυτούς τους σκοτεινούς καιρούς που οι φωτισμένοι άνθρωποι έγιναν σαφώς ορατοί. Τέτοιος πεφωτισμένος άνθρωπος ήταν και ο Αλεξέϊ Μολτσανώφ. Δε φοβήθηκε τις επερχόμενες δοκιμασίες, αλλά εμπιστεύτηκε πλήρως τον Θεό και έγινε ιερέας.
Τι μπορούσε να τον περιμένει σε αυτό την άθεη κυβέρνηση; Ταπείνωση, εξορία, στέρηση της ελευθερίας και της ίδιας της ζωής. Ωστόσο στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς υπήρχε κάτι ασύγκριτα μεγαλύτερο. Η διακονία στον θρόνο του Θεού, η δυνατότητα να εκτελεί τα Μυστήρια, να παρηγορεί τον λαό του Θεού, να κηρύξει από τον άμβωνα για τον Χριστό και αν χρειαστεί να υποφέρει για Αυτόν.
Το 1918 ο πατήρ Αλεξέϊ μετακόμισε με την οικογένειά του για να υπηρετήσει στο Περμ. Εδώ στην αρχαία πόλη Νίτβα, στις όχθες του ποταμού Κάμα, έζησαν αρκετά χρόνια. Δεν ήταν ήσυχα στην ξένη γη, δεν ήταν ευχάριστα. Ο πατήρ Αλεξέϊ και η μητέρα Βαρβάρα πάντα ήθελαν να επιστρέψουν σπίτι, γιατί όπως λέει μια ρώσικη παροιμία για τον καθένα είναι γλυκιά η δική του πλευρά.
Μόνο που ο δρόμος για το σπίτι αποδείχθηκε μακρύς και δύσκολος. Έφερε νέες δοκιμασίες. Στο παγωμένο τραίνο η αγαπημένη σύζυγος κρύωσε βαριά και ύστερα από λίγες βδομάδες πέθανε. Η μικρότερη κόρη Πρασκόβια ήταν τότε δύο χρονών.
Η ισχυρή πίστη στο Θεό και η ελπίδα στην Πρόνοιά Του βοηθούσε τον πατέρα Αλεξέϊ να επιβιώσει από τις δύσκολες δοκιμασίες. Και βοήθησαν και τα παιδιά, που έπρεπε να μεγαλώσουν, να ταϊστούν, να σπουδάσουν. Εκείνα τα χρόνια, όταν η πίστη στον Θεό είχε απαγορευτεί, όλα παρέμειναν ίδια στην οικογένεια Μολτσανώφ. Τα παιδιά προσεύχονταν, διάβαζαν το Ευαγγέλιο και το Ψαλτήρι, παρακολουθούσαν τις Θείες Λειτουργίες στα Μυστήρια της Εκκλησίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των δύσκολων χρόνων, ο πατήρ Αλεξέϊ έμαθε να αγαπά την προσευχή. Αυτή τού έδινε ζωή, τού έδινε δύναμη να φέρει εις πέρας τη διακονία του.
Ο ιερομάρτυρας Αλεξέϊ Μολτσανώφ. Ζωγραφιά της Μαρίας Ρομανόβα
Στη δεκαετία του 1930 ο παπάς υπηρετούσε ήδη στον Ναό της Αγίας Σκέπης στο χωριό Σαούροβο στην περιοχή Νίζνι Νόβγκοροντ. Στη χώρα ξεκίνησε η πιο δύσκολη περίοδος των καταστολών του Στάλιν.
Τι σημαίνει καταστολή; Αυτό συμβαίνει όταν ολόκληρα κτήματα υπέστησαν σκληρή δίωξη. Εργάτες και αγρότες, μηχανικοί και στρατιωτικοί ηγέτες, ιερείς και επιστήμονες. Από την καταστολή δε γλίτωσαν ούτε το ταλέντο, ούτε τα εύσημα για την πατρίδα, ούτε η αφοσίωση σε αυτή, όλοι θα μπορούσαν να κατηγορηθούν με φοβερές κατηγορίες. Εκατομμύρια άνθρωποι κηρύχθηκαν «εχθροί του λαού» εκτελέστηκαν ή ακρωτηριάστηκαν, πέρασαν από βασανιστήρια των φυλακών, των στρατοπέδων και της εξορίας. Ένας σεμνός ιερέας από το Νίζνι Νόβγκοροντ δε γλίτωσε από την πικρή μοίρα.
Τον Φεβρουάριο του 1936 ο πατήρ Αλεξέϊ συνελήφθη με την καταγγελία ότι έκρυψε ένα διαπραγματευτικό χαρτί, αλλά αφού πλήρωσε το πρόστιμο, αφέθηκε ελεύθερος. Ωστόσο, από τότε, η ζωή του ηλικιωμένου ιερέα γέμισε με τον φόβο κάποιου νυχτερινού χτυπήματος στην πόρτα ή την εκ νέου σύλληψή του. Σε λίγο περισσότερο από χρόνο, έτσι έγινε.
Την άνοιξη του 1937, ο ιερέας αδύναμος στην υγεία, μετακόμισε στην κόρη του τη Ναντιέζντα στο χωριό Βάλκι. Εδώ συνελήφθη από συνεργάτες της Εθνικής Επιτροπής Εσωτερικών Υποθέσεων της περιοχής Λισκόφσκι και οδηγήθηκε στη φυλακή Γκόρκι.
Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, ο ανακριτής προσπαθούσε να καταφέρει τον ιερέα να παραιτηθεί από την πίστη του, αλλά απέτυχε.
Ο πατήρ Αλεξέϊ ήταν υπό κράτηση τρεις μήνες. Κατά την περίοδο αυτή τον ανέκριναν πολλές φορές. Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης ο ανακριτής προσπαθούσε να καταφέρει τον ιερέα να παραιτηθεί από την πίστη του, αλλά απέτυχε.
Ο ιερέας δεν παραδέχτηκε την ενοχή του και ούτε ρουφιάνεψε κανέναν. Μέχρι το τελευταίο λεπτό της ζωής του παρέμενε θαρραλέος και ακέραιος, δεν υπέκυψε στις απειλές, δεν υπέγραψε ψευδορκία.
Στις 11 Νοεμβρίου, η Τρόϊκα της Εθνικής Επιτροπής Εσωτερικών Υποθέσεων καταδίκασε τον ιερέα σε θάνατο. Ο ιερέας Αλεξέϊ Μολτσανώφ εκτελέστηκε στις 20 Νοεμβρίου 1937.
Ο ιερέας Αλεξέϊ Μολτσανώφ συμπεριλήφθηκε στη λίστα των νεομαρτύρων και ομολογητών της Ρωσικής Εκκλησίας στο επετειακό Συμβούλιο Επισκόπων το 2000. Η μνήμη του ιερομάρτυρα τιμάται στις 20 Νοεμβρίου, την ημέρα που τελείωσε η επίγεια ζωή του.
Το όνομα του ιερομάρτυρα Αλεξέϊ Μολτσανώφ έμεινε αξέχαστο τόσο στην Κοστρομά όσο και στην περιοχή του Νίζνι Νόβγκοροντ. Στο Νεζίτινο, στον Ναό της Αναστάσεως, οι άνθρωποι προσεύχονται στην εικόνα του ιερού συμπατριώτη. Οι ενορίτες γνωρίζουν ότι ένας συγχωριανός τους είχε μαρτυρικό θάνατο, αλλά δεν ατίμασε την ιεροσύνη.
Στο χωριό Βάλκι, στη γραφική ακτή του Κερζέντς, επίσης θυμούνται τον πατέρα Αλεξέϊ. Εδώ ζούνε ακόμα άνθρωποι που γνώριζαν τον ιερέα, τον έβλεπαν στην παιδική ηλικία.
Στον ναό Αγίου Βλαδίμηρου στο χωριό Βάλκι, φυλάσσεται το Ευαγγέλιο, που ανήκε κάποτε στον νεομάρτυρα. Την αγία μορφή του μπορείς να τη δεις στην εικόνα. Αυτή συναντάς όποιον περνά το κατώφλι της εκκλησίας. Ο ιερέας απεικονίζεται σαν ένας γκριζομάλλης γέροντας με ιερατικά άμφια. Στο δεξί του χέρι κρατάει σταυρό – σύμβολο του μαρτυρίου, και με το αριστερό του χέρι σφίγγει το Ευαγγέλιο στο στήθος του. Στο βλέμμα του ιερομάρτυρα Αλεξέι διαβάζουμε την ταπεινότητα και την αγάπη.
Ο ιερομάρτυρας Αλεξέι Μολτσανόφ. Ζωγραφιά της Μαρίας Ρομανόβα
Το να γνωρίζεις την καταγωγή σου, το να μάθεις την ιστορία της πατρίδας μας, είναι το σημαντικότερο πράγμα. Και η αγάπη για την πατρίδα προκύπτει μόνο όταν ο άνθρωπος γνωρίζει την ιστορία της.
Αλλά εμείς οι άνθρωποι της ψηφιακής εποχής πρέπει να ξεσηκώσουμε το σκοτεινό παρελθόν της χώρας μας; Πρέπει να αναλύσουμε τη θλιβερή ιστορική εμπειρία, η οποία έμεινε πίσω;
Ναι, πρέπει! Είναι απαραίτητο! Πρέπει να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας. Να μην τα αποσιωπούμε, να μην εξωραϊζουμε το παρελθόν, να μην το υποτιμάμε, αλλά να το κοιτάμε με σθένος στα μάτια. Είναι χρήσιμο για όλους μας να βουτήξουμε στην ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής και να ανακαλύψουμε κάτι για τον εαυτό μας. Και εν τέλει, να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και να γίνουμε καλύτεροι.
Πώς να διατηρήσουμε την ιστορική μνήμη; Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτά τα παιδιά; Αρχίστε να καταγράφετε τις αναμνήσεις των παππούδων και των γιαγιάδων σας. Ελέγξτε και περιγράψτε οικογενειακά έγγραφα, γράμματα και φωτογραφίες. Όταν οι γιαγιάδες και οι παππούδες φεύγουν απ’ την ζωή, οι ανείπωτες ιστορίες θα εξαφανιστούν, οι μη υπογεγραμμένες φωτογραφίες θα χάσουν το πρόσωπό τους.
Πρέπει να διατηρήσουμε, να μελετήσουμε και να αγαπήσουμε την ιστορία μας! Και να κάνουμε τα πάντα για να διασφαλίσουμε ότι η καταστολή δε θα επαναληφθεί ποτέ.
Δεν μπορούν όλοι να γίνουν ιστορικοί. Αλλά ο καθένας πρέπει να γνωρίζει ότι πίσω του είναι η (Πατρίδα) η Αγία Ρωσσία, οι άγιοι Σέργιος του Ραντονέζ και Σεραφείμ του Σάρωφ, ο Αγιώτατος Πατριάρχης Τύχων, ο ιερομάρτυρας Αλεξέι Μολτσανόφ και ο ναός των νεομαρτύρων και ομολογητών της Ρωσικής Εκκλησίας. Πρέπει να είμαστε άξιοι του κατορθώματος των ιερών προκατόχων.
22/1/2024
ΠΗΓΗ: https://gr.pravoslavie.ru/158284.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ἐνημερώνουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες μας, ὅτι σχόλια, τὰ ὁποῖα ἐμπεριέχουν προσβλητικοὺς χαρακτηρισμούς, διαφημίζουν κόμματα ἢ εἶναι γραμμένα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες (γκρήκλις), θὰ διαγράφωνται ἄνευ προειδοποιήσεως!