Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2024

Μονές πάνω στα σύννεφα - Μία ιστορία 700 ετών

(Martin Mecnarowski/Shutterstock)

Από τον Michael Wing

19/2/2024

Ενημέρωση: 19/2/2024


Πουλήστε όλα όσα έχετε.

Πουλήστε το αυτοκίνητό σας, το σπίτι σας και όλα τα εγκόσμια υπάρχοντά σας.

Στη συνέχεια, δώστε τα χρήματα σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Και πηγαίνετε να ζήσετε σε ένα βουνό.

Λαχτάρα για εσωτερική γαλήνη... Ποιος, άρα γε, δεν έχει σκεφτεί να το κάνει αυτό κάποια στιγμή;

Ε, λοιπόν, κάποιοι το έχουν κάνει.

Αυτή η επιθυμία γεννήθηκε στους ασκητές του 9ου-αιώνα στην Ελλάδα να αναζητήσουν την απομόνωση από τα βάσανα του κόσμου σκαρφαλώνοντας στους πανύψηλους βράχους της οροσειράς της Πίνδου στη Θεσσαλία για να προσευχηθούν και να εντρυφήσουν στην μακάρια ησυχία.
Τα Μετέωρα βρίσκονται στην οροσειρά της Πίνδου στη Θεσσαλία, Ελλάδα. (dlodewijks/Shutterstock)
Στοιχεία αρχαίων σπηλαίων και φιδογυριστών ξύλινων σκαλοπατιών μπορεί κανείς ακόμη να συναντήσει ανάμεσα στους πανύψηλους σχηματισμούς που μοιάζουν με πέτρινες στήλες μόλις μίλια βόρεια της πόλης της Καλαμπάκας. Κατά κάποιο τρόπο, το να ζεις με αυτόν τον τρόπο πρέπει να ήταν δύσκολο. Ωστόσο, με άλλους τρόπους, είναι εύκολο να κατανοήσουμε την ελκυστικότητα που είχε ένας τέτοιος τρόπος ζωής.

Από τη μία πλευρά, η θέα από εκείνους τους βράχους, με θέα την κοιλάδα του Πηνειού ποταμού ήταν, και εξακολουθεί να είναι, ίσως, μια θρησκευτική εμπειρία από μόνη της – προσφέροντας έμπνευση στην αναζήτησή τους για το Θείο.

Από την άλλη, αυτό από το οποίο προσπαθούσαν να ξεφύγουν – ένας κόσμος ταλαιπωρημένος από βάσανα, πολιτικές συγκρούσεις και διώξεις – έκανε τη ζωή αβίωτη.

Τελικά, αυτός ο μάλλον άτακτος όχλος ασκητών συγκεντρώθηκε και οργανώθηκε από έναν μοναχό ονόματι Νείλο. Οι μοναχοί εδώ ακολούθησαν την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και θα ξεκινούσαν ένα υψηλό κατασκευαστικό έργο μέσα στα σύννεφα.

Σπήλαια που κάποτε κατοικούνταν από ασκητές στη θέση Μετέωρα, Ελλάδα. (Αριστερά: Falk2/CC BY-SA 4.0; Δεξιά: Falk2/CC BY-SA 4.0; Ένθετο: Falk2/CC BY-SA 3.0)

Και έτσι, τον 14ο αιώνα, έγινε μια μεγάλη πνευματική προσπάθεια για τους μοναχούς να ανέβουν σε αυτούς τους απόκρημνους βράχους της οροσειράς της Πίνδου για να εξερευνήσουν νέες τοποθεσίες και να ιδρύσουν αυτό που θα εξελισσόταν σε 24 ξεχωριστά μοναστήρια - που μοιάζουν να ανεβαίνουν στους ουρανούς - όπου θα υπήρχε μοναξιά για να ατενίσουν τον Θεό και αιώνια ειρήνη.

Ξεκίνησε με την Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου – τη μεγαλύτερη, χτισμένη πάνω στο μεγαλοπρεπέστερο βράχο της περιοχής – που ιδρύθηκε από τον μοναχό Άγιο Αθανάσιο το 1344. Η Ιερά Μονή Βαρλαάμ, η δεύτερη μεγαλύτερη, ιδρύθηκε όταν ο μοναχός Βαρλαάμ κατάφερε να ανέβει σε μια κορυφή όπου το Μεγάλο Μετέωρο μπορούσε να κατασκοπεύεται μέσα από την ομίχλη των βουνών.

Και σε αυτό πήγε: Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά ήρθε κοντά στο τέλος του 14ου αιώνα. Υπήρχε το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, το πιο επίπονο να φθάσει, αλλά διαποτισμένο με την πιο εκπληκτική πανοραμική θέα. Η Μονή του Αγίου Στεφάνου είναι η πιο προσβάσιμη με τη μικρή γέφυρα που εκτείνεται σε δύο βράχους.

Τα σκαλοπάτια λαξεύτηκαν απευθείας πάνω στον ζωντανό βράχο. Αν και το ταξείδι ήταν ακόμα ύπουλο και απότομο, συχνά υψωμένο πάνω από 1.500 πόδια, τουλάχιστον τώρα ήταν βατό για τον αρτιμελή, θαρραλέο ή ένθερμο προσκυνητή.

Ένα σωζόμενο δοχείο για τη μεταφορά νερού στο μοναστήρι από πολύ κάτω. (Giuma/Shutterstock)
Η Μεγάλη Μονή Μετεώρων. (Janmad/CC BY-SA 2.0)
Και δεκάδες άλλα ξεφύτρωσαν, στεφανώνοντας αυτές τις πέτρινες κολώνες που στέκονταν γενναία σε όλη την κοιλάδα. Μαζί, σχημάτισαν τα Μετέωρα, που σημαίνει στα ελληνικά "αιωρείται στον αέρα".

Ένα θαύμα από μόνο του, αυτή η μοναδική γεωγραφία σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών καθώς τοποθετήθηκαν ιζηματογενείς αποθέσεις πετρωμάτων και αργότερα κατακερματίστηκαν από τις κινήσεις της γης που ανύψωσαν τον πυθμένα της θάλασσας. Οι καιρικές συνθήκες χάραξαν αυτά τα υπολείμματα, δημιουργώντας σχηματισμούς που είναι πολύ μοναδικοί σε σύγκριση με παρόμοιους αλλού.

Εδώ κι εκεί υπάρχουν οι υπενθυμίσεις της τραχύτητας της ζωής εκείνα τα πρώτα χρόνια – ακόμη και αν λίγες μοναχές και μοναχοί αποκαλούν τα Μετέωρα σπίτι τους σήμερα. Οι μοναχοί που ξεκίνησαν τις εργασίες κατασκευής ύψωσαν πύργους βαρούλκου που είναι ακόμα ορατοί. Τα σχοινιά χρησιμοποιούνταν για να τραβήξουν οικοδομικά υλικά, αγαθά και ανθρώπους. Υπήρχαν σκάλες που μπορούσαν να ανυψωθούν σε περίπτωση εισβολής, καθιστώντας τις μονές αδιαπέραστες από μία επίθεση.

Αεροφωτογραφία της Μονής Μεγάλου Μετεώρου. (Maykova Galina/Shutterstock)

Μονή Βαρλαάμ. (Nataliia Budianska/Shutterstock)
Η κατασκευή πρέπει να ήταν αργή. Συχνά χτίζονταν κάθετα για να αντισταθμίσουν τον περιορισμένο χώρο του εδάφους. Αλλά το δύσκολο έργο απέδωσε: Το Μεγάλο Μετέωρο διευρύνθηκε χάρη στον ερημίτη Ιωάσαφ, γιο ενός Ελληνοσέρβου βασιλιά, και ακολούθησε πλούτος και κύρος καθώς συνέρρεαν προσκυνητές.

Η απομόνωση του ιερού απέδωσε με άλλο τρόπο. Όταν η Τουρκική Οθωμανική Αυτοκρατορία επεκτάθηκε και κατέλαβε την περιοχή το 15ου αιώνα, οι μοναχοί, οι διωκόμενοι Έλληνες και οι καθολικοί βρήκαν ασφαλές καταφύγιο εντός των τειχών των Μετεόρων. Η άρνηση καταφυγίου στους ταξιδιώτες – ή «φιλοξενία» στα ελληνικά – θεωρήθηκε μία από τις μεγαλύτερες βλασφημίες.

Οι πόρτες της Μεγάλης Μονής Μετεώρων. (Podolnaya Elena/Shutterstock)
Το εσωτερικό της Μονής Βαρλαάμ. (Ένθετο) Μία επισκέπτρια ανάβει ένα κερί. (Yakov Oskanov/Shutterstock; Ένθετο: smoxx/Shutterstock)
Το εσωτερικό της Μεγάλης Μονής Μετεώρων. (Havoc/Shutterstock)
Άποψη των Μετεώρων από αέρος. (Martin Mecnarowski/Shutterstock)
Καθώς τα Μετέωρα έμειναν ανέγγιχτα από τους Σουλτάνους, γνώρισαν μεγάλη ακμή τους επόμενους αιώνες. Η εγκατάσταση ήταν επιπλωμένη με διακόσμηση σε ζωντανά χρώματα κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, με πορτραίτα των ιδρυτών και των αγίων του σε τοιχογραφία. Οι πιο αξιοσημείωτες αγιογραφίες έγιναν το 1527 από τον Θεοφάνη τον Κρητικό μέσα στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά.

Δυστυχώς, οι καλές στιγμές δεν θα μπορούσαν να διαρκέσουν για πάντα. Αν και το μόνο που ήθελαν οι μοναχοί ήταν να αφεθούν στην ησυχία τους για να προσευχηθούν και να ανακαινίσουν τις ουράνιες  κατοικίες τους, δεν έμελλε να συμβεί. Τον 20ο αιώνα θα δουν τα μεγαλοπρεπή μοναστήρια τους να ταλανίζονται από δοκιμασίες και να μειώνονται σημαντικά, μειώνοντας τον αριθμό των μοναστηριών σε χρήση από 24 σε μόλις 6 (δηλαδή αυτά που αναφέρονται παραπάνω).

Οι βραχώδεις σχηματισμοί μαστίζονταν από σεισμούς και κατολισθήσεις που προκάλεσαν την κατάρρευση δρόμων και κτιρίων. Τα μοναστήρια δεν γλύτωσαν ούτε από τις καταστροφές του πολέμου. Οι συγκλονιστικές βόμβες και οι δονήσεις από τα χαμηλά ιπτάμενα γερμανικά αεροπλάνα είχαν το τίμημά τους κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ωστόσο, έγιναν προσπάθειες για τη διατήρηση του χώρου αργότερα. Τα Μετέωρα υποβλήθηκαν σε συντήρηση το 1972 και έκτοτε έγιναν προστατευόμενο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO το 1988. Τα μοναστήρια είχαν διασωθεί.

Κατά τη διάρκεια των αιώνων, τα Μετέωρα έχουν υποστεί διώξεις, εισβολές, σεισμούς και πολέμους. Τώρα, αντιμετωπίζουν ένα νέο είδος εισβολής.

Το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας. (Perkele022/Shutterstock)
Μονή Βαρλαάμ. (Burcea Marius/Shutterstock)
Στη σύγχρονη εποχή της διασκέδασης και του τουρισμού, οι πόρτες των Μετεώρων παραμένουν ανοιχτές, όπως και στο παρελθόν. Έχουν φιλοξενήσει πλήθη επισκεπτών - ακόμη και κινηματογραφιστών.

Η κατασκοπευτική ταινία του James Bond του 1981 "For Your Eyes Only" με πρωταγωνιστή τον Roger Moore γυρίστηκε στο χώρο της Μονής της Αγίας Τριάδας, με άδεια από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού. Ωστόσο, δεν ήταν όλοι ευχαριστημένοι με αυτό.
«Οι μοναχοί των Μετεώρων αντιτάχθηκαν σθεναρά στην απόφαση», γράφει η ιστοσελίδα των Μετεώρων. «Τελικά, οι μοναχοί ανάγκασαν τους παραγωγούς να γυρίσουν πλάνα του μοναστηριού μόνο από έξω». Οι σκηνές στο εσωτερικό έπρεπε να γυριστούν σε έναν κοντινό βράχο σε ένα σκηνικό που έμοιαζε με το μοναστήρι.

Η Μονή Αγίου Στεφάνου. (proslgn/Shutterstock)
Επισκέπτες στα Μετέωρα. (JGA/Shutterstock)
Κάθε καλοκαίρι, τα Μετέωρα μετατρέπονται σε κάτι σαν παγίδα τουριστών. Ενώ κάποιος μπορεί ακόμη να τα περπατήσει, έχουν τώρα ανοιχθεί δρόμοι για μια χαλαρή ανάβαση. Υπάρχουν χαρούμενοι νεαροί ταξιδιώτες που βγάζουν selfies κατά μήκος της θέας και, πιθανώς, παραθεριστές που αναζητούν πνευματική έμπνευση.

Αν και οι πόρτες των Μετεώρων είναι ανοιχτές, οι παλιοί κώδικες σεβασμού και σεμνότητας εξακολουθούν να εφαρμόζονται. Οι γυναίκες που επισκέπτονται πρέπει να φορούν φορέματα, σύμφωνα με την παράδοση, αλλιώς θα πρέπει να αναμένουν ότι θα απομακρυνθούν.

Η μεγάλη ελπίδα για τα Μετέωρα είναι ότι οι κάτοικοί τους θα βρουν την ειρήνη που αναζητούν, ενώ οι επισκέπτες της μπορούν να πάρουν λίγη από αυτήν την ειρήνη μαζί τους. Και έτσι μπορούμε να κουβαλάμε μέσα μας και παντού την αίσθηση απομόνωσης που προσφέρει το βουνό χωρίς καν να χρειάζεται να πουλήσουμε τα αυτοκίνητά μας.

Μοιραστείτε τις ιστορίες σας μαζί μας στο emg.inspired@epochtimes.nyc και συνεχίστε να παίρνετε την καθημερινή σας δόση έμπνευσης κάνοντας εγγραφή στο ενημερωτικό δελτίο Inspired στο TheEpochTimes.com/newsletter




ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ


1 σχόλιο:

  1. Ακόμα μία αληθινά υπέροχη ανάρτηση γιά τά ξεχωριστά Μετέωρα καί ευχαριστούμε πολύ τήν άξια συνεργάτιδά μας Μαριγώ Ζαραφοπούλα.
    Καί η ανάρτηση αυτή αποκτά ακόμα μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η σημασία, αφού ο βασικός της συντελεστής είναι ξένος καί πιθανότατα ετερόδοξος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ἐνημερώνουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες μας, ὅτι σχόλια, τὰ ὁποῖα ἐμπεριέχουν προσβλητικοὺς χαρακτηρισμούς, διαφημίζουν κόμματα ἢ εἶναι γραμμένα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες (γκρήκλις), θὰ διαγράφωνται ἄνευ προειδοποιήσεως!