Ιωάννης Η' Παλαιολόγος (1425 μ.Χ. - 1448 μ.Χ.) - Ένας στοχαστής αυτοκράτορας σε εποχές παρακμής

Ένα ρητό στην γλώσσα μας λέει ότι η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Η δυτική βοήθεια ήταν το μοναδικό αποκούμπι που είχε απομείνει στη συνείδηση των Βυζαντινών εφ' όσον ήταν βέβαιο ότι με τις δικές τους δυνάμεις δεν θα έδιωχναν ποτέ τους Τούρκους από τα αυτοκρατορικά εδάφη. Εδώ οφείλω να γράψω ότι πέρα από το Δεσποτάτο του Μορέως και ορισμένα χωριά έκτος των τειχών της Πόλης, δεν υπήρχε ούτε ένα εκατοστό γης που να ανήκει στους Βυζαντινούς. Τίποτε δεν θύμιζε τις ένδοξες μέρες του παρελθόντος και οι κάτοικοι είχαν ταμπουρωθεί πίσω από τις οχυρώσεις της Πόλης, όπως η χελώνα κλείνεται στο καβούκι της. Κάτω από αυτές τις συνθήκες και λίγο πριν την τελευταία στροφή ανέλαβε τα ηνία της πάλαι ενδόξου αυτοκρατορίας ο Ιωάννης Η' Παλαιολόγος.

Ο Ιωάννης Η' ήταν γιος του Μανουήλ Β' και της Έλενας Δραγάση. Είχε ενεργό ρόλο στα κοινά από το 1422 μ.Χ. και με το θάνατο του πατέρα του το 1425 μ.Χ. ανήλθε στο θρόνο. Όπως και οι προκάτοχοι του οργάνωσε διπλωματικές εκστρατείες στην Ουγγαρία και την Βενετία προκειμένου να μαζέψει στρατεύματα εναντίον των Οθωμανών, εις μάτην όμως για πολλοστή φορά. Ένα χρόνο αργότερα παρέδωσε την Θεσσαλονίκη στα χέρια των Βενετών, με σκοπό να τους έχει ως ανάχωμα σε επερχόμενη πολιορκία της Πόλης. Οι Βενετοί αποδείχθηκαν ύπουλοι και πέντε χρόνια αργότερα έφυγαν νύχτα. Ο σουλτάνος Μουράτ Β' εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και την κατέλαβε, αφού πρώτα την λεηλάτησε και κατέσφαξε τους κατοίκους της. 

Το 1438 μ.Χ. κι ενώ ο Ιωάννης προσπάθησε να πείσει τους Δυτικούς για την οργάνωση μιας νέας σταυροφορίας, αποφάσισε να γίνει πιο δραστήριος μήπως και πετύχει κάτι πιο ουσιαστικό. Έπεισε την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία να δεχτεί την σύγκληση ενός συμβουλίου για την Ένωση των Εκκλησιών στη Δύση. Πράγματι, τον ίδιο χρόνο ο αυτοκράτορας μαζί με τη συνοδεία του και πλήθος ιερωμένων κατέφθασε στην πόλη Φερράρα για να ξεκινήσουν οι εργασίες του συμβουλίου. Ο Ιωάννης έπαιζε το τελευταίο του χαρτί και ήταν αποφασισμένος να μην φύγει με άδεια χέρια. 

Τα γεγονότα δεν εξελίχθηκαν καθόλου ομαλά. Ένα χρόνο αργότερα και εξαιτίας της πανώλης οι εργασίες μεταφέρθηκαν στη Φλωρεντία. Οι Ορθόδοξοι αρχιερείς διαμαρτύρονταν για τις κακές συνθήκες διαβίωσης, για το άθλιο συσσίτιο και την απαράδεκτη συμπεριφορά εκ μέρους των παπικών.  Τελικά και ύστερα από ατελείωτες και βασανιστικές ώρες διαβουλεύσεων βγήκε η πολυπόθητη απόφαση. Η Ένωση πραγματοποιούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Ρωμαιοκαθολικούς και με την Ανατολική Εκκλησία να βρίσκεται σε θέση υποταγής. Επακόλουθο αυτών ήταν η πλειοψηφία του λαού και του κλήρου, με επικεφαλής τον επίσκοπο Εφέσου Μάρκο Ευγενικό που δεν υπέγραψε τη συμφωνία, να απορρίψει τη συμφωνία, παρά την αποδοχή της από τον αυτοκράτορα. 

Λίγο καιρό αργότερα ο πάπας οργάνωσε σταυροφορία με επικεφαλής τους Ούγγρους Λαδισλάο και Ουνιάδη αθώς και τον Σέρβο Μπράνκοβιτς. Αρχικά οι τρεις τους είχαν κάποιες επιτυχίες εναντίον των Τούρκων αλλά στη μάχη της Βάρνας το 1444 μ.Χ. και του Κοσόβου το 1448 μ.Χ. γνώρισαν βαριές ήττες.

Ο Ιωάννης απογοητευμένος από το ναυάγιο που είχε η Ένωση των Εκκλησιών και μη βλέποντας να υπάρχει διέξοδο στα προβλήματα της αυτοκρατορίας πέθανε από τη θλίψη του το 1448 μ.Χ. Είναι βέβαιο πως δεν ήταν ικανός πολεμιστής, ούτε είχε την ευστροφία και την διπλωματική ικανότητα του πατέρα του. Προσπάθησε όμως με κάθε κόστος και ρίχνοντας τον εγωισμό του να βρει λύσεις. Τα έπαιξε όλα για όλα στο συμβούλιο Φερράρας - Φλωρεντίας, αλλά απέτυχε γιατί ο λαός δεν ήθελε με τίποτα μία δεύτερη λατινική κατοχή. Μέσα σε αυτό το πρίσμα πορεύθηκε τα τελευταία 5 χρόνια το Βυζάντιο νιώθοντας όλο και πιο πολύ την προέλαση των Οθωμανών να έρχεται καταπάνω του...

Πηγή : Βικιπαιδεία