Θα εξυπηρετούσε φυσικά τα συμφέροντα της Ρωσσίας να έχει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση στο Σουδάν σε περίπτωση που η συμφωνία τους για τη ναυτική βάση αποτύχει, αλλά το Κρεμλίνο καλά θα κάνει να σκεφτεί διεξοδικά οποιαδήποτε προσφορά που θα μπορούσε να προτείνει η Ερυθραία.
Andrew Korybko
30 Μαρτίου 2024
Ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο μόλις αγκυροβόλησε στο λιμάνι Massawa της Ερυθραίας πριν από κοινές ναυτικές ασκήσεις για πρώτη φορά από τότε που η τελευταία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1993.
Σοβιετικά πολεμικά πλοία είχαν προηγουμένως επισκεφθεί εκεί όταν η Ερυθραία ήταν απλώς μια επαρχία της Αιθιοπίας και η ΕΣΣΔ φέρεται να είχε μια μυστική βάση στο κοντινό αρχιπέλαγος Dahlak, γι' αυτό και η εξέλιξη αυτή πυροδότησε εικασίες σχετικά με τα σχέδια της Ρωσσίας.
Κάποιοι πιστεύουν ότι ετοιμάζεται να ανοίξει μια ναυτική βάση στη Massawa, αν και είναι πρόωρο να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα.
Βεβαίως, οι διμερείς σχέσεις είναι καλύτερες από ποτέ μετά τα δύο ταξείδια του προέδρου Isaias Afwerki στη Ρωσσία πέρυσι, τα οποία αναλύθηκαν αντίστοιχα εδώ και εδώ. Σε αυτή τη βάση έχουν στροβιλιστεί οι πρόσφατες εικασίες, ειδικά μετά την αποκάλυψη ότι το Σουδάν φέρεται να έστειλε όπλα στην Ουκρανία πέρυσι και μάλιστα φιλοξένησε ειδικές δυνάμεις για να πολεμήσουν εναντίον των φερόμενων ανταρτών που υποστηρίζονται από τη Wagner, κάτι που θα μπορούσε να καταστρέψει τη συμφωνία ναυτικής βάσης με τη Ρωσσία, εάν αληθεύει.
Κάποιοι τότε σκέφτηκαν ότι η Ρωσσία θα μπορούσε να αναζητήσει ενεργά ένα λιμάνι τοποθέτησης.
Υποστηρίχθηκε εδώ ότι η Σομαλιλάνδη θα ήταν η καλύτερη εναλλακτική λύση, δεδομένου ότι αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσσία να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Αιθιοπία και τα ΗΑΕ με σκοπό τη δημιουργία μιας τριμερούς εντός των BRICS. Αυτοί οι δύο είναι κοντά στη Σομαλιλάνδη και σήμερα έχουν δύσκολους δεσμούς με την Ερυθραία, η οποία αποστασιοποιήθηκε από την Αιθιοπία μετά τη συμφωνία κατάπαυσης των εχθροπραξιών του Νοεμβρίου 2022 με το TPLF και ως εκ τούτου έγινε καχύποπτη για τους στενούς εταίρους της Addis, ειδικά μετά την έναρξη του τρέχοντος έτους.
Η Αιθιοπία και η Σομαλιλάνδη υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας την 1η Ιανουαρίου, το οποίο θα δώσει στα πρώτα στρατιωτικά-εμπορικά λιμενικά δικαιώματα στη δεύτερη, με αντάλλαγμα μετοχές σε τουλάχιστον μία εθνική εταιρεία και θα αναγνωρίσει επίσημα την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της από το 1991 μόλις ολοκληρωθούν οι συνομιλίες τους. Η Ερυθραία ήταν εξοργισμένη καθώς ήλπιζε να γίνει η εναλλακτική διαδρομή της Αιθιοπίας προς τη θάλασσα, καθώς η Αντίς διαφοροποιείται από την εξάρτησή της από το Τζιμπουτί, αλλά αρνήθηκε να επιτρέψει στον γείτονά της να ανοίξει ναυτική βάση.
Αυτή η ανάλυση εξηγεί εδώ τους στρατηγικούς υπολογισμούς που χρησιμοποιήθηκαν στη συμφωνία της Αιθιοπίας με τη Σομαλιλάνδη, καθώς και τον λόγο για τον οποίο οι παράκτιες χώρες αντέδρασαν τόσο αρνητικά, δηλαδή επειδή οραματίστηκαν να περιορίσουν την Αιθιοπία ελέγχοντας τη θαλάσσια πρόσβασή της και στερώντας της ένα ναυτικό, ώστε να διατηρήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού της εξαρτημένες από αυτές. Από την προοπτική μηδενικού αθροίσματος, η Αιθιοπία είναι ένας επίδοξος ηγεμόνας που θα κυριαρχήσει πάνω τους αφού ξεφύγει από τον περιορισμό της, κάτι που υποψιάζονται ότι τα ΗΑΕ βοήθησαν.
Ακόμη και πριν από τότε, ωστόσο, η δυσπιστία της Ερυθραίας προς την Αιθιοπία κατά το παρελθόν έτος δημιουργούσε ήδη προκλήσεις για την πράξη εξισορρόπησης της Ρωσσίας, όπως εξηγήθηκε εδώ τον περασμένο Νοέμβριο. Ενώ η Αιθιοπία δεν είναι παρανοϊκή για τους δεσμούς των εταίρων της με αντιπάλους όπως η Ερυθραία, το αντίθετο ισχύει για την Ερυθραία, η οποία έχει εμμονή με το πώς οι κινήσεις άλλων θα μπορούσαν ενδεχομένως να αναδιαμορφώσουν την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων και επιρροής. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ερμηνευθεί η απόφαση να αφεθεί το ρωσικό πολεμικό πλοίο να ελλιμενιστεί στη Μασάουα.
Ενώ φαίνεται επιφανειακά ότι είναι απλώς μια φιλική χειρονομία, και αναμφίβολα προοριζόταν να είναι από τη ρωσική πλευρά όταν το ζήτησαν, η Ερυθραία αναμφισβήτητα αναμένει ότι οι διαχειριστές της αντίληψης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να το περιστρέψουν με τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάσουν ψευδώς τη Μόσχα ότι παίρνει το μέρος της Ασμάρα έναντι της Addis. «Ο Ρώσος πρεσβευτής επιβεβαίωσε ότι οι δεσμοί με την Αιθιοπία θα συνεχίσουν να ενισχύονται», οπότε δεν υπάρχει αλήθεια σε αυτό το υπονοούμενο, αλλά δεν πρέπει να αποκλειστεί ότι η Ερυθραία δεν θα προσπαθήσει να το προωθήσει ούτως ή άλλως.
Η Ερυθραία αναζητά απεγνωσμένα φίλους και κεφάλαια αφού απομονώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή κοινότητα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η οποία μάλιστα της επιβλήθηκαν κυρώσεις από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από το 2009-2018-2018 για τους δεσμούς της με την τρομοκρατική Al-Shabaab, οπότε θα μπορούσε να κάνει τη Ρωσία μια ελκυστική συμφωνία για τη δημιουργία βάσης στη Massawa. Θα εξυπηρετούσε φυσικά τα συμφέροντα της Ρωσσίας να έχει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση στο Σουδάν σε περίπτωση που η συμφωνία τους για τη ναυτική βάση αποτύχει, αλλά το Κρεμλίνο καλά θα κάνει να σκεφτεί διεξοδικά αυτή την προσφορά.
Η συμφωνία να ανοίξει μια επίσημη ναυτική εγκατάσταση εκεί δεν θα βλάψει τις σχέσεις της με την Αιθιοπία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία δεν βλέπουν τους δεσμούς των εταίρων τους με τρίτους μέσω προοπτικών μηδενικού αθροίσματος, αλλά θα μπορούσε να διευκολύνει τις προσπάθειες της Ερυθραίας να χειραγωγήσει τις δημοφιλείς αντιλήψεις της περιοχής για την πολιτική της. Το γεγονός είναι ότι οι σχέσεις Αιθιοπίας-Ερυθραίας είναι τόσο τεταμένες που πολλοί από τους πρώτους μπορεί να απογοητευτούν βαθιά εάν ο ιστορικός Ρώσος εταίρος τους αποφασίσει να δημιουργήσει μια βάση στη δεύτερη αυτή τη στιγμή.
Οι διαχειριστές αντίληψης της Ερυθραίας θα μπορούσαν εύκολα να το παρουσιάσουν αυτό ως δήθεν ότι η Ρωσσία παίρνει το μέρος της χώρας τους εναντίον της Αιθιοπίας, όπως υπονοώντας ότι η Μόσχα θα μπορούσε είτε να παρέμβει άμεσα στην υποστήριξή της εάν ξεσπάσει ένας άλλος πόλεμος μεταξύ αυτών των δύο, είτε τουλάχιστον να την ανεφοδιάσει μέσω της βάσης της στη Μασάουα.
Για να είμαστε σαφείς, η Ρωσσία είναι ουδέτερη στις διαφορές τους, αλλά ο μέσος Αιθίοπας μπορεί να μην το γνωρίζει αυτό ή τόσο συναισθηματικά επενδυμένος στις τελευταίες εντάσεις που παρερμηνεύει μια ναυτική συμφωνία με την Ερυθραία ως στοχευμένη εναντίον τους.
Το προηγούμενο των πρόσφατων συμφωνιών της Αμερικής και της Τουρκίας με τη γειτονική Σομαλία είναι αποκαλυπτικό. Και οι δύο συμφωνήθηκαν τον Φεβρουάριο, λίγο μετά το μνημόνιο κατανόησης της Αιθιοπίας με τη Σομαλιλάνδη. Η πρώτη θα κατασκευάσει πέντε βάσεις για τη Σομαλία, ενώ η δεύτερη θα είναι υπεύθυνη για την παράκτια ασφάλειά της.
Οι Αιθίοπες ήταν ήδη αρκετά καχύποπτοι με τις ΗΠΑ, όπως ήταν ακόμη και πριν από αυτό, αλλά αυτή η άποψη έχει έκτοτε ενταθεί. Όσο για την Τουρκία, εξακολουθούν να τη θεωρούν στενό εταίρο, αλλά ορισμένοι αναρωτιούνται τώρα αν έχει απώτερα κίνητρα.
Βλέποντας πώς ο Afwerki φλέρταρε τον πρώην Ιταλό αποικιοκράτη της Ερυθραίας κατά τη διάρκεια του ταξειδιού του στη Ρώμη νωρίτερα φέτος, το οποίο αναφέρθηκε σε αυτή την ανάλυση εδώ, πιθανότατα προσπαθεί να φλερτάρει με την Ρωσσία και τώρα, και οι δύο προσεγγίσεις της οποίας οδηγούνται από το επιδεινούμενο δίλημμα ασφαλείας με την Αιθιοπία.
Είναι τελικά επιλογή της Ρωσσίας αν θα αποδεχθεί την πιθανή προσφορά του για ναυτική βάση, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της θα πρέπει να αναρωτηθούν εάν αυτή η εγκατάσταση αξίζει ενδεχομένως να χάσει την υποστήριξη του λαού του παλαιότερου Αφρικανού συμμάχου της.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ἐνημερώνουμε τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες μας, ὅτι σχόλια, τὰ ὁποῖα ἐμπεριέχουν προσβλητικοὺς χαρακτηρισμούς, διαφημίζουν κόμματα ἢ εἶναι γραμμένα μὲ λατινικοὺς χαρακτῆρες (γκρήκλις), θὰ διαγράφωνται ἄνευ προειδοποιήσεως!