ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Περιβαλλοντικός ἀκτιβιστής τοῦ Αμαζονίου ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ μπροστά στήν γυναῖκα του τήν περασμένη ἑβδομάδα

 

ΔΟΚΙΜΙΑ

Οι Προστάτες του Δάσους

https://charleseisenstein.substack.com/p/the-forest-protectors?utm_source=substack&utm_medium=email

του Charles Eisenstein

Ένας άλλος περιβαλλοντικός ακτιβιστής του Αμαζονίου δολοφονήθηκε την περασμένη εβδομάδα... 

Ο Eduardo Mendúa, μέλος του λαού A'i Cofan του Ισημερινού, πυροβολήθηκε στό στήθος δώδεκα φορές (!!!!!) από ένοπλους με κουκούλες, μπροστά στήν σύζυγό του, ενώ εργάζονταν στον κήπο τους!

(ΗΧΗΤΙΚΟ 10:26) 

Αντί να τον αποκαλώ περιβαλλοντικό ακτιβιστή, θα αποκαλέσω τον Eduardo Mendúa προστάτη των δασών. 

Εργαζόταν για να εμποδίσει την τελευταία επέκταση της γεώτρησης πετρελαίου σε φυλετική γη: μια επέκταση δρόμου πρόσβασης πετρελαίου που θα επέτρεπε νέες γεωτρήσεις στο τελευταίο εναπομείναν άθικτο τροπικό δάσος της περιοχής.

Είναι μια ιστορία που επαναλαμβάνεται σε όλη τη Λατινική Αμερική τα τελευταία 50 χρόνια. 

Οι αυτόχθονες ακτιβιστές που προσπαθούν να σταματήσουν τις επιχειρήσεις γεώτρησης, εξόρυξης και υλοτομίας αντιμετωπίζουν βάναυσες τακτικές εκφοβισμού που έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέψουν αυτούς, και οποιονδήποτε άλλο μπορεί να μοιραστεί τις απόψεις τους, από το να εμποδίσουν την κερδοφόρα εξόρυξη. 

Πάνω από χίλιοι έχουν δολοφονηθεί μόλις την τελευταία δεκαετία.

(φωτό: O  Eduardo Mendúa φωτογραφία από Kayla Jenkins)

Ένας φίλος που γνώριζε προσωπικά τον Eduardo με δάκρυα μοιράστηκε τα νέα μαζί μου σήμερα το πρωί. Μια σειρά από ενόχους και αιτίες ξεπήδησαν στο μυαλό μου. 

Ήθελα, όπως ίσως θέλει ο αναγνώστης αυτή τη στιγμή, να βρω κάποιον στον οποίο να επιρρίψω την ευθύνη. 

΄Αν ξεριζώναμε αυτούς τους ανθρώπους, θα μπορούσαμε να σταματήσουμε τις μελλοντικές θηριωδίες, έτσι δεν είναι;

Όχι. Όπως και με τη φυλακή του Ελ Σαλβαδόρ για την οποία έγραψα πριν από μερικές ημέρες, αυτή η τρομακτική τραγωδία προέρχεται από πολλές πηγές. 

Φυσικά, οι ένοπλοι που διέπραξαν τη δολοφονία πρέπει να συλληφθούν και να διωχθούν, μαζί με οποιονδήποτε συνωμότησε μαζί τους. 

Αλλά ακόμα κι αν συμβεί αυτό, το πρόβλημα απέχει πολύ από το να λυθεί.

Μια μικρή ιστορία: Η γεώτρηση πετρελαίου στην περιοχή ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 υπό τη διαχείριση της 'Texaco' (αργότερα εξαγοράστηκε από τη 'Chevron'). 

Η 'Texaco' αντλούσε πετρέλαιο μέχρι το 1990 (σπέρνοντας τον όλεθρο στη διαδικασία μέσω τοξικών αποβλήτων, πετρελαιοκηλίδων και τα παρόμοια). 

Σήμερα η κρατική εταιρεία πετρελαίου Petroecuador είναι υπεύθυνη για την εξόρυξη πετρελαίου. Έτσι, ο αγαπημένος μου ένοχος, μια κακή ξένη εταιρεία, δεν είναι άμεσα διαθέσιμος για να κατηγορήσει.

Ούτε και η Petroecuador. Βλέπετε, το έργο πετρελαίου (μια επέκταση του δρόμου και νέες πλατφόρμες πετρελαίου) προκάλεσε έντονο διχασμό στην κοινότητα A'i Cofan. 

Πολλοί από αυτούς χαιρέτισαν τις θέσεις εργασίας που πίστευαν ότι θα προέκυπταν από το άνοιγμα περισσότερης γης σε γεωτρήσεις πετρελαίου και ο Πρόεδρος της τοπικής πόλης A'i Cofan του Dureno είχε υπογράψει συμφωνία με την Petroecuador δίνοντάς τους άδεια. 

Σε ένα κλίμα κλιμακούμενης βίας μεταξύ εκείνων που ήταν υπέρ και κατά του σχεδίου, σκοτώθηκε ο Mendúa.

Ποιοι φταίνε τώρα; Θα μπορούσαμε διανοητικά να κατηγοριοποιήσουμε τους ντόπιους σε καλούς και κακούς, αλλά αυτό το αντανακλαστικό ευθύνης μας εμποδίζει να δούμε βαθύτερες αιτίες. Τα ερωτήματα που θέτω είναι: 

Ποιες είναι οι δυνάμεις που φέρνουν τον χωρικό αντιμέτωπο με τον χωρικό; 

Ποια είναι τα συστήματα που έχουν ως αποτέλεσμα μια εγχώρια, δημόσια εταιρεία πετρελαίου να κάνει την ίδια βρώμικη δουλειά που έκαναν κάποτε οι ξένες εταιρείες;

Εδώ είναι μια παραβολή που φωτίζει αυτό που συμβαίνει. Μια φορά κι έναν καιρό, χιλιάδες άνθρωποι κλείστηκαν σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. 

Ο φύλακας τους άφηνε να κάνουν ό,τι ήθελαν, αρκεί να μην έφευγαν από το στρατόπεδο. 

Ωστόσο, παρείχε επίσης μόνο τα τρία τέταρτα των τροφίμων που ήταν απαραίτητα για να τους κρατήσει ζωντανούς.

Οδηγημένοι από την απελπισία, οι κρατούμενοι άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους. 

Χωρίστηκαν σε συμμορίες, εθνοτικές συμμορίες, θρησκευτικές συμμορίες, φυλετικές συμμορίες. 

Μερικοί από τους πιο ισχυρούς κατάφεραν να ελέγξουν αρκετά από τα τρόφιμα για να ταΐσουν τα μέλη τους, εις βάρος των υπόλοιπων. 

Οι άλλες συμμορίες αγανάκτησαν που η κυρίαρχη συμμορία χτυπούσε περισσότερο από το μερίδιό τους στους πόρους. 

Ζήτησαν δικαιοσύνη, ισότητα και ένταξη. Κάθε κόμμα εφηύρε κάθε είδους αφηγήματα για να δικαιολογήσει τη θέση του. 

Μέσα σε όλο τον ήχο και τη μανία, κανείς δεν παρατήρησε ότι η προέλευση της σύγκρουσης ήταν ότι ο φύλακας δεν τους έδινε αρκετό φαγητό.

Θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε την ιστορία για να συμπεριλάβουμε τον ίδιο τον φύλακα, υποκείμενο ίσως σε συστημικές πιέσεις που δεν του δίνουν σχεδόν καμία επιλογή. 

Αλλά ας επιστρέψουμε στον Ισημερινό. Όπως και οι περισσότερες χώρες, ο Ισημερινός υπόκειται σε διεθνείς πιέσεις χρέους. 

Οι συνέπειες της μη καταβολής χρεών είναι σοβαρές. 

Πώς τα έθνη όπως ο Ισημερινός αποκτούν το σκληρό νόμισμα για να κάνουν πληρωμές; 

Μετατρέποντας τη φύση σε πρώτες ύλες και τον πληθυσμό σε εργασία για την παραγωγή εξαγωγών. 

Η πίεση του χρέους ακτινοβολεί σε ολόκληρη την οικονομία. 

Η κυβέρνηση, οι εταιρείες και τα άτομα βρίσκονται όλα υπό πίεση επειδή δεν υπάρχει ποτέ αρκετό «φαγητό» - δηλαδή, επειδή όλο το χρέος συνοδεύεται από τόκους, υπάρχει πάντα περισσότερο χρέος από το αρχικό χρηματικό ποσό.

Το 2007, ο Ισημερινός ζήτησε από τον κόσμο να τον βοηθήσει να διατηρήσει το τροπικό δάσος Yasuni, το οποίο ορισμένοι λένε ότι είναι το βιολογικά πλουσιότερο στον κόσμο. 

Δυστυχώς, είναι επίσης πλούσιο σε κοιτάσματα πετρελαίου - πάνω από 7 δισεκατομμύρια δολλάρια αξίας βρίσκονται κάτω από αυτό. 

Έτσι, ο τότε πρόεδρος του Ισημερινού, Rafael Correa, δήλωσε ότι η χώρα του θα παραιτηθεί από το μισό ποσό εάν οι διεθνείς δωρητές πληρώσουν στον Ισημερινό το άλλο μισό μέσω ενός ταμείου που διαχειρίζεται ο ΟΗΕ. 

Η χρηματοδότηση δεν προέκυψε - λιγότερο από το 1 τοις εκατό δεσμεύθηκε- παρά τις επίπονες προσπάθειες της κυβέρνησης του Ισημερινού να ασκήσει πίεση για την ιδέα. 

Το 2013 παραιτήθηκαν και ανακοίνωσαν σχέδια για την ανάπτυξη της περιοχής. 

Μετά από μια έντονη αλλά άκαρπη εκστρατεία από τους αυτόχθονες κατοίκους για να την σταματήσουν, το 2016 μια κοινοπραξία κινεζικών πετρελαϊκών εταιρειών έλαβε δικαιώματα ανάπτυξης. Οι γεωτρήσεις πετρελαίου ξεκίνησαν το 2017.

Είναι υποκριτικό να λέμε σε χώρες όπως ο Ισημερινός: «Φυλάξτε τα τροπικά δάση σας - αλλά συνεχίστε να κάνετε τις πληρωμές του χρέους και να μας στέλνετε το φθηνό πετρέλαιο που είναι δυνατό μόνο καταστρέφοντας το τροπικό δάσος». 

Είναι υποκριτικό να καταδικάζουμε τη βία κατά των προστατών των δασών, ενώ υποστηρίζουμε το σύστημα που απαιτεί να εξαλειφθεί όποιος εμποδίζει τη χρηματιστικοποίηση των πόρων. 

Είναι υποκριτικό να κατακρίνουμε την κυρίαρχη συμμορία στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, περιορίζοντας παράλληλα το φαγητό τους.

Το θέμα μου εδώ δεν είναι να καταδικάσω την υποκρισία. Και δεν θέλω να υπονοήσω ότι το διεθνές σύστημα χρέους είναι η μόνη αιτία βίας κατά των προστατών των δασών. 

Αν θέλουμε πραγματικά να σταματήσει, όμως, πρέπει να αφήσουμε τη θλίψη και τον θυμό να μας ωθήσουν πέρα από τις εύκολες κλίσεις της βολικής ευθύνης.

Οι χωρικοί που τάσσονται υπέρ των γεωτρήσεων βρίσκονται οι ίδιοι σε πολύ δύσκολη κατάσταση, ζώντας σε ένα έθνος κατεστραμμένο από δεκαετίες αποικιοκρατίας και νεοφιλελεύθερης οικονομίας. 

Όχι μόνο αυτοί απογυμνώνουν συνεχώς τον πλούτο από τον Ισημερινό· 

Έχουν επίσης διαταράξει σοβαρά τις προηγούμενες κοινοτικές δομές, τα μέσα διαβίωσης, την πολιτιστική υπερηφάνεια, τις ηθικές συμφωνίες και τον κοινωνικό ιστό γενικά.

Ας μην συμπεράνουμε ότι, εφόσον οι αιτίες της βίας κατά των ακτιβιστών είναι συστημικής φύσης, δεν πρέπει να μπαίνουμε στον κόπο να αντιμετωπίσουμε τις συνθήκες επί τόπου. 

Ασφαλώς, πρέπει να προσπαθήσουμε να προστατεύσουμε τους προστάτες του δάσους και να συλλάβουμε τους δολοφόνους τους. Δεν χρειάζεται να πω κάν τον λόγο γιατί. 

Στην πραγματικότητα, οι συνθήκες είναι ώριμες για να τερματιστεί μια για πάντα η τακτική του βίαιου εκφοβισμού των αυτοχθόνων προστατών των δασών. 

Αυτές οι συνθήκες περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση του κοινού για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων και την ιστορία της φυσικής και πολιτιστικής γενοκτονίας τους, σε συνδυασμό με τα τεχνολογικά μέσα για να γίνουν γνωστές οι ιστορίες τους. 

Ας κάνουμε ορατή αυτή τη δολοφονία και ας διαπιστώσουμε ότι δεν θα παραμένει πλέον στη σκιά αυτή η βρώμικη δουλειά.

Για να σταματήσει όμως η βία, οι προσπάθειες αυτές πρέπει να συνοδεύονται από ευρύτερες αλλαγές. Διαφορετικά, η προστασία ενός δάσους εδώ αυξάνει μόνο την πίεση για εκκαθάριση ενός δάσους κάπου αλλού. 

Η διακοπή μιας πετρελαιοπηγής στον Ισημερινό αυξάνει την πίεση για το άνοιγμα ενός ορυχείου λιθίου στη Βολιβία. 

Η διάσωση του Αμαζονίου μετατοπίζει την υλοτομία και την εκμετάλλευση ορυκτών στο Κονγκό.

Ποιες, συγκεκριμένα, πρέπει να είναι αυτές οι ευρύτερες αλλαγές; Η διαγραφή του χρέους θα ήταν μια καλή αρχή, συνοδευόμενη από συμφωνίες διαχείρισης όπως αυτές που πρότεινε ο Rafael Correa. 

Ακριβώς όπως ο σημερινός αναπτυξιακός δανεισμός εξαρτάται από τις δαπάνες για υποδομές και τις πολιτικές λιτότητας, η διαγραφή του χρέους θα μπορούσε να προχωρήσει σταδιακά υπό την προϋπόθεση της καλής διαχείρισης των δασών. 

Οι αυτόχθονες κοινότητες που συνθλίβονται από την απελπισμένη ανάγκη για χρήματα θα είχαν μια άλλη πηγή εισοδήματος: τη διατήρηση των πατρίδων τους. 

Η ανάγκη να φροντίσουν τις οικογένειές τους δεν θα ερχόταν πλέον σε σύγκρουση με την ιερή έκκληση για διατήρηση των δασών τους.

Το εξωτερικό δημόσιο χρέος του Ισημερινού είναι περίπου 35 δισεκατομμύρια δολλάρια. 

Η πλήρης ακύρωση θα κόστιζε το ένα τρίτο των αμερικανικών δαπανών για τον πόλεμο στην Ουκρανία πέρυσι. 

Αντιθέτως, η μείωση του επιτοκίου στο μηδέν θα κόστιζε ένα μικρό κλάσμα αυτού. Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει για όλα τα οικολογικά κρίσιμα έθνη, ανακουφίζοντας μεγάλο μέρος της πίεσης στα οικοσυστήματά τους, με κόστος πολύ χαμηλότερο από τους παγκόσμιους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς. 

Το νόημα των στρατιωτικών δαπανών δεν υποτίθεται ότι είναι η ασφάλεια; Τι θα μπορούσε να είναι πιο σημαντικό για την ασφάλεια από την οικολογική ανθεκτικότητα και την κλιματική σταθερότητα που παρέχουν τα τροπικά δάση;

Φυσικά, το εξωτερικό χρέος του Ισημερινού και άλλων χωρών είναι το ίδιο ενσωματωμένο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. 

Είναι προϊόν της ίδιας της φύσης του χρήματος (το χρήμα όπως το γνωρίζουμε, δηλαδή). Αφαιρέστε το χρέος και οι πιέσεις τελικά θα αυξηθούν ξανά με διαφορετική μορφή. 

Αλλά είναι ένα καλό πρώτο βήμα, ένα άμεσο και εφικτό μέτρο για να σταματήσει η αιμορραγία του γηγενούς αίματος και του οικολογικού θησαυρού.