Χωρίς τη μεσαία τάξη, δεν υπάρχουν εμπορικά καταστήματα

Πρόσοψη της Galeria-Kaufhof, πρώην Tietz, στο Wuppertal (Φωτογραφία: Antonulas)

Στην Γερμανία, όλο και περισσότεροι παραδοσιακοί ναοί της κατανάλωσης είναι άδειοι. Ο πραγματικός λόγος γι' αυτό είναι προφανής.

Της Σοφίας-Μαρίας Αντωνούλα

«Κοιτάξτε τα πουλιά που παρατάσσονται εκεί, τώρα καταλαμβάνουν το κτίριο», λέει η 71χρονη Margaretha, κουνώντας το κεφάλι της. Επισημαίνει το πρώην υποκατάστημα της αλυσίδας πολυκαταστημάτων Galeria-Kaufhof στο Wuppertal. 

«Έκλεισαν μόλις πριν από λίγες εβδομάδες. Αλλά φαίνεται σαν να έχει φύγει για πάντα. Εκείνος ο Αυστριακός, ο René Benko, αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση τρεις φορές». Αυτό δεν είναι ένα οποιοδήποτε υποκατάστημα, αλλά το πρώτο πολυκατάστημα Tietz στο Elberfeld, το κέντρο της πόλης στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.

"Ναός της επιθυμίας για αγορές"

Μια πλάκα εξηγεί την ιστορία του οίκου: «Το υπέροχο νέο κτίριο της Leonhard Tietz AG χτίστηκε το 1912 σύμφωνα με τα σχέδια του Wilhelm Kreis: ένα ορόσημο στην αρχιτεκτονική των πολυκαταστημάτων. 

Με την υποκίνηση των εθνικοσοσιαλιστών και των μεγάλων τραπεζών, η εταιρεία «αριοποιήθηκε» το 1933 και μετονομάστηκε σε «Westdeutsche Kaufhof AG». Και κάτω από μια φωτογραφία που δείχνει μια υπέροχη φωτεινή, γράφει: «Ένας ναός της επιθυμίας για αγορές».

«Είμαι κι εγώ κάτοικος του Elberfeld», εξηγεί με υπερηφάνεια η περαστική κυρία. «Αν είχα χρήματα, θα μετακόμιζα, αλλά πληρώνω 300 ευρώ για το διαμέρισμά μου των 31 τετραγωνικών μέτρων. Σε οποιαδήποτε άλλη πόλη, θα έπαιρνα μόνο μία αποθήκη για αυτό. Δεν το θέλω αυτό».

Γιατί οι καταναλωτές χάνουν την επιθυμία τους να αγοράσουν;

Μόλις αυτή την εβδομάδα, αρκετά μέσα ενημέρωσης ρώτησαν αν τα πολυκαταστήματα ήταν ακόμα απαραίτητα. Ο λόγος για αυτό ήταν μια μελέτη της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με την οποία τα πολυκαταστήματα πραγματοποίησαν 34,8% λιγώτερες πωλήσεις το 2023 από ό, τι το 2003 σε όρους προσαρμοσμένους στις τιμές. 

Οι άνθρωποι προβληματίζονται σχετικά με τους λόγους για αυτό: Είναι επειδή οι καταναλωτές προτιμούν να ψωνίζουν στο διαδίκτυο; Ή επειδή οι αλυσίδες πολυκαταστημάτων δεν είναι πλέον σε θέση να αντιδράσουν στις τρέχουσες τάσεις; Ή ακόμα και λόγω κακής διαχείρισης;

Σύμφωνα με το Ίδρυμα Bertelsmann, η μεσαία τάξη συρρικνώνεται από το 1997, δηλαδή εδώ και 27 χρόνια. 

Μια μελέτη του Ινστιτούτου Ifo από το 2023 αναφέρει επίσης: «Η μεσαία τάξη της Γερμανίας εξακολουθεί να βρίσκεται στη μέση της ευρωπαϊκής σύγκρισης με το μέγεθός της, αλλά το μέγεθός της καταρρέει εδώ και αρκετά χρόνια. Δεν μπορεί πλέον να συμβαδίσει με τη θετική εξέλιξη άλλων χωρών της ΕΕ. Λαμβάνοντας υπόψη τις φορολογικές επιβαρύνσεις σε μια ευρωπαϊκή σύγκριση, η εξέλιξη αυτή δεν προκαλεί έκπληξη. Όσον αφορά τους φόρους και τους δασμούς, η γερμανική μεσαία τάξη είναι μεταξύ των κορυφαίων ομάδων στην Ευρώπη.

Και εδώ βρίσκεται η πραγματική απάντηση για το κλείσιμο των πρώην ναών της επιθυμίας για αγορές: η μεσαία τάξη, ως η κύρια ομάδα-στόχος των πολυκαταστημάτων, έχει λιγώτερα χρήματα στη διάθεσή της.

Αλλά τι πρέπει να γίνει με τα κενά κτίρια; Δεδομένου ότι υπάρχει έλλειψη διαμερισμάτων στη Γερμανία, η βιομηχανία ακινήτων ανέθεσε τη μελέτη "Επαναχρησιμοποίηση πολυκαταστημάτων για στέγαση", οι συγγραφείς της οποίας καταλήγουν στο ακόλουθο συμπέρασμα: "Η ιδέα ότι τα πολυκαταστήματα σύντομα θα μετατραπούν σε διαμερίσματα σε μεγάλη κλίμακα είναι ελκυστική, αλλά δυστυχώς συχνά πολύ καλή για να είναι αληθινή".

ΠΗΓΗ: Ohne Mittelschicht keine Kaufhäuser - Transition News (transition-news.org)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ:

Πολυκαταστήματα σε κρίση: οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 34,8% σε πραγματικούς όρους τα τελευταία 20 χρόνια

Kaufhäuser in der Krise: Umsätze in den vergangenen 20 Jahren real um 34,8 % gesunken - Statistisches Bundesamt (destatis.de)

Η μεσαία τάξη στη Γερμανία συρρικνώνεται εδώ και 15 χρόνια

Μελέτη του Ιδρύματος Bertelsmann: Η κοινωνική πρόοδος γίνεται όλο και πιο σπάνια

Pressemitteilung (bertelsmann-stiftung.de)

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΣΑΙΑ ΤΑΞΗ;

empirica (zia-deutschland.de)