Ένα άκρως διαφωτιστικό κείμενο για τις τουρκικές διπλωματικές κινήσεις επί Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Από τον Σάββα Καλεντερίδη

Στις 30 Αυγούστου του 1922, άρχισε να γράφεται η τελευταία πράξη του δράματος, που άρχισε με «χαρές και τραγούδια» στις 2 Μαΐου 1919, με την αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη. 

Μετά την κατάρρευση που μετώπου ακολούθησε η σε μεγάλο βαθμό άτακτη υποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από τη Μικρά Ασία και η ηθελημένη από τον Κεμάλ πυρπόληση και καταστροφή της Σμύρνης.

Η αυλαία έκλεισε έναν χρόνο μετά, με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης και την ανταλλαγή των πληθυσμών, τον ξεριζωμό.

Επειδή τα παθήματα και οι ήττες πρέπει να μας γίνονται μαθήματα και επειδή η περίοδος που διανύουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την Κύπρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη και το Αιγαίο, και επειδή και πάλι το ελληνικό κράτος βαδίζει σε επικίνδυνα μονοπάτια, σαν να μη διδάχτηκε από τις εθνικές τραγωδίες, παραθέτουμε μεταφρασμένο από τα τουρκικά κείμενο του αρθρογράφου της «Χουριέτ» Ταχά Ακγιόλ με τίτλο «30 Αυγούστου 1922», που αφορά την ήττα και την κατάρρευση του μετώπου, το οποίο αξίζει την προσοχή και τη μελέτη μας.

Καλό διάβασμα.

«Στις 26 Αυγούστου 1071 με τη νίκη του Ματζικέρτ αρχίσαμε να μετατρέπουμε σε πατρίδα μας την Ανατολία. Στις 30 Αυγούστου 1922 κερδίσαμε τη “Μεγάλη Νίκη” του αγώνα της λύτρωσής μας. 

Πέντε χρόνια μετά το Ματζικέρτ ο Σάχης Σουλεϊμάν έκανε πρωτεύουσα του πρώτου τουρκικού κράτους τη Νίκαια της Βιθυνίας και 20 χρόνια μετά ο Κιλίτσασλαν Α΄ νίκησε τους Σταυροφόρους κοντά στη Νίκαια.

Οπως έχει πει και ο Γιαχιά Κεμάλ, αυτά τα 1.000 χρόνια, με νίκες και με ήττες, ζυμωθήκαμε και αναπτύξαμε το αίσθημα της αγάπης στο κράτος, στη σημαία, στην πατρίδα και γίναμε έθνος. Ετσι αποφύγαμε να παραμείνουμε μια κοινωνία φυλών και φατριών, αυτή είναι και η διαφορά μας με τη Μέση Ανατολή. 

Διπλωματία πριν από τη μεγάλη επίθεση

Στις 30 Αυγούστου 1922 το έθνος άντλησε δύναμη από αυτές τις αξίες για να πετύχουμε τη “Μεγάλη Νίκη”. 

Ο Εθνικός Αγώνας 1919-1922 δεν ήταν μόνο μια υπόθεση πατριωτισμού και ηρωισμού. Την ίδια στιγμή ήταν και μια υπόθεση καλής οργάνωσης, υποστήριξης διοικητικής μέριμνας, επιτελικού σχεδιασμού και διπλωματίας.

Χαρακτηριστικό δείγμα της διπλωματίας με στόχο την ελάττωση των εχθρικών δυνάμεων, που ακολουθήθηκε σε όλη τη διάρκεια του Εθνικού Αγώνα, ήταν το Συνέδριο της Σεβάστειας. Εκεί χαρακτηρίστηκαν “εχθροί” μόνο η Ελλάδα και η Αρμενία, λόγω της πολιτικής κατάληψης εδαφών στην Τουρκία. 

Ο Μουσταφά Κεμάλ μόνο σε ορισμένες μυστικές συζητήσεις στη Βουλή αποκάλεσε την Αγγλία “τον μεγαλύτερο εχθρό”. Ακόμα και στις πιο σκληρές ομιλίες του δεν παρέλειπε να χρησιμοποιεί τη διπλωματία. 

Η διπλωματία του Εθνικού Αγώνα

Σκεφθείτε ότι ο Ελληνικός Στρατός ηττήθηκε στον Σαγγάριο και υποχώρησε στη γραμμή Ασκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ. Εκεί, στα εδάφη που είχε καταλάβει, άρχισε τις εργασίες για τη δημιουργία ενός “αυτόνομου Ρωμαίικου κράτους” με έδρα τη Σμύρνη. 

Σε μια τέτοια περίοδο ο Μουσταφά Κεμάλ Πασάς, ενώ προετοίμαζε τον στρατό για τη Μεγάλη Επίθεση, μέσω της διπλωματίας όχι μόνο μείωσε τους εχθρούς, αλλά εξασφάλισε όπλα, πυρομαχικά, φορτηγά, ακόμα και αεροπλάνα από τη Γαλλία και την Ιταλία, και εξόπλισε μ’ αυτά τον στρατό πριν από την επίθεση.

Πριν από την επίθεση έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών Γιουσούφ Κεμάλ, μαζί με τον Φετχί μπέη, στο Παρίσι και το Λονδίνο, για να κάνουν διαπραγματεύσεις για μια “ειρηνική λύση”…

Οι Ελληνες και ο Αγγλος υπουργός Εξωτερικών Λόιντ Τζορτζ πήραν μια βαθιά ανάσα γιατί θεώρησαν την κίνηση αυτή ως αδυναμία και ότι οι Τούρκοι δεν είχαν τη δύναμη να εκδηλώσουν επίθεση. Ο Αγγλος επιτελικός αντισυνταγματάρχης Νάιρε, που ήταν στο μέτωπο, σε έκθεση που έστειλε στους ανωτέρους του έγραψε: “Οι Τούρκοι είναι αδύνατον να διασπάσουν τις γραμμές των Ελλήνων”.

Τις 24 Αυγούστου, ενώ οι Ελληνες στρατηγοί διοργάνωναν χορό στο Αφιόν, ο Μουσταφά Κεμάλ, μαζί με τους στρατηγούς Φεβζί Τσακμάκ και Ισμέτ Ινονού, ήλθε κρυφά στο Σουχούτ, που βρίσκεται νότια του Αφιόν. Εκεί αποφάσισαν να εκδηλώσουν τη Μεγάλη Επίθεση στις 26 Αυγούστου.

Αυτό το αποφάσισαν την ημέρα που έφθασαν στο μέτωπο τα τελευταία φορτηγά με το πολεμικό υλικό των Ιταλών και των Γάλλων.

Με τη διπλωματία όχι μόνο καταφέραμε να περατώσουμε την κατάληψη των εδαφών μας από τη Γαλλία και την Ιταλία, αλλά πήραμε από αυτούς και όπλα, πυρομαχικά και πολεμικό υλικό, ενώ από το 1922 άρχισαν να μιλούν θετικά για την Τουρκία στο αγγλικό Κοινοβούλιο.

Ενας από τους φανατικούς υπερασπιστές της Τουρκίας στη Βουλή των Λόρδων ήταν ο στρατηγός Τάουνσεντ, ο οποίος είχε συλληφθεί από τους Τούρκους στο Ιράκ. Του είχαμε συμπεριφερθεί σαν φιλοξενούμενο και έγινε ένας αληθινός φίλος της Τουρκίας. Τον Ιούλιο του 1922 ήλθε στο Ικόνιο και συναντήθηκε με τον Μουσταφά Κεμάλ. 

Ηταν ο άνθρωπος που αναχαίτιζε την υποστήριξη που έδινε η κυβέρνηση του Λόιντ Τζορτζ στην Ελλάδα.

Μάλιστα, όταν το θέμα είναι η υπεράσπιση της πατρίδας, η διπλωματία και ο πολιτικός ορθολογισμός είναι οι πρώτες προτεραιότητες».

dimokratianews 01.09.2018

"ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ"