ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ! Ὅταν ἡ εὐημερία ἰσοπεδώνῃ τό μυαλό!

 

Πού υπάρχουν ακόμα άνθρωποι μέ πνευματικό βάθος και αθωότητα;

του Milosz Matuschek

(εικ. Ύστερη ρωμαϊκή παρακμή (Εικόνα: Netzfund) )

Στο βιβλίο «Διασκεδάζουμε μέχρι θανάτου» του μελετητή των μέσων ενημέρωσης Neil Postman, διατυπώνεται η θέση ότι βρισκόμαστε σε μια διασκεδαστική κοινωνία, που αργά αλλά σταθερά εξαπλώνεται σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. 

«Η ψυχαγωγία είναι τρόμος» ήταν ήδη γνωστό στη δεκαετία του '60 από τον φιλόσοφο της τεχνολογίας Günther Anders. Επειδή η ψυχαγωγία τραβάει την προσοχή με αμείλικτο τρόπο. Ένα κείμενο για το γιατί συχνά νοιώθω ότι δεν ταιριάζω μέσα στην κοινωνία.

«Φεύγεις κιόλας;» – «Ναι, δυστυχώς πρέπει να φύγω». Δεν είναι αυτή όλη η αλήθεια. Δεν χρειάζεται να φύγω. Θέλω να φύγω. 

Όλο και πιο συχνά αφήνω πρόωρα μια παρέα, προσκλήσεις για δείπνο, πάρτυ ή συναντήσεις με γνωστούς. 

Είναι η πλήξη, η κούραση και η θλίψη που με οδηγούν έξω από την πόρτα. 

Με ένα βιβλίο στο χέρι μου μόνος σε ένα παγκάκι πάρκου, θα είχα πιο ενδιαφέρουσα παρέα, αυτή είναι η εντύπωσή μου

Διακριτικές χειρονομίες ελαφρά δοσομετρημένες

Οφείλουμε στον Ρωμαίο σατιρικό Πετρώνιο το «συμπόσιο του Τριμαλχίου», την περιγραφή της γιορτής ενός απελευθερωμένου σκλάβου που είχε φτάσει σε ανυπολόγιστο πλούτο. 

Είναι ίσως η πιο εντυπωσιακή περιγραφή του τι κάνουν ακόμα και σήμερα οι νεόπλουτοι όταν διασκεδάζουν: γεμίζουν το εσωτερικό τους κενό με εκκεντρικότητα. 

Στον Τριμάλχιο, τα πιο εξωτικά πιάτα, όπως ένα κουνέλι ντυμένο ως Πήγασος με φτερά, εναλλάσσονται με τα πιο ακριβά κρασιά και παράξενα κωμικά ιντερλούδια. 

Η παρακμή κορυφώνεται με τη διοργάνωση της δικής του κηδείας. Ο Τριμάλχιος θα μπορόυσε να θεωρηθεί ο εφευρέτης του αρχαίου τζετ σετ.

Η σύγχρονη επιτραπέζια κοινωνία, ακόμη και μεταξύ των λεγόμενων ακαδημαϊκών ή μορφωμένων πολιτών, είναι η δημοκρατική εκδοχή του αρχαίου συμποσίου. Με λιγότερη ποπ κουλτούρα, σκηνοθεσία και παρακμή, αλλά εξίσου άδειο περιεχόμενο και αυτοαναφορικό. 

Καθόμαστε σε υπερ-διακοσμημένα σαλόνια, χαϊδεύουμε το Apple μας, κάνουμε BBQ με ακριβές ψηστιέρες Weber στο μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου και επιδιδόμαστε σε αυτοεπιβεβαίωση, αμοιβαία αναγνώριση για έπιπλα και αβρότητες ελαφρώς δοσολογημένες - όλοι έχουν εσωτερικεύσει τόσο πολύ Bourdieu (*).

Το επίπεδο συνομιλίας στο τραπέζι είναι συχνά έμμεσα ανάλογο με το επίπεδο του μέσου εισοδήματος. 

Ο κλασσικός μορφωμένος πολίτης αντικαθίσταται σιγά σιγά από ένα ακαδημαϊκά πιστοποιημένο, αλλά διανοητικά αδιάφορο προλεταριάτο διπλωματούχων γιατρών, δικηγόρων, δασκάλων, τραπεζιτών και μηχανικών. 

Επιτρέψαμε στους εαυτούς μας να μπουχτίσουμε στην αναπηρία της ευημερίας.

Σε τέτοιους κύκλους, οι άνθρωποι δεν διακηρύσσουν πλέον, διαδίδουν, αναστατώνουν, κάνουν μουσική, απαγγέλλουν και πίνουν πολύ κακό κόκκινο κρασί από πολύ μεγάλα μπουκάλια. 

Τα μεγάλα θέματα συζητούνται ούτως ή άλλως, νεκρά και πολύ επικίνδυνα.

Μετά από όλα, δεν είναι κανείς παρών για να βιώσει ερεθισμό, αντίσταση ή απόρριψη, πόσο μάλλον να βιώσει κάτι νέο. 

Αντίθετα, επιδίδεται κανείς στον σχολιασμό του άμεσου παρόντος: των μεγάλων μύλων πιπεριού, του τέλειου χρόνου μαγειρέματος του κρέατος, της προέλευσης και του ιδανικού καβουρδίσματος του καφέ, της τιμής του μπουκαλιού κρασιού, της τελευταίας ποικιλίας αλατιού Ιμαλαΐων. 

Εκείνοι που δεν έχουν τίποτα να συνεισφέρουν σε αυτό το καρουζέλ, ίσως να διαθέτουν ακόμη κάποια εξωτική τροφική δυσανεξία ώστε να γίνουν ενδιαφέροντες.

Το πνεύμα του παρελθόντος έχει δώσει τη θέση του σε μια ικανότητα αντίδρασης με εκνευριστικά λόγια. Εάν αναφερθεί μια συγκεκριμένη λέξη-κλειδί, τότε το είδος του stand-by ατόμου ξυπνά για λίγο από την κατάσταση του λυκόφωτος για να χαλαρώσει την τρέχουσα συναίνεση του χρονοδιαγράμματος του Twitter. 

Επικοινωνούμε ήδη αναλογικά σε "hashtags", "retweets" και "μου αρέσει". 

Οι άνθρωποι θαυμάζουν εκείνους που είναι ενημερωμένοι - μια κατάσταση που μπορεί να δημιουργηθεί χάρη στα smartphones κατά τη διάρκεια ενός σύντομου ταξειδιού στην τουαλέττα, εκτός εάν χρησιμοποιείτε την κινητή συσκευή στο τραπέζι και την χτυπάτε απαλά τακτικά, όπως ο κακός στον James Bond χτυπά χαϊδευτικά το λευκό γατάκι του.

ΠΗΓΗ