20 Ιουλίου 1944: Μια αποτυχημένη προσπάθεια τερματισμού του πολέμου

 

 

"Συνέβη στις 20 Ιουλίου"

Πριν από 80 χρόνια, η εκστρατεία του Χίτλερ εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης είχε σαφώς αποτύχει. Αξιωματικοί της Βέρμαχτ και πολίτες προσπάθησαν να αποτρέψουν τα χειρότερα για τη Γερμανία με πραξικόπημα εναντίον του Χίτλερ.

Το πρωί της 20ης Ιουλίου 1944, ο αρχηγός του επιτελείου του Εφεδρικού Στρατού της Βέρμαχτ, Claus Schenk Graf von Stauffenberg, μαζί με τον υπασπιστή του Υποσμηναγός Werner von Haeften, πέταξαν από το Βερολίνο στο λεγόμενο Wolfsschanze στην Ανατολική Πρωσία. 

Claus Schenk Graf von Stauffenberg

Η οικογένεια Stauffenberg

Ο Claus Schenk Graf von Stauffenberg

στους γάμους του με την  Magdalena, Elisabeth, Vera, “Nina” Gräfin von Stauffenberg-Lerchenfeld (βλ. Schenk von Stauffenberg-Lerchenfeld, Magdalena, Elisabeth, Vera, “Nina” Gräfin von. | WW2 Gravestone)

Υποσμηναγός Werner von Haeften

Ο Αδόλφος Χίτλερ δεν ήταν σχεδόν παρών δημοσίως από την αρχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Πηγαινοερχόταν μεταξύ της εξοχικής κατοικίας του στο Obersalzberg και του συγκροτήματος καταφυγίων Wolfsschanze (Λημέρι του Λύκου).

Ο Stauffenberg είχε υποστεί σοβαρά τραύματα κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βόρεια Αφρική. Από τότε, του έλειπε το δεξί του χέρι και ένα μάτι. 

Ως ανάπηρος ήρωας πολέμου, είχε πρόσβαση στις ενημερώσεις στο Λημέρι του Λύκου από την 1η Ιουλίου 1944. Ο Χίτλερ είχε σφετεριστεί εντελώς την ανώτατη διοίκηση του πολέμου. Περισσότερο κακό παρά σωστό.

Ως μη επαγγελματίας στρατιωτικός, αποφάσιζε με βάση το ένστικτό του. Πεπεισμένος ακράδαντα ότι η θεία «πρόνοια» θα του έδινε τις σωστές αποφάσεις. 

Από τότε, ο Χίτλερ είναι ευρέως γνωστός ως "Gröfaz" - μια συντομογραφία για τον "Μεγαλύτερο Διοικητή όλων των Εποχών" «Größter Feldherr aller Zeiten». 

Οι αξιωματικοί της Βέρμαχτ είχαν υποβαθμιστεί σε αποδέκτες διαταγών του Χίτλερ. Η δολοφονία του Χίτλερ θα μπορούσε επομένως να έχει αποφασιστική επίδραση στην πορεία του πολέμου.

Οι άνθρωποι γύρω από τον κόμη Stauffenberg βασίστηκαν σε αυτό. Ο Stauffenberg ήθελε να χρησιμοποιήσει την πρόσβασή του στο «Führerbunker» («Καταφύγιο του Führer») στις 20 Ιουλίου, για να σκοτώσει τον Χίτλερ με μια ωρολογιακή βόμβα. 

Ο Stauffenberg και ο υπασπιστής του Haeften είχαν ο καθένας από μια ωρολογιακή βόμβα σε δύο χαρτοφύλακες, τους οποίους οι δυο τους ήθελαν να οπλίσουν στο Λημέρι του Λύκου. Η ενημέρωση με τον Χίτλερ θα πραγματοποιηθεί σε στρατώνα.

Εκεί, ο Stauffenberg τοποθετεί τον χαρτοφύλακα με την οπλισμένη ωρολογιακή βόμβα κάτω από τον πίνακα χαρτών, όπου ο Χίτλερ και οι αξιωματικοί της Βέρμαχτ θα συζητήσουν την τρέχουσα κατάσταση στη βόρεια Ρωσσία.

 Ο χαρτοφύλακας τοποθετείται ακριβώς εκεί που υποτίθεται ότι στέκεται ο Χίτλερ. Η άλλη βόμβα δεν μπορούσε να οπλιστεί τελικά, γιατί την ακατάλληλη στιγμή ένας αξιωματικός που δεν είχε ενημερωθεί για τα σχέδια πραξικοπήματος μπήκε στο δωμάτιο.

Ο Stauffenberg φεύγει από την αίθουσα για την ενημέρωση. H κακή τύχη το ήθελε ώστε ένας αδαής αξιωματικός να βάλει την τσάντα με τη βόμβα στην άλλη πλευρά του τραπεζιού. 

Τώρα οι κορυφαίοι αξιωματικοί έρχονται στο τραπέζι με τον Χίτλερ. Μεταξύ αυτών είναι ο στρατηγός Adolf Heusinger. 

Adolf Heusinger

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Heusinger έγινε ο πρώτος αρχιστράτηγος της νεοσυσταθείσας Bundeswehr ως Γενικός Επιθεωρητής και ανέβηκε στην κορυφή της ιεραρχίας του ΝΑΤΟ. 

Η βόμβα εκρήγνυται. Αρκετοί άνθρωποι στο δωμάτιο τραυματίζονται θανάσιμα. Άλλοι, όπως ο Heusinger, επιβιώνουν από την έκρηξη με ελαφρά τραύματα. Ο Χίτλερ έχει μόνο λίγες εκδορές και σπασμένα τύμπανα.

Στην πραγματικότητα, η τηλεφωνική γραμμή από το Wolfsschanze στο Βερολίνο έπρεπε να κοπεί. Στην αβεβαιότητα σχετικά με την κατάσταση στο Λημέρι του Λύκου, οι κορυφαίοι ιεράρχες του ναζιστικού συστήματος επρόκειτο στη συνέχεια να συλληφθούν από μονάδες της Βέρμαχτ στο πλαίσιο της επιχείρησης Valkyrie. Αλλά η σύγχυση είναι μεγάλη μεταξύ των συνωμοτών.

Εν τω μεταξύ, η τηλεφωνική γραμμή προς το Βερολίνο έχει αποκατασταθεί και ο υπουργός Προπαγάνδας Goebbels ακούει τη φωνή του κυρίου του στο τηλέφωνο. Με τη βεβαιότητα ότι ο Χίτλερ ήταν ακόμα ζωντανός, ο Goebbels ξεκίνησε τώρα την αντεπανάσταση. Οι πραξικοπηματίες εντοπίστηκαν στις 20 Ιουλίου, συνελήφθησαν και ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς εκτελέστηκε αμέσως.

Το γεγονός ότι αυτό είναι ένα πραγματικά σοβαρό Η δράση είναι γρήγορα αναγνωρίσιμη: εκτελείται ο στρατηγός στρατάρχης Erwin von Witzleben, πρώην αρχηγός του γερμανικού Δυτικού Μετώπου, ο οποίος προοριζόταν να είναι ο νέος αρχηγός ολόκληρου του Wehrmacht. 

Erwin von Witzleben

Τα μέλη της αντίστασης που έχουν σκοτωθεί γρήγορα περιλαμβάνουν 19 στρατηγούς, 26 συνταγματάρχες, δύο πρεσβευτές, επτά διπλωμάτες, τρεις υφυπουργούς και τον επικεφαλής της Εγκληματολογικής Αστυνομίας του Ράϊχ. Επιπλέον, ορισμένοι ανώτεροι πρόεδροι, πρόεδροι αστυνομίας και πρόεδροι περιφερειών. 

Τα πολιτικά σημεία βαρύτητας, όπως η Κόκκινη Ορχήστρα, συνδέονταν χαλαρά με τους θαρραλέους αξιωματικούς της Βέρμαχτ.

Η απελπιστική κατάσταση δεν μπορούσε πλέον να αγνοηθεί

Το αργότερο μετά τη χαμένη μάχη του Στάλινγκραντ το πρώτο τρίμηνο του 1943, δεν ήταν πλέον δυνατό να παραβλέψουμε το γεγονός ότι ο πόλεμος είχε χαθεί για τη Γερμανία. Και τώρα, το καλοκαίρι του 1944, η πίεση των Συμμάχων έγινε συντριπτική. 

Στα δυτικά, ένας γιγαντιαίος στρατιωτικός οδοστρωτήρας Άγγλων, Αμερικανών και Γάλλων στρατιωτών πέρασε τη Νορμανδία προς τη Γερμανία. 

Ο στόχος ήταν να εμποδίσουν τα σοβιετικά στρατεύματα, τα οποία μέχρι τώρα έπρεπε να αντιμετωπίσουν την πλειοψηφία της γερμανικής Βέρμαχτ μόνα τους, από το να προχωρήσουν στις ακτές του Ατλαντικού.

Της εισβολής στη Δύση προηγήθηκε η σοβιετική επιχείρηση Bagration. Σε μια γιγαντιαία επίθεση σε μια πρώτη γραμμή 1.000 χιλιομέτρων, η γερμανική Ομάδα Στρατιών Κέντρου ήταν εντελώς καθηλωμένη. 

Από τις 42 γερμανικές μεραρχίες που ήταν παρούσες, οι 28 μεραρχίες διαλύθηκαν ολοσχερώς. 

Τρεις ημέρες πριν από την απόπειρα δολοφονίας του Stauffenberg κατά του Χίτλερ, στις 17 Ιουλίου 1944, 57.000 αφοπλισμένοι Γερμανοί στρατιώτες έπρεπε να ολοκληρώσουν μια πορεία των ηττημένων μέσω της Μόσχας.

Οι στρατηγοί με στολή με όλα τα διακριτικά τιμής μπροστά. Ο λαός της Μόσχας παρακολουθούσε την πορεία της ντροπής σιωπηλά και λυπημένα. Οι Γερμανοί βασανιστές έπρεπε να κοιτάξουν τα ρωσσικά θύματά τους στα μάτια. 

Οι επιθέσεις εναντίον των αφοπλισμένων στρατιωτών της Wehrmacht αποτράπηκαν ενεργά από συνοδείες της σοβιετικής υπηρεσίας ασφαλείας NKVD. 

Μετά το τέλος της πορείας των ηττημένων μέσω της Μόσχας, οι Γερμανοί στρατιώτες μεταφέρθηκαν σε σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας. Οι χειρότεροι Γερμανοί εγκληματίες πολέμου δεν εξαγοράστηκαν ελεύθεροι μέχρι το 1955 από τον τότε καγκελάριο Konrad Adenauer.

Konrad Adenauer

Η μνήμη της Πορείας των Ηττημένων καταστέλλεται από την πλευρά της Δυτικής Γερμανίας μέχρι σήμερα. 

H Πορεία των Ηττημένων

Αυτές οι εικόνες θα μπορούσαν να βάλουν ένα σοβαρό φρένο στον ανανεωμένο γερμανικό ενθουσιασμό για έναν πόλεμο εναντίον της Ρωσσίας.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εικόνες της Πορείας των Ηττημένων πρέπει να εμφανίζονται παντού.

Από την αρχή, η κατάληψη της Σοβιετικής Ένωσης ήταν πολύ μεγάλη για τη γερμανική Βέρμαχτ. Ο Χίτλερ δήλωσε στο κατασκεύασμά του "Mein Kampf" ότι θεωρούσε τη σοβιετική ηγεσία απολύτως αδύναμη, καθώς καθοδηγούνταν από την εβραϊκή παγκόσμια συνωμοσία. Ο Χίτλερ είχε υιοθετήσει αυτή την εκτίμηση από τον Henry Ford. 

Το καλοκαίρι του 1941, ο Χίτλερ ήταν απόλυτα πεπεισμένος ότι είχε νικήσει τη Σοβιετική Ένωση μέχρι τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους. 

Τώρα οι φτωχοί στρατολογημένοι νεοσύλλεκτοι είχαν κολλήσει στο ρωσικό χιόνι με καλοκαιρινά ρούχα σε διψήφιο αριθμό μείον θερμοκρασίες. Μέσω της λεγόμενης «Οργάνωσης Χειμερινής Αρωγής», οι Γερμανοί πολίτες έπρεπε τώρα να δωρίσουν τα χειμωνιάτικα παλτά τους για τα αγόρια που έτρεμαν στο μέτωπο.

Η επόμενη χρεοκοπία ακολούθησε γρήγορα. Αποδείχθηκε ότι η Wehrmacht χρειαζόταν περισσότερο από το διπλάσιο καύσιμο για τις μηχανές του όπως υπολογίστηκε. Έτσι, η Wehrmacht έπρεπε να εγκαταλείψει το στόχο της Μόσχας και να ξεκινήσει για τον Καύκασο το συντομότερο δυνατό για να φτάσει στις πετρελαιοπηγές του Αζερμπαϊτζάν για να μπορέσει να συνεχίσει τον πόλεμο. Στη διαδικασία, οι Γερμανοί κόλλησαν στο Στάλινγκραντ.

Η Δύση εγκαταλείπει τη γερμανική αντίσταση

Υπήρξαν επανειλημμένες προσπάθειες ανατροπής του Χίτλερ και διαπραγμάτευσης με τη Δύση. Υπήρχαν άνθρωποι στις τάξεις της αντίστασης με άριστες σχέσεις με την αγγλική αριστοκρατία. 

Όταν ο Χίτλερ ήταν έτοιμος να αντικατασταθεί ήδη από το 1938 και οι κορυφαίοι στρατηγοί της Βέρμαχτ βρέθηκαν έτοιμοι να κάνουν αυτό το έργο, οι Βρετανοί έσπευσαν να βοηθήσουν τον Χίτλερ παρουσιάζοντας την Τσεχοσλοβακία στον δικτάτορα σε ασημένια πιατέλα. 

Όταν τον Ιούνιο του 1942 ο διπλωμάτης Adam Trott zu Solz θέλησε να μιλήσει στον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Anthony Eden στο Λονδίνο με ένα υπόμνημα εκ μέρους της γερμανικής αντίστασης, ο Solz απορρίφθηκε βίαια από τον Eden ως «προδότης».

Adam von Trott zu Solz

Sir Anthony Eden

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η δυτική κοινότητα αξιών δεν είχε το παραμικρό συμφέρον να τερματίσει πρόωρα τον πόλεμο. Η παράσταση έπρεπε να συνεχιστεί! 

Ακόμη και τότε, δεν ήταν οι εθνικές κυβερνήσεις που αποφάσιζαν πόσο καιρό έπρεπε να διαρκέσει ένας πόλεμος. Αυτό καθόρισε τον οικονομικό κόσμο. 

Και ο διεθνής χρηματοπιστωτικός κόσμος είχε δημιουργήσει το όργανό του για τον έλεγχο των διεθνών χρηματικών ροών από το 1930 με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ) (1).

Αυτό ήταν συνέπεια του γεγονότος ότι κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία έπρεπε να συνθηκολογήσουν το 1917 επειδή είχαν χρεοκοπήσει. 

Ως εκ τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να εισέλθουν στον ίδιο τον πόλεμο για να σώσουν τα αμερικανικά δάνεια προς τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία. 

Για να αποφευχθεί η επανάληψη των σημείων συμφόρησης στις πληρωμές κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος είχε προγραμματιστεί πολύ πριν, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών στη Βασιλεία εξασφάλισε ότι όλα τα αντιμαχόμενα μέρη ήταν πάντα εφοδιασμένα με χρήματα, έτσι ώστε ο πόλεμος να μην χρειαστεί να διακοπεί πρόωρα λόγω αφερεγγυότητας.

Καθ' όλη τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι εκπρόσωποι των κεντρικών τραπεζών των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας κάθονταν μαζί στη Βασιλεία κάθε μήνα για να ρυθμίσουν την περαιτέρω χρηματοδότηση του πολέμου. 

Η κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση ήταν ο μόνος μαχητής που αποκλείστηκε από αυτή τη ροή χρημάτων (2).

Φυσικά, οι θαρραλέοι μαχητές της αντίστασης στη Γερμανία δεν το γνώριζαν αυτό. 

Ενώ προσπάθησαν επανειλημμένα να έρθουν σε επαφή με τις κυβερνήσεις των δυτικών δυνάμεων, ο επικεφαλής της αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας OSS, Allen Welsh Dulles, προτίμησε να διαπραγματευτεί με τους ιεράρχες των γερμανικών SS μέσω του Hans Bernd Gisevius.

Allen Welsh Dulles

Hans Bernd Gisevius

Οι συνέπειες του αποτυχημένου πραξικοπήματος

Ο Stauffenberg ήξερε ότι ο πόλεμος είχε χαθεί και ότι από τώρα και στο εξής τυχόν περαιτέρω απώλειες θα ήταν εντελώς άσκοπες. 

Δικαιολόγησε το τολμηρό εγχείρημά του ως εξής: «Δεν θα μπορούσα να κοιτάξω τις γυναίκες και τα παιδιά των πεσόντων στα μάτια αν δεν έκανα ό,τι μπορούσα για να αποτρέψω αυτή την παράλογη ανθρωποθυσία». (3)

Φυσικά, αυτές οι ανθρωποθυσίες δεν ήταν παράλογες από την άποψη του διεθνούς οικονομικού κόσμου. 

Και ο ιστορικός Joachim Fest έχει καταστήσει σαφές στο βιβλίο του για το θέμα με λίγα λόγια ότι μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 20ης Ιουλίου 1944, η δολοφονία είχε πραγματικά επιταχυνθεί. Λέει για την κλιμάκωση της μηχανής θανάτου:

«Ο αριθμός τους [ο αριθμός των νεκρών πολέμου] ήταν λίγο πάνω από 2,8 εκατομμύρια κατά τη διάρκεια των σχεδόν πέντε ετών μεταξύ της 1ης Σεπτεμβρίου 1939, την ημέρα του ξεσπάσματος του πολέμου, και της 20ής Ιουλίου 1944. Στους μόλις δέκα μήνες από τις 21 Ιουλίου 1944 έως το τέλος του πολέμου στις αρχές Μαΐου 1945, από την άλλη πλευρά, 4,8 εκατομμύρια. Ακόμη πιο καταπιεστικός είναι ο μέσος όρος των καθημερινών θυμάτων πριν και μετά από αυτή την ημερομηνία. Κατά την περίοδο που προηγήθηκε του πραξικοπήματος που υποτίθεται ότι θα εξολόθρευε τον Χίτλερ και θα τερμάτιζε τον πόλεμο, ο οποίος συνεχίστηκε μόνο από το πείσμα του και προφανώς χάθηκε, 1.588 άνθρωποι σκοτώνονταν την ημέρα, και στους λίγους εναπομείναντες μήνες περισσότερο από δέκα φορές περισσότεροι, δηλαδή 16.641 ημερησίως, μετρώντας και πάλι μόνο ανθρώπους γερμανικής υπηκοότητας. (4)

Τώρα οι γερμανικές πόλεις έχουν βομβαρδιστεί στο έδαφος με έναν πραγματικά προσοδοφόρο τρόπο για το διεθνές λόμπι όπλων. Ο ισχυρός άνδρας του Χίτλερ για την πολεμική παραγωγή, ο Albert Speer, εξασφάλισε ότι η πολεμική παραγωγή πέτυχε πρωτοφανείς κορυφαίες επιδόσεις από το 1944 και μετά.

Albert Speer

Ο αριθμός των στρατιωτών που σκοτώθηκαν στη γερμανική και σοβιετική πλευρά σπάνια ανακοινώνεται.

Η Σοβιετική Ένωση έπρεπε να θρηνήσει το θάνατο 9.750.000 στρατιωτών. Η Γερμανία έχασε 5.533.000 στρατιώτες (5).

Μόνο στην επιχείρηση Bagration, η οποία επέτρεψε στον Κόκκινο Στρατό να κάνει μια αποφασιστική πρόοδο στα γερμανικά σύνορα, 450.000 μέλη της Wehrmacht έχασαν τη ζωή τους.

Credits: Ο Μπόρις Τζόνσον στην Κωνσταντινούπολη: Η παράσταση πρέπει να συνεχιστεί!

Ναι, ναι, οι αυτοαποκαλούμενοι ελεγκτές γεγονότων της δυτικής κοινότητας αξιών αρνούνται τώρα μαζικά αυτό που είναι γενικά γνωστό και ασφαλές: οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσσίας και Ουκρανίας έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη υπό τη διαμεσολάβηση της τουρκικής κυβέρνησης. 

Η ρωσσική πλευρά ήταν έτοιμη να αποσυρθεί εντελώς από την Ουκρανία εάν η Ουκρανία είχε εγγυηθεί συμβατικά ότι θα παραμείνει ουδέτερη στο μέλλον και δεν θα ενταχθεί ούτε στη Δύση ούτε στην Ανατολή.

Στη συνέχεια, στις 9 Απριλίου 2022, ο τότε επικεφαλής της βρετανικής κυβέρνησης Μπόρις Τζόνσον έσπευσε να μεταβεί στην ουκρανική πρωτεύουσα Κίεβο για να ασκήσει τεράστια πίεση στον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι. Δεν πρέπει να υπογράψει αυτή τη δήλωση ουδετερότητας με οποιοδήποτε τίμημα στον κόσμο, αλλά να συνεχίσει να αγωνίζεται (6). Η Δύση θα υποστηρίξει πλήρως τον Ζελένσκι στον περαιτέρω αγώνα του κατά της Ρωσσίας. 

Έτσι, η δολοφονία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Πολλά όπλα πρέπει ακόμα να πωληθούν κερδοφόρα και να καούν στο πεδίο της μάχης. Η υποτονική οικονομία των δυτικών οικονομιών πρέπει να συνεχιστεί με μαζικές συμφωνίες όπλων.

Μόλις που ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος,  Ντόναλντ Τραμπ, ανάρρωνε από το σοκ της απόπειρας δολοφονίας εναντίον του, δεχόταν ήδη μια επίσκεψη από τον Μπόρις Τζόνσον, τώρα έναν ελεύθερο πολεμικό λομπίστα. 

Ο Τραμπ παρουσιάζει με υπερηφάνεια μια φωτογραφία. Ο ίδιος χέρι-χέρι στην πιο θερμή συμφωνία με τον Μπόρις Τζόνσον. Και ο Τραμπ έγραψε στο Twitter: «Είχα μια ωραία συνάντηση με τον Τζόνσον. Ωραίος τύπος!»

Χμ, ωραίος τύπος... Οι νεκροί θα τον ευχαριστούν γι' αυτό. Μια κοροϊδία για τον κόμη Stauffenberg.

Αναμνηστικό γραμματόσημο των 20-pfennig της Bundespost Berlin (1954) για τη 10η επέτειο της απόπειρας δολοφονίας (μνημείο του Richard Scheibe στην αυλή του Bendlerblock)

Αναμνηστική πλάκα για τους άνδρες της 20ης Ιουλίου που θάφτηκαν εκεί για μικρό χρονικό διάστημα στο παλιό νεκροταφείο του Αγίου Ματθαίου στο Βερολίνο

Πηγές και σημειώσεις:

<1> Adam Lebor: Der Turm zu Basel. BIZ – Die Bank der Banken und ihre dunkle Geschichte. Zürich 2013

<2> Hermann Ploppa: Der Griff nach Eurasien – Die Hintergründe des ewigen Krieges gegen Russland. Marburg 2019

<3> Zitiert nach Joachim Kramarz: Claus Graf Stauffenberg. Frankfurt/Main 1965, S. 132.

<4> Joachim Fest: Der Staatsstreich – Der lange Weg zum 20. Juli. Berlin 1994. S.8/9

<5> https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1055110/umfrage/zahl-der-toten-nach-staaten-im-zweiten-weltkrieg/

<6> https://europeanconservative.com/articles/news/official-johnson-forced-kyiv-to-refuse-russian-peace-deal/

ΠΗΓΗ: 20. Juli 1944 – Ein missglückter Versuch, den Krieg zu beenden | Von Hermann Ploppa - apolut.net

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ