Η εφεύρεση του εχθρού

Η Ευρώπη χρειάζεται τον εχθρό της καθώς έχει εγκαταλείψει όλα όσα πίστευε κάποτε. 

Η επιλογή της Ρωσσίας για αυτό δεν είναι ιδιαίτερα δημιουργική.

11 Ιουνίου 2024

από Giorgio Agamben

Χρόνος ανάγνωσης: 2,4 λεπτά

Νομίζω ότι πολλοί έχουν αναρωτηθεί γιατί η Δύση, και ειδικά οι ευρωπαϊκές χώρες, αποφάσισαν ξαφνικά να κάνουν τη Ρωσσία θανάσιμο εχθρό τους μέσω μιας ριζικής αλλαγής στην πολιτική που ακολούθησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Μια απάντηση είναι πολύ πιθανή. 

Η ιστορία δείχνει ότι όταν οι αρχές που διασφαλίζουν την ταυτότητα κάποιου αποτυγχάνουν για κάποιο λόγο, η εφεύρεση ενός εχθρού είναι το μέσο που επιτρέπει μια αντιπαράθεση μαζί του, αν και επισφαλής και τελικά καταστροφική. Αυτό ακριβώς συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας τώρα.

Είναι σαφές ότι η Ευρώπη έχει εγκαταλείψει όλα όσα πίστευε – ή τουλάχιστον πίστευε για αιώνες: τον Θεό της, την ελευθερία, την ισότητα, τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη. 

Εάν η θρησκεία με την οποία ταυτίστηκε η Ευρώπη δεν γίνεται πλέον πιστευτή ούτε από τους ιερείς, η πολιτική έχει χάσει προ πολλού την ικανότητά της να κατευθύνει τις ζωές των ανθρώπων και των λαών. 

Οι επιχειρήσεις και η επιστήμη, που έχουν πάρει τη θέση της, δεν είναι σε καμμία περίπτωση σε θέση να εγγυηθούν μια ταυτότητα που δεν παίρνει τη μορφή αλγορίθμου. 

Η εφεύρεση ενός εχθρού για να πολεμήσει με όλα τα μέσα είναι αυτή τη στιγμή ο μόνος τρόπος για να ικανοποιήσει τον αυξανόμενο φόβο όλων όσων δεν πιστεύει πλέον. 

Και σίγουρα δεν δείχνει φαντασία να επιλέγουμε ως εχθρό εκείνον που, για σαράντα χρόνια, από τη δημιουργία του ΝΑΤΟ (1949) μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου (1989), κατέστησε δυνατή τη διεξαγωγή του λεγόμενου Ψυχρού Πολέμου, ο οποίος φαινόταν να έχει εξαφανιστεί οριστικά, τουλάχιστον στην Ευρώπη, σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Ενάντια σε εκείνους που προσπαθούν πεισματικά να βρουν κάτι για να πιστέψουν με αυτόν τον τρόπο, πρέπει να θυμόμαστε ότι ο μηδενισμός – η απώλεια κάθε πίστης – είναι ο πιο ενοχλητικός από όλους τους επισκέπτες, ο οποίος όχι μόνο δεν μπορεί να εξημερωθεί με ψέμματα, αλλά μπορεί μόνο να οδηγήσει στην καταστροφή εκείνων που τον έχουν βάλει στα σπίτια τους.

-

Ο Giorgio Agamben, γεννημένος το 1942, διδάσκει τώρα ως καθηγητής στο Facoltà di Design e Arti του Πανεπιστημίου Iuav στη Βενετία, στο European Graduate School στο Saas-Fee και στο Collège International de Philosophie στο Παρίσι. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Ήταν ο μόνος ζωντανός παγκόσμιος φιλόσοφος που είχε γράψει κατά του καθεστώτος Covid από τον Φεβρουάριο του 2020. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ακυρώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον δημόσιο διάλογο. Το κείμενο Teatro e politica εμφανίστηκε στο blog του Agamben στα ιταλικά στις 31 Μαΐου.

ΠΗΓΗ: Die Erfindung des Feindes (tkp.at)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ:

Η Ιρλανδία καταργεί την ουδετερότητά της

Δεν υπάρχει χώρος για ουδέτερες χώρες: Όπως και στην Αυστρία, η Ιρλανδία εργάζεται επίσης για την κατάργηση της ουδετερότητας.

Στην Ιρλανδία, επίσης, μαζί με την Αυστρία και τη Μάλτα, τα τελευταία ουδέτερα κράτη της ΕΕ, η ουδετερότητα καταργείται όλο και περισσότερο. Μια πρόταση βρίσκεται επί του παρόντος στο τραπέζι που θα επιτρέψει στην Ιρλανδία να συμμετάσχει σε μια στρατιωτική πρωτοβουλία της ΕΕ για την προστασία των κρίσιμων υποδομών στον βυθό της θάλασσας από δολιοφθορά, τρομοκρατία και κατασκοπεία. Θεωρείται δεδομένο από όλες τις πλευρές ότι η πρόταση θα εγκριθεί.

Irland baut seine Neutralität ab (tkp.at)