Ο Rowan Atkinson, ο οποίος έχει αποκτήσει παγκόσμια φήμη με τον ρόλο του ως "Mr. Bean", θεωρείται από πολλούς ως απλά κωμικός, μακριά από οποιαδήποτε πολιτική. Αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος.
Σε αυτούς τους καιρούς, ωστόσο, όταν η ελευθερία της έκφρασης απειλείται μαζικά και χρειάζεται κάποιο θάρρος για να την υπερασπιστείς, ο Atkinson έχει αποδείξει ότι είναι πολύ πολιτικοποιημένος.
Συμμετέχει στην εκστρατεία "Reform Section 5" στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διεξάγει εκστρατεία σχετικά με τις τροποποιήσεις του νόμου περί δημόσιας τάξης του 1986, συγκεκριμένα του άρθρου 5, το οποίο καθιστά παράνομη τη χρήση «απειλητικών, καταχρηστικών ή καταχρηστικών λέξεων ή συμπεριφοράς» που θα μπορούσαν να προκαλέσουν «παρενόχληση, ανησυχία ή δυσφορία».
Οι επικριτές υποστήριξαν ότι αυτή η διατύπωση ήταν πολύ ασαφής και άσκοπα περιορισμένη ελευθερία έκφρασης, καθώς αβλαβείς ή μη δημοφιλείς απόψεις θα μπορούσαν επίσης να εμπίπτουν σε αυτόν τον ευρύ ορισμό.
Ο Rowan Atkinson συμμετείχε ενεργά σε αυτή την εκστρατεία. Εκφώνησε ομιλία στο Reform Club στο Λονδίνο στις 18 Οκτωβρίου 2012, στην οποία τόνισε τη σημασία της ελευθερίας της έκφρασης και τάχθηκε κατά των περιορισμών του τμήματος 5.
Ο Atkinson εξέφρασε την ανησυχία του ότι η νομοθεσία που στοχεύει στην προώθηση της κοινωνικής αρμονίας προωθεί στην πραγματικότητα μια κουλτούρα λογοκρισίας.
Επεσήμανε ότι κάθε κοινωνία που σέβεται το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης πρέπει επίσης να ανέχεται δυσάρεστες, αμφιλεγόμενες ή προκλητικές δηλώσεις, εφόσον δεν υποκινούν άμεσα τη βία.
Η σχεδόν δωδεκάχρονη πλέον ομιλία, την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ στο πρωτότυπο αγγλικό, γίνεται επί του παρόντος 'viral' στα κοινωνικά δίκτυα.
Δεν είναι διόλου περίεργο: ηχεί πιο επίκαιρη σήμερα από ποτέ. Ναι, φαίνεται σχεδόν προφητική μετά τις πρόσφατες συλλήψεις και ποινές φυλάκισης για αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα.
Γι' αυτό αποφάσισα να μεταφράσω την ομιλία για εσάς με τη βοήθεια της ομάδας μου και της "Τεχνητής Νοημοσύνης":
Το σημείο εκκίνησής μου κατά την εξέταση των ζητημάτων της ελευθερίας του λόγου είναι η παθιασμένη πεποίθησή μου ότι το δεύτερο πιο πολύτιμο πράγμα στη ζωή είναι το δικαίωμα να εκφράζεται κανείς ελεύθερα.Κατά τη γνώμη μου, το πιο πολύτιμο πράγμα στη ζωή είναι το φαγητό στο στόμα.
Το τρίτο πιο πολύτιμο πράγμα είναι μια στέγη πάνω από το κεφάλι σας.
Αλλά για μένα, η ελευθερία της έκφρασης είναι αναπόσπαστο μέρος της δεύτερης θέσης, ακριβώς κάτω από την ανάγκη διατήρησης της ίδιας της ζωής.
Αυτό συμβαίνει επειδή απολάμβανα την ελευθερία της έκφρασης σε αυτή τη χώρα όλη μου την επαγγελματική ζωή και πιστεύω ακράδαντα ότι θα συνεχίσει να υπάρχει.
Προσωπικά, πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να συλληφθώ 😏 για οποιονδήποτε νόμο που περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης, καθώς σε άτομα με υψηλό δημόσιο προφίλ δίνεται αναμφίβολα προνομιακή θέση.
Ανησυχώ λιγώτερο για τον εαυτό μου και περισσότερο για εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι λόγω του χαμηλότερου επιπέδου συνειδητοποίησής τους.
Όπως ο άνδρας που συνελήφθη στην Οξφόρδη επειδή αποκάλεσε ένα άλογο της αστυνομίας ομοφυλόφιλο, ή ο έφηβος που συνελήφθη επειδή αποκάλεσε την Εκκλησία της Σαηεντολογίας αίρεση, ή ο ιδιοκτήτης καφετέριας που συνελήφθη επειδή έδειχνε Βιβλικές περικοπές σε μια οθόνη τηλεόρασης.
Όταν άκουσα για μερικά από αυτά τα πιο γελοία αδικήματα και κατηγορίες, θυμήθηκα ότι τα είχα αντιμετωπίσει στο παρελθόν σε ένα φανταστικό πλαίσιο.
Πριν από μερικά χρόνια, έκανα μια εκπομπή με τίτλο "Not the Nine o'clock News" και κάναμε ένα σκετς στο οποίο ο Griffith Jones έπαιξε τον αστυφύλακα Savage, έναν απροκάλυπτα ρατσιστή αστυνομικό στον οποίο, ως διευθυντής του σταθμού του, δίνω μια διάλεξη για τη σύλληψη ενός μαύρου άνδρα για μια ολόκληρη σειρά γελοίων, κατασκευασμένων και γκροτέσκων κατηγοριών.
Οι κατηγορίες για τις οποίες ο αστυφύλακας Savage συνέλαβε τον κ. Winston Kedogo της 55 Mercer Road ήταν οι εξής: περπατούσε πάνω από τις ρωγμές στο πεζοδρόμιο, περπατούσε στο σκοτάδι με ένα φανταχτερό πουκάμισο μέσα από κατοικημένες περιοχές και – μια από τις αγαπημένες μου κατηγορίες – περπατούσε παντού.
Συνελήφθη επίσης επειδή ούρησε σε μια δημόσια τουαλέτα και με κοίταξε περίεργα, είπε ο αστυνομικός.
Ποιος θα φανταζόταν ότι στο τέλος θα καταλήγαμε σε έναν νόμο που επιτρέπει στην πραγματικότητα να μιμείται την τέχνη με τόση ακρίβεια;
Διάβασα κάπου ότι ένας υπερασπιστής του status quo ισχυρίστηκε ότι το γεγονός ότι η υπόθεση του γκέη αλόγου αποσύρθηκε αφού ο συλληφθείς αρνήθηκε να πληρώσει το πρόστιμο, και ότι η υπόθεση της Σαηεντολογίας επίσης αποσύρθηκε σε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια της δίκης, ήταν απόδειξη ότι ο νόμος λειτουργούσε καλά.
Με αυτόν τον τρόπο, αγνόησε το γεγονός ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο αυτές οι υποθέσεις κυκλοφόρησαν ήταν λόγω της δημοσιότητας που είχαν δημιουργήσει αυτές οι υποθέσεις.
Η αστυνομία διαισθάνθηκε ότι επρόκειτο να προσελκύσει μαζική γελοιοποίηση και απέσυρε τα μέτρα της.
Τι γίνεται όμως με τις χιλιάδες άλλες υποθέσεις που δεν απολάμβαναν το οξυγόνο της δημοσιότητας, που δεν ήταν αρκετά γελοίες για να προσελκύσουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης;
Ακόμη και για τα μέτρα που αποσύρθηκαν, οι άνθρωποι συνελήφθησαν, ανακρίθηκαν, δικάστηκαν και στη συνέχεια αφέθηκαν ελεύθεροι.
Αυτός δεν είναι ένας νόμος που λειτουργεί σωστά. Πρόκειται για λογοκρισία του πιο εκφοβιστικού είδους, η οποία εγγυάται, όπως λέει ο Λόρδος Deer, ότι περιορίζει την ελευθερία έκφρασης και την ελεύθερη διαμαρτυρία.
Όπως ίσως γνωρίζετε, η Μικτή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κοινοβουλίου συνόψισε πολύ εύστοχα το όλο θέμα, λέγοντας: "Η σύλληψη ενός διαδηλωτή για απειλητικά ή προσβλητικά σχόλια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απάντηση, ανάλογα με τις περιστάσεις. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι η γλώσσα ή η συμπεριφορά που είναι απλώς προσβλητική δεν πρέπει ποτέ να ποινικοποιείται με αυτόν τον τρόπο».
Το προφανές πρόβλημα με την απαγόρευση των προσβολών είναι ότι πάρα πολλά πράγματα μπορούν να ερμηνευτούν ως τέτοια.
Η κριτική ερμηνεύεται εύκολα ως προσβολή από ορισμένα μέρη. Η κοροϊδία ερμηνεύεται εύκολα ως προσβολή. Ο σαρκασμός, οι δυσμενείς συγκρίσεις, η απλή παρουσίαση μιας εναλλακτικής άποψης στην ορθόδοξη τάξη μπορούν να ερμηνευθούν ως προσβολή. Και επειδή τόσα πολλά πράγματα μπορούν να ερμηνευτούν ως προσβολές, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσα πολλά πράγματα έχουν ερμηνευθεί ως προσβολές, όπως αποδεικνύεται από τα παραδείγματα που ανέφερα νωρίτερα.
Αν και ο εν λόγω νόμος ισχύει για περισσότερα από 25 χρόνια, είναι ενδεικτικός μιας κουλτούρας που έχει υιοθετήσει τα προγράμματα διαδοχικών κυβερνήσεων.
Η οποία, με τη λογική και καλοπροαίρετη προσπάθεια να περιορίσει τα αηδιαστικά στοιχεία της κοινωνίας, δημιούργησε μια κοινωνία εξαιρετικά αυταρχικού και ελεγκτικού χαρακτήρα.
Αυτό θα μπορούσε να ονομαστεί η νέα μισαλλοδοξία, μια νέα αλλά έντονη επιθυμία να φιμωθούν οι ενοχλητικές φωνές της αντιπολίτευσης. «Δεν είμαι μισαλλόδοξος», λένε πολλοί, γλυκομίλητοι, πολύ μορφωμένοι, φιλελεύθεροι σκεπτόμενοι άνθρωποι. «Απλώς δεν ανέχομαι τη μισαλλοδοξία». Οι άνθρωποι τείνουν να γνέφουν καταφατικά και να λένε: «Ω ναι, σοφά λόγια, σοφά λόγια».
Και όμως, αν σκεφτείτε αυτή την υποτιθέμενη αδιαμφισβήτητη δήλωση για περισσότερο από πέντε δευτερόλεπτα, συνειδητοποιείτε ότι απλώς υποστηρίζει την αντικατάσταση μιας μισαλλοδοξίας με μια άλλη, κάτι που για μένα δεν αποτελεί καθόλου πρόοδο.
Οι βασικές προκαταλήψεις, αδικίες ή μνησικακίες δεν εξαλείφονται με τη σύλληψη ανθρώπων.
Καταπολεμούνται αντιμετωπίζοντας, συζητώντας και αντιμετωπίζοντας τα ζητήματα, κατά προτίμηση εκτός δικαστικής αίθουσας.
Κατά τη γνώμη μου, ο καλύτερος τρόπος για να αυξηθεί η ανθεκτικότητα της κοινωνίας στον προσβλητικό ή προσβλητικό λόγο είναι να επιτραπεί πολύ περισσότερο. Όπως και με τις παιδικές ασθένειες, μπορείτε να αντισταθείτε καλύτερα σε εκείνα τα μικρόβια στα οποία έχετε εκτεθεί άφθονα.
Πρέπει να ενισχύσουμε την ανοσία μας στις προσβολές, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν απολύτως δικαιολογημένη κριτική.
Προτεραιότητά μας πρέπει να είναι η αντιμετώπιση του μηνύματος, όχι του κομιστή.
Όπως είπε ο Πρόεδρος Ομπάμα σε ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη μόλις πριν από περίπου ένα μήνα, οι αξιέπαινες προσπάθειες περιορισμού της ελευθερίας του λόγου μπορούν να γίνουν μέσο φίμωσης των επικριτών ή των καταπιεσμένων μειονοτήτων.
Το ισχυρότερο όπλο κατά της ρητορικής μίσους δεν είναι η καταστολή, αλλά περισσότερη ελευθερία του λόγου.
Αυτός είναι ο πυρήνας της ομιλίας μου: περισσότερη ελευθερία λόγου. Αν θέλουμε μια ισχυρή κοινωνία, χρειαζόμαστε έναν πιο ισχυρό διάλογο, και αυτός πρέπει να περιλαμβάνει το δικαίωμα να προσβάλλουμε ή να μας προσβάλλουμε.
Ακόμη κι αν, όπως λέει ο λόρδος Deer, η ελευθερία να μην είσαι προσβλητικός δεν είναι καθόλου ελευθερία.
Η κατάργηση αυτής της λέξης σε αυτό το τμήμα θα είναι μόνο ένα μικρό βήμα, αλλά ελπίζω ότι θα είναι ένα κρίσιμο βήμα σε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για να σταματήσει και σιγά-σιγά να αναιρέσει μια υφέρπουσα κουλτούρα λογοκρισίας.
Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για μια μικρή αψιμαχία στον αγώνα κατά αυτού που ο Sir Salman Rushdie αποκαλεί βιομηχανία οργής.
Οι αυτοαποκαλούμενοι διαιτητές του κοινού καλού, ενθαρρύνοντας τα μέσα ενημέρωσης, τροφοδοτούν την οργή στην οποία η αστυνομία βρίσκεται υπό τρομερή πίεση να απαντήσει.
Μια εφημερίδα αποκαλεί τη Σκότλαντ Γιαρντ: Κάποιος είπε κάτι ελαφρώς προσβλητικό στο Twitter για κάποιον που θεωρούμε εθνικό θησαυρό. Τι σκοπεύετε να κάνετε γι' αυτό; Η αστυνομία πανικοβάλλεται και ψάχνει γύρω της και στη συνέχεια ψάχνει την πιο ακατάλληλη σανίδα σωτηρίας από όλες, το άρθρο 5 του νόμου περί δημόσιας τάξης, το πράγμα που σας επιτρέπει να συλλάβετε οποιονδήποτε λέει κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί προσβλητικό από κάποιον άλλο. Δεν φαίνεται να χρειάζονται μια πραγματική θυσία.
Απλά πρέπει να αποφασίσετε αν κάποιος μπορεί να αισθάνθηκε προσβεβλημένος αν είχε ακούσει ή διαβάσει τι ειπώθηκε. Αυτός είναι ο πιο γελοίος βαθμός περιθωρίου.
Οι καταιγίδες γύρω από τα σχόλια στο Twitter και το Facebook έχουν εγείρει μερικά ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με την ελευθερία του λόγου που δεν έχουμε αντιμετωπίσει ακόμα.
Πρώτον, ότι όλοι πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη για αυτά που λέμε, κάτι που είναι ένα πολύ καλό μάθημα.
Αλλά δεύτερον, μάθαμε πόσο τρομερά ευαίσθητη και μισαλλόδοξη έχει γίνει η κοινωνία ακόμη και στα πιο ήπια αρνητικά σχόλια.
Ο νόμος δεν πρέπει να υποστηρίζει και να ενθαρρύνει αυτή τη νέα μισαλλοδοξία. Η ελευθερία του λόγου μπορεί να πληγεί μόνο εάν ο νόμος μας εμποδίζει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειές της. Προσφέρω την πλήρη στήριξή μου για τη μεταρρύθμιση. Σας ευχαριστώ πολύ.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΓΩ ΖΑΡΑΦΟΠΟΥΛΑ
Φέρτε τον Rowan Atkinson να μας κυβερνήσει αντί του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν θα εκπλαγούμε με τις διαφορές στην συμπεριφορά και στην εμφάνιση τουλάχιστον. Αρκεί να έχει διάθεση για Reform.GR (άλλωστε την μεταρρύθμιση μας την επιβάλλει η ίδια η Ε.Ε. και οι δεσμεύσεις που έχουν λάβει οι πολιτικοί μας, κάποιες εκ των οποίων εντός αυτής είναι λάθος). Χωρίς χρήση της τεχνητή νοημοσύνη (Α.Ι.) στην διακυβέρνηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιαβάστε προσεκτικά τι υποστηρίζει:
ΔιαγραφήΣυμμετέχει στην εκστρατεία "Reform Section 5" στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διεξάγει εκστρατεία σχετικά με τις τροποποιήσεις του νόμου περί δημόσιας τάξης του 1986, συγκεκριμένα του άρθρου 5, το οποίο καθιστά παράνομη τη χρήση «απειλητικών, καταχρηστικών ή καταχρηστικών λέξεων ή συμπεριφοράς» που θα μπορούσαν να προκαλέσουν «παρενόχληση, ανησυχία ή δυσφορία».